Περαιτέρω μέτρα για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων που εγκυμονεί για τους νέους οδηγούς το διαδεδομένο διεθνώς σύστημα της «κοινής χρήσης οχημάτων» (car sharing) εξετάζονται αυτή τη στιγμή από τη μοναδική εταιρεία στην Κύπρο με δραστηριότητα στον εν λόγω κλάδο.
Ο εκ των ιδιοκτητών της εταιρείας Ride Now, Σπύρος Σπύρου, μιλώντας στον «Φ» αναφέρθηκε στις ενέργειες που λήφθηκαν από την επιχειρηματική οντότητα στην οποία είναι συμμέτοχος, με στόχο την ελαχιστοποίηση των κινδύνων που εμπεριέχει η άμεση πρόσβαση νεαρών σε ένα κοινής χρήσης όχημα, το οποίο ενοικιάζεται μέσω μιας απλής εφαρμογής σε κινητό τηλέφωνο. Ήδη η Ride Now έθεσε ηλικιακό περιορισμό σε ό,τι αφορά την οδήγηση των αυτοκινήτων της εταιρείας σε βραδινές ώρες, ενώ προσανατολίζεται να υπάρχει έλεγχος για το βαθμό νηφαλιότητας των οδηγών.
Ο κ. Σπύρου είχε κληθεί από την εφημερίδα μας να σχολιάσει το δυστύχημα του περασμένου μήνα στη Λευκωσία (17/11) με θύμα φοιτήτρια από την Ελλάδα. Νεαροί που διασκέδαζαν μέχρι τις πρωινές ώρες είχαν άμεση πρόσβαση σε ένα από τα οχήματα της εταιρείας. Βρέθηκαν σ΄ αυτό επτά πρόσωπα, με τον 20χρονο οδηγό να έχει στον οργανισμό του πολλαπλάσια ποσότητα αλκοόλ από την επιτρεπόμενη, σύμφωνα με τις αρχικές εξετάσεις της Αστυνομίας. Η τραγική κατάληξη ήταν το δυστύχημα που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο της σπουδάστριας νομικής από την Ελλάδα, Ειρήνης Κοντογιώργου.
Το ερώτημά μας προς τον εκ των ιδιοκτητών της εταιρείας αποσκοπούσε στην διαπίστωση κατά πόσον υπάρχουν τρόποι περιορισμού των ενδεχόμενων κινδύνων, λόγω της εύκολης προσβασιμότητας άπειρων οδηγών σ΄ αυτή την υπηρεσία.
Ο κ. Σπύρου ανέφερε ότι πάντα το θέμα που τίθεται σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η οδηγική παιδεία. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι τα στελέχη της εταιρείας του προβληματίστηκαν μετά το θανατηφόρο. Υπέδειξε την άμεση απόφαση της εταιρείας του που τέθηκε σε εφαρμογή, έτσι ώστε να μην μπορούν να ενοικιάσουν αυτοκίνητα της εταιρείας μετά τις 09:00 το βράδυ οδηγοί κάτω των 25 ετών (επιτρέπεται η ενοικίαση από τις 06:00 μέχρι και τις 21:00). Όπως διαπιστώσαμε, μάλιστα, η Ride Now ενημέρωσε γι΄ αυτό το μέτρο μέσω του ιστότοπού της.
Ο κ. Σπύρου συμπλήρωσε πως στην παρούσα φάση μαζί με τον συνέταιρό του Ντμίτρι Λαβρεντίεφ εξετάζουν περαιτέρω μέτρα. Εξήγησε πως ήδη τους απασχόλησε το ενδεχόμενο να γίνεται έστω ένας υποτυπώδης έλεγχος για τη νηφαλιότητα του οδηγού. «Μελετήσαμε τρόπους, είδαμε τι γίνεται στο εξωτερικό και καταλήξαμε πως είναι εφικτή η εγκατάσταση εφαρμογής, ώστε ένας οδηγός πριν τη χρήση του οχήματος να καλείται να πατήσει ένα συνδυασμό με κουμπιά» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σε άλλο ερώτημά μας, ο κ. Σπύρου, ανέφερε πως η εταιρεία στην οποία είναι συνέταιρος με τον κ. Λαβρεντίεφ, είναι αδειοδοτημένη από την Κυπριακή Δημοκρατία κι ότι λειτουργεί και καλύπτεται από την κείμενη νομοθεσία. Αρμόδια στελέχη της Αστυνομίας Κύπρου δήλωσαν στον «Φ» πως ο έλεγχος που γίνεται σε περιπτώσεις χρήσης οχημάτων εταιρειών car sharing από οδηγούς, είναι με βάση την κείμενη νομοθεσία. Εξάλλου, ο βουλευτής και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Μαρίνος Μουσιούττας, απαντώντας σε σχετικό μας ερώτημα, ανέφερε πως ενεγράφη σχετικό θέμα από τους βουλευτές Φωτεινή Τσιρίδου και Δημήτρη Δημητρίου και προσανατολίζεται να διευθετήσει τη συζήτησή του στο κοινοβουλευτικό σώμα με το νέο χρόνο.
Ενθαρρύνει η ΕΕ
Το σίγουρο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ενθαρρύνει τη διάδοση του θεσμού της κοινής χρήσης οχημάτων. Έχει θεσπίσει γενικό πλαίσιο νομοθεσίας και κατευθυντήριες γραμμές για την υποστήριξη της κοινής χρήσης αυτοκινήτων (car sharing) ως μέρος της στρατηγικής της για βιώσιμη κινητικότητα και μείωση των εκπομπών CO2. Οι λεπτομερείς υποχρεώσεις και κανονισμοί εξαρτώνται από την εθνική νομοθεσία κάθε κράτους μέλους.
