Όλα στο τραπέζι για τις ανακλήσεις οχημάτων – Ποιες εναλλακτικές λύσεις μελετούνται

Συσκέψεις επί συσκέψεων πραγματοποιούνται τις τελευταίες ημέρες από το Τμήμα Οδικών Μεταφορών, με διανομείς, εισαγωγείς, εμπειρογνώμονες, ασφαλιστικές εταιρείες και την Νομική Υπηρεσία για να διαμορφωθεί σχέδιο δράσης που θα μειώσει όσο γίνεται τις όποιες ταλαιπωρίες θα υποστεί το κοινό μέχρι την ολοκλήρωση των ανακλήσεων οχημάτων.

Ο σκοπός των συναντήσεων, να είναι όλα έτοιμα για την έκδοση του πρώτου διατάγματος από τον υπουργό Μεταφορών, δυνατότητα που του παρέχεται μέσα από την τροποποίηση της νομοθεσίας που ενέκρινε η Ολομέλεια της Βουλής την περασμένη Δευτέρα.

Την ίδια ώρα πάντως φαίνεται ότι τα πράγματα δυσκολεύουν από τη στιγμή που εισαγωγείς αυτοκινήτων δεν είναι συνεργάσιμοι ώστε να προχωρήσουν οι ανακλήσεις των οχημάτων και να επιδιορθωθούν οι προβληματικοί αερόσακοι στις χιλιάδες αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους δρόμους θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των επιβατών σε περίπτωση ατυχήματος. Πέραν από τις αντιπροσωπείες της Mazda και της Honda που προχώρησαν με τη δημοσιοποίηση των οχημάτων που φέρουν τους ελαττωματικούς αερόσακους ώστε οι ιδιοκτήτες τους να γνωρίζουν τον κίνδυνο που διατρέχουν, οι υπόλοιπες αρνούνται να πράξουν κάτι τέτοιο.

Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, το ΤΟΜ προσανατολίζεται σε συγκεκριμένες ενέργειες οι οποίες θα ενσωματωθούν στο διάταγμα που θα εκδώσει ο υπουργός Μεταφορών από τις 3 Φεβρουαρίου 2025, το οποίο παρέχει εξουσίες για ακινητοποίηση οχημάτων.

Στην περίπτωση των ανακλήσεων για αερόσακους Takata που λογικά αναμένεται να χαρακτηριστούν ως επικίνδυνοι, το διάταγμα αναμένεται να εκδοθεί εφόσον υπάρχουν ασφαλείς εναλλακτικές επιλογές και τρόποι επίσπευσης των ανακλήσεων. Πρώτιστος στόχος είναι η εξεύρεση τρόπου να ολοκληρωθεί η αντικατάσταση με την ελάχιστη ταλαιπωρία των πολιτών.

Έχοντας ως δεδομένο ότι οι εταιρείες δεν θα είναι σε θέση να προχωρήσουν στις επιδιορθώσεις των αερόσακων πριν τεθεί σε εφαρμογή το σχετικό διάταγμα, το ΤΟΜ προσανατολίζεται να δώσει διέξοδο στους ιδιοκτήτες των οχημάτων που επηρεάζονται από ανακλήσεις, αλλά δεν θα έχουν τη δυνατότητα μετακίνησης σε περίπτωση ακινητοποίησης.

Το πρώτο ζήτημα που μελετά είναι η απενεργοποίηση ή αφαίρεση του πυροκροτητή που ξεδιπλώνει τους αερόσακους μέχρι να γίνει η σχετική ανάκληση από τον διανομέα του κατασκευαστή.

Το δεύτερο είναι η αντικατάσταση του ελαττωματικού αερόσακου από κάποιον άλλο μηχανικό, εκτός του εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου, αναλαμβάνοντας το κόστος ο ιδιοκτήτης του οχήματος. Επιλογή που θα δοθεί σε όσους ιδιοκτήτες οχημάτων επιθυμούν να έχουν ασφαλείς αερόσακους στα οχήματά τους σε περίπτωση δυστυχήματος.

