Πολύχρωμα λαμπιόνια, φωτεινές βιτρίνες, πομπώδεις διαφημίσεις με τα παιδικά παιγνίδια στην πρώτη γραμμή. Οι δρόμοι, οι πλατείες, τα σπίτια μας φόρεσαν τα γιορτινά τους και το σύνδρομο της κατανάλωσης έχει καταλάβει μικρούς και μεγάλους. Λίστες με δώρα και γράμματα στον Άη Βασίλη. Δώρα όλων των ειδών και κάποτε κούρσα και ανταγωνισμός για το ποιος θα δωρίσει τα πιο ακριβά ή τα πιο φανταχτερά δώρα στους υπόλοιπους.
Μικροί και μεγάλοι, θέλουμε δεν θέλουμε παρασυρόμαστε από το γενικότερο κλίμα των γιορτών, κάποτε ξεφεύγουμε, άλλοι λίγο κι άλλοι πολύ και σε κάποιες περιπτώσεις η δική μας ανάγκη για υπερκατανάλωση περνά και στα παιδιά μας τα οποία, έτσι κι αλλιώς, χαρακτηρίζονται από άκρατο αυθορμητισμό. Στο τέλος, οι παρενέργειες των γιορτών, ένα πορτοφόλι άδειο ή σχεδόν άδειο, αποθέματα ζάχαρης, σοκολάτας και ζωικού λίπους στοιβαγμένα στον οργανισμό μας… και έχει ο Θεός μέχρι του χρόνου.
Κι όμως, υπάρχει τρόπος να πέσουμε με τα μούτρα στην πραγματική μαγεία των Χριστουγέννων και εμείς και τα παιδιά μας, να δημιουργήσουμε αναμνήσεις, σχεδόν ανέξοδα και πάνω απ’ όλα δημιουργικά και με δώρα που σίγουρα θα είναι πρωτότυπα και μοναδικά.
«Τα παιδιά έχουν άκρατο αυθορμητισμό, δημιουργικότητα, φαντασία και αθωότητα. Για αυτό και τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή που την απολαμβάνει κανείς περισσότερο στην παιδική ηλικία», λέει στον «Φ» η Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεύτρια και Ψυχολόγος Υγείας, Άνθια Χριστοδούλου Θεοφίλου. «Οι ενήλικες, ως γονείς, μπορούμε να δημιουργήσουμε στα παιδιά μας όσο το δυνατόν περισσότερες ζωντανές αναμνήσεις» και ένας πολύ εύκολος τρόπος για να το πετύχουμε είναι να «προσπαθήσουμε να εμπλέξουμε τα παιδιά στις χριστουγεννιάτικες παραδόσεις, ήθη και έθιμα».
Παιγνίδια στην κουζίνα με ζυμάρι και ζάχαρη, διακόσμηση του σπιτιού, χριστουγεννιάτικες κάρτες, ταινίες, παραμύθια και δημιουργία. «Αυτό που χρειάζονται τα παιδιά δεν είναι πολλές ώρες μαζί μας αλλά να μεριμνούμε ώστε ο χρόνος που περνάμε με αυτά να είναι ποιοτικός και δημιουργικός. Θα μπορούσαμε, για παράδειγμα, να τα έχουμε μαζί μας στην κουζίνα. Να μας βοηθήσουν στη ζαχαροπλαστική και την παρασκευή των παραδοσιακών χριστουγεννιάτικων γλυκών, στην καθαριότητα και στο στόλισμα του σπιτιού. Ακόμη μπορούμε να παρακολουθήσουμε με τα παιδιά μας τις αγαπημένες τους χριστουγεννιάτικες ταινίες και να τα καληνυχτίσουμε το βράδυ με χριστουγεννιάτικες ιστορίες και παραμύθια».
«Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή αγάπης και προσφοράς», λέει και δίνει έξυπνες συμβουλές για δημιουργία και δώρα, τα οποία σίγουρα θα είναι μοναδικά, θα έχουν τεράστια συναισθηματική αξία και σχεδόν μηδενικό κόστος. «Μπορούμε να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να προσφέρουν τα δικά τους δώρα στους αγαπημένους συγγενείς και φίλους τους. Δεν χρειάζεται να ξοδέψουμε πολλά χρήματα για κάτι τέτοιο αφού σε αυτή την περίπτωση αυτό που μετράει είναι η σκέψη και όχι η χρηματική αξία του δώρου».
Μια δημιουργική και οικονομική εναλλακτική λύση «είναι τα παιδιά να προσφέρουν, ως δώρα, τις δικές τους χειροποίητες ευχετήριες κάρτες ή χειροποίητα στολίδια για το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Μπορούμε, επίσης, να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να φτιάξουν πακέτα με χριστουγεννιάτικα γλυκά που μαζί ετοιμάσαμε. Μια ακόμα πολύ όμορφη ιδέα είναι να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να γράψουν ή να εξιστορήσουν δικές τους χριστουγεννιάτικες ιστορίες με ζωγραφιές που θα φτιάξουν εκείνα».