Ο κλάδος στη Γηραιά Ήπειρο κατά τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται ραγδαία. Όπως μας ανέφερε, άλλωστε, και ο κ. Σπύρου, η Ride Now άρχισε πειραματικά το εγχείρημά της τον Ιανουάριο του 2021 με 30 οχήματα και πλέον διαθέτει παγκυπρίως 650 αυτοκίνητα. Ο εκ των ιδιοκτητών της εταιρείας, είπε, ακόμη, πως ένα όχημα κοινής χρήσης, αντιστοιχεί με τη χρήση 5-7 αυτοκινήτων. Οι εταιρείες car sharing έχουν πρόσβαση σε επιδοτήσεις μέσω των ταμείων της ΕΕ, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για την προώθηση βιώσιμων πρακτικών μετακίνησης. Οι πάροχοι υπηρεσιών car sharing υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι τα οχήματά τους συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις ασφαλείας και τεχνικού ελέγχου, όπως προβλέπεται από την ΕΕ. Σε κράτη όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και οι Σκανδιναβικές χώρες έχουν ρυθμίσει με νομοθεσίες το car sharing, προωθώντας το ως μέτρο κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Όπως διαβάζουμε, η εξέταση του ενδεχομένου ενσωμάτωσης αλκοτέστ σε οχήματα car sharing βρίσκεται σε αρχικά στάδια παγκοσμίως. Καθώς η τεχνολογία προοδεύει και η οδική ασφάλεια γίνεται ολοένα και πιο σημαντική, είναι πιθανό να δούμε περισσότερες χώρες και εταιρείες να υιοθετούν τέτοια μέτρα στο μέλλον. Στη Σουηδία έχει γίνει σχετικό πιλοτικό πρόγραμμα, ενώ το μέτρο αυτό εξετάζεται σε χώρες όπως η Γερμανία, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία.
Πώς ανοικιάζεται αυτοκίνητο κοινής χρήσης
Ο χρήστης εγγράφεται μέσω μιας εφαρμογής ή ιστότοπου της εταιρείας car sharing. Συνήθως απαιτούνται (1) στοιχεία επικοινωνίας, άδεια οδήγησης (για έλεγχο εγκυρότητας), Πιστωτική/χρεωστική κάρτα για πληρωμές.
Οι εταιρείες συχνά ελέγχουν την εγκυρότητα της άδειας οδήγησης και την ηλικία του χρήστη (π.χ., συνήθως άνω των 21 ετών). Οι χρήστες βρίσκουν διαθέσιμα οχήματα μέσω εφαρμογής, η οποία δείχνει τη θέση τους σε έναν χάρτη σε πραγματικό χρόνο. Ορισμένες εταιρείες έχουν «σταθμούς» όπου βρίσκονται τα οχήματα. Άλλες λειτουργούν με «ελεύθερη ροή» (free-floating). Σε τέτοιες περιπτώσεις τα αυτοκίνητα είναι διάσπαρτα στην πόλη.
Ο οδηγός μπορεί να κάνει κράτηση του οχήματος μέσα από την εφαρμογή, συνήθως για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Σε ό,τι αφορά τη χρήση, τα αυτοκίνητα ξεκλειδώνονται μέσω της εφαρμογής ή μιας ειδικής κάρτας που παρέχεται από την εταιρεία. Το κλειδί συνήθως βρίσκεται μέσα στο αυτοκίνητο ή το όχημα ξεκινά ηλεκτρονικά. Ο χρήστης οδηγεί το όχημα για όσο χρόνο χρειάζεται ή μέχρι να ολοκληρώσει τη διαδρομή του.
Οι εταιρείες χρεώνουν βάσει:
◗ Χρόνου χρήσης (π.χ., χρέωση ανά λεπτό ή ώρα).
◗ Απόστασης (π.χ., χρέωση ανά χιλιόμετρο).
◗ Συνδυασμού χρόνου και απόστασης.
Σε ορισμένα συστήματα, το αυτοκίνητο πρέπει να επιστραφεί στον σταθμό από όπου παραλήφθηκε.
Αν η εταιρεία ακολουθεί την τακτική της «ελεύθερης ροής» (Free-floating), οι χρήστες μπορούν να αφήσουν το όχημα σε οποιοδήποτε σημείο εντός μιας προκαθορισμένης ζώνης. Ο χρήστης υποχρεούται να ελέγξει το αυτοκίνητο για ζημιές πριν και μετά τη χρήση και να ενημερώσει την εταιρεία.
Η πληρωμή γίνεται αυτόματα μέσω της εφαρμογής ή της συνδεδεμένης πιστωτικής/χρεωστικής κάρτας. Ορισμένες εταιρείες προσφέρουν συνδρομές ή εκπτώσεις για συχνή χρήση. Η εταιρεία car sharing είναι υπεύθυνη για τη συντήρηση, τον ανεφοδιασμό (ή φόρτιση) και τον καθαρισμό των οχημάτων. Οι εταιρείες συχνά αντικαθιστούν τα παλαιότερα οχήματα για να διατηρούν υψηλή ποιότητα υπηρεσιών.