Στο σημείο αυτό σημαντική είναι η συνεισφορά των ασφαλιστικών εταιρειών, εφόσον επηρεάζονται τα ασφαλιστήρια των ιδιοκτητών των οχημάτων. Σημειώνεται ότι η θέση του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Εταιρειών σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος είναι ότι «οι ασφαλιστικές εταιρείες θα αποζημιώσουν τον ζημιωθέντα και αν υπάρχει δυνατότητα για ανάκτηση του εν λόγω ποσού, είτε εξαιτίας ελαττωματικού προϊόντος, είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο, τότε θα προχωρήσει σε διαδικασία ανάκτησης από τον υπαίτιο».

Οι εισηγήσεις, εφόσον υπάρχει κατάληξη από το Τμήμα Οδικών Μεταφορών, θα συζητηθούν με τη Νομική Υπηρεσία, η οποία έχει και τον τελευταίο λόγο.

Σημειώνεται ότι κατασκευάστριες εταιρείες προειδοποιούν ότι οι αερόσακοι της εταιρείας Takata μπορεί με το πέρασμα του χρόνου να παρουσιάσουν αστοχία. Σε περίπτωση ατυχήματος οι αερόσακοι μπορεί να ανοίξουν με υπερβολική δύναμη ώστε εξαρτήματα του αερόσακου να θρυμματιστούν εκτοξεύοντας μεταλλικά θραύσματα μέσα στην καμπίνα. Σε τέτοια περίπτωση αυτά τα μεταλλικά θραύσματα θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό στον οδηγό και τους συνεπιβάτες.

Η αιτία του προβλήματος των αερόσακων, τους οποίους έχει κατασκευάσει η ιαπωνική Takata, εντοπίζεται σε μια χημική ουσία η οποία μπορεί να εκραγεί με μεγάλη δύναμη κατά την ανάπτυξη των αερόσακων μετά από παρατεταμένη έκθεσή της σε θερμό περιβάλλον.

Όλες οι δράσεις και ενέργειες του Υπουργείου Μεταφορών επικεντρώνονται στη διασφάλιση ότι όλοι οι ιδιοκτήτες οχημάτων θα ενημερώνονται έγκαιρα και σωστά για τυχόν ανακλήσεις, ενώ παράλληλα εξετάζονται οι διαδικασίες και οι νομικές πτυχές για τη βελτίωση της συνολικής διαδικασίας.

Ενημέρωση για ανακλήσεις σε ευρωπαϊκά και εισαγόμενα οχήματα

Η τροποποίηση των νόμων περί έγκρισης τύπου, που ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής στις 16/12/24, προσθέτει στο σύστημα ανακλήσεων του Ευρωπαϊκού Κανονισμού που εξασφαλίζει ότι όλοι οι ιδιοκτήτες οχημάτων, εισαγόμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από άλλη χώρα, θα ενημερώνονται για ανακλήσεις. Είναι αποτέλεσμα συνεργασίας βουλευτών, του Τμήματος Οδικών Μεταφορών και της Νομικής Υπηρεσίας και δίνει εξουσία στον Υπουργό Μεταφορών να αποφασίσει για τις ακινητοποιήσεις οχημάτων με την έκδοση διατάγματος.

Στη νέα νομοθεσία ορίζεται ως ορόσημο υποχρεωτικής ολοκλήρωσης ανακλήσεων, η εγγραφή του οχήματος στο μητρώο του ΤΟΜ ή μεταβίβαση στον επόμενο ιδιοκτήτη. Έτσι οποιοσδήποτε  αγοράζει η μεταβιβάζει στο όνομα του ένα όχημα, θα γνωρίζει ότι αυτό δεν τυγχάνει ανάκλησης.