Και επειδή η μαγεία των Χριστουγέννων δεν προϋποθέτει μόνο δώρα και γλυκά αλλά, αν τη ζήσουμε σωστά, ενισχύει και το αίσθημα της φιλανθρωπίας και της προσφοράς στον άγνωστο συνάνθρωπο μας, μπορούμε επίσης να εμπλέξουμε το παιδί μας σε σχετικές δραστηριότητες. «Σημαντικό είναι να βοηθήσουμε το παιδί μας να μάθει να συνεισφέρει και να αποκτήσει φιλανθρωπικά συναισθήματα. Κάτι τέτοιο μπορούμε να το καλλιεργήσουμε ζητώντας από το παιδί να μας βοηθήσει να μαζέψουμε ρούχα και παιγνίδια που δεν χρειάζεται, και είναι σε καλή κατάσταση, για να τα προσφέρουμε σε παιδιά που δεν βρίσκονται σε τόσο πλεονεκτική θέση. Με αυτό τον τρόπο το παιδί μαθαίνει επίσης να εκτιμά τα δικά του αγαθά και τις συνθήκες ζωής του».
Όρια και κανόνες αλλά και επιβράβευση των παιδιών
Και τι κάνουμε για να προλάβουμε ή να συγκρατήσουμε την υπερκατανάλωση γλυκών ή την μανία των παιδιών για όλο και πιο πολλά παιγνίδια;
«Η μαγεία των Χριστουγέννων επιφυλάσσει και ορισμένες παρενέργειες. Για παράδειγμα, αυτή την περίοδο η υπερκατανάλωση είναι στο ζενίθ. Είναι δυνατό να υπάρξουν καταχρήσεις κατά την αγορά παιγνιδιών και δώρων αλλά και στην κατανάλωση γλυκών και άλλων εδεσμάτων. Οι γονείς, όμως, μπορούμε να αποφύγουμε αυτούς τους πειρασμούς εάν φροντίσουμε έγκαιρα να οριοθετήσουμε τα παιδιά μας».
Πώς το πετυχαίνουμε αυτό; Θέτοντας όρια και κανόνες και επιβραβεύοντας τα παιδιά όταν συμμορφώνονται και τα ακολουθούν. «Τα σωστά όρια λειτουργούν με τρόπο ειδικό ώστε να προλαβαίνουν διάφορες καταστάσεις. Αυτό θα πει ότι οι κανόνες μπαίνουν εκ των προτέρων. Προτού δηλαδή εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα ή πριν εξελιχθεί και χειροτερέψει κάποια κατάσταση».
«Ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι η βόλτα με τα παιδιά μας στο κατάστημα παιγνιδιών. Πρέπει πριν φθάσουμε εκεί να κάνουμε συμφωνία με το παιδί μας για το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται. Να πούμε δηλαδή στο παιδί, εκ των προτέρων, «όταν θα πάμε στο κατάστημα παιγνιδιών μπορείς να διαλέξεις ένα παιγνίδι της αρεσκείας σου».
Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση φαγητού και κυρίως γλυκών, που τις ημέρες βρίσκονται σχεδόν παντού ακόμα και στο σπίτι μας η Κύπρια ειδικός, δίνει επίσης σημαντικές συμβουλές. «Και για θέματα που αφορούν τη διατροφή πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά τους σωστούς κανόνες διατροφής. Για παράδειγμα, να εξηγήσουμε στα παιδιά πως «όταν πάμε στο σπίτι μπορείς να φας το γλυκό σου αφού πρώτα φας το φαγητό σου» ή να βάλουμε όρια στην ποσότητα των γλυκών. Για παράδειγμα, να καθορίσουμε πόσα μπισκότα, σοκολατάκια, κουραμπιέδες, μπορούν να φάνε και να εξηγήσουμε τις συνέπειες της υπερβολής στην υγεία του σώματος».
Αφού θέσουμε τα όρια και τους κανόνες μας, «είναι εξίσου σημαντικό να επιβραβεύσουμε το παιδί λεκτικά κάθε φορά που υπακούει ώστε να το ενθαρρύνουμε και να ενισχύσουμε περισσότερο τη θετική συμπεριφορά που επιθυμούμε να έχει. Βέβαια θα ήταν προτιμότερο τα περισσότερα από αυτά να τα τηρούσαμε καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου», ώστε να διατηρούμε ανόθευτή μετά την μαγεία των Χριστουγέννων.