Αυτό θα πιστοποιείται από την κατασκευάστρια εταιρεία μέσω του διανομέα, με την έκδοση πιστοποιητικού εντός πέντε ημερών. Ταυτόχρονα, ενημερώνεται το μητρώο του διανομέα της κατασκευάστριας εταιρείας που πλέον γνωρίζει ότι το όχημα αυτό βρίσκεται στην Κύπρο και πρέπει να ενημερώνει τους ιδιοκτήτες όποτε υπάρχει ανάκληση. Με μια απλή έκδοση βεβαίωσης ολοκληρώνεται και η αλυσίδα ενημέρωσης που απουσίαζε μέχρι σήμερα για τα εισαγόμενα από τρίτη χώρα.

Για οχήματα των οποίων η κατασκευάστρια εταιρεία δεν εκπροσωπείται στην Κύπρο, θα καθορίζεται άλλη διαδικασία όπως θα ορισθεί από το ΤΟΜ ενώ για όλα τα οχήματα που δεν υπάρχει κατασκευαστής ή δεν κατέστη δυνατόν να εξευρεθούν πληροφορίες για την ύπαρξη ελαττωματικού εξαρτήματος, με διάταγμα του Υπουργού θα εξαιρούνται από την υποχρεωτική προσκόμιση βεβαίωσης.

Μετά την εγγραφή ή μεταβίβαση του οχήματος, η ολοκλήρωση των ανακλήσεων εξασφαλίζεται  με τις πρόνοιες της νομοθεσίας που αναφέρει ότι στον τεχνικό έλεγχο ΜΟΤ θα ελέγχεται αν το όχημα τυγχάνει ανάκλησης. Το όχημα θα περνά τον έλεγχο όταν προσκομισθεί βεβαίωση από τον διανομέα ή με έλεγχο στο μηχανογραφικό σύστημα του ΤΟΜ. Το οποίο σύστημα θα ενημερώνεται άμεσα από τον διανομέα, μόλις τύχει ενημέρωσης για ανακλήσεις από την κατασκευάστρια εταιρεία. Μέσω της μηχανογράφησης, η έκδοση πιστοποιητικών από τους διανομείς δεν θα χρειάζεται επειδή όλα τα οχήματα που τυχαίνουν ανάκλησης θα έχουν ήδη καταγραφεί στην βάση δεδομένων του ΤΟΜ.

Πέραν αυτού, ενημέρωση προς τους ιδιοκτήτες για την ανάκληση, θα δίνεται από τον διανομέα και το ΤΟΜ, με τρόπο που θα καθορισθεί σε διάταγμα του Υπουργού όπως για παράδειγμα με συστημένη επιστολή και sms.

Με τα πιο πάνω, εξασφαλίζεται η ενημέρωση όλων των ιδιοκτητών οχημάτων για όλες τις ανακλήσεις που θα κοινοποιηθούν στο μέλλον. Παραμένει η διαχείριση των ανακλήσεων σε οχήματα που έχουν ήδη εγγραφεί στο ΤΟΜ και που θα ολοκληρωθούν με διαδικασία που θα καθορισθεί σε διάταγμα του Υπουργού. Στο διάταγμα αναμένεται να γίνει διαχωρισμός των ανακλήσεων και να δοθεί διαφορετικός χρόνος υλοποίησης ανάλογα με την επικινδυνότητα.

€2 εκατ. η δωρεάν διακίνηση με λεωφορείο

Σε περίπτωση που αποφασίσουν 10.000 οδηγοί να ακινητοποιήσουν τα οχήματά τους και αποταθούν στο Τμήμα Οδικών Μεταφορών για παροχή δωρεάν διευκόλυνσης από μέσα Δημόσιων Επιβατικών Μεταφορών, το κόστος που θα επωμιστεί η Κυπριακή Δημοκρατία θα ανέλθει στα €2 εκατομμύρια. Επομένως, από την 1^η Φεβρουαρίου και νοουμένου ότι εκδοθεί το σχετικό διάταγμα από τον Υπουργό Μεταφορών οι επηρεαζόμενοι θα μπορέσουν να έχουν ως εναλλακτικό μέσο μεταφοράς το λεωφορείο ώστε να διεκπεραιώσουν τις απαραίτητες καθημερινές μεταφορές.