Την προσωπική του σφραγίδα βάζει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην ανάπλαση και αναζωογόνηση της περιοχής Τηλλυρίας και της Πόλης Χρυσοχούς. Σε ολοήμερη περιοδεία του στις δύο αυτές περιοχές, πρόσφατα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης παρουσίασε και ανέδειξε το όραμα της κυβέρνησης για ανάπτυξη και ολιστική αναμόρφωση των περιοχών αυτών, ενώπιον δέκα υπουργών/υφυπουργών (Εσωτερικών, Παιδείας, Ενέργειας, Υγείας, Μεταφορών, Γεωργίας, Κοινωνικής Πρόνοιας, Τουρισμού, Υφυπουργού παρά τω Προέδρω, Κυβερνητικού Εκπροσώπου) δύο επιτρόπων (Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων, Περιβάλλοντος), 50 και πλέον υπηρεσιακών παραγόντων, αξιωματούχων της τοπικής αυτοδιοίκησης και πλειάδας κατοίκων.

Κατά την περιοδεία, ανακοινώθηκαν συγκεκριμένα σχέδια και έργα που καλύπτουν κυρίως τους τομείς της ενέργειας, του περιβάλλοντος, της υγείας, της εκπαίδευσης, του τουρισμού, της ασφάλειας και της στήριξης της τοπικής οικονομίας. «Έχουμε υποχρέωση ως Πολιτεία να προσφέρουμε στους πολίτες μας, είτε βρίσκονται στην Πόλη Χρυσοχούς, είτε στον Πύργο Τηλλυρίας, είτε οπουδήποτε στην Κύπρο, τις ίδιες ευκαιρίες», είπε χαρακτηριστικά ο ΠτΔ.

Αρχικά, ο ΠτΔ επισκέφθηκε την ακριτική Τηλλυρία, η οποία ως σύμπλεγμα περιλαμβάνει τις κοινότητες Κάτω Πύργου, Πάνω Πύργου, Μοσφιλίου, Πηγαινιών και Παχύαμμου. Η περιοχή αυτή συνδυάζει τη φυσική ομορφιά με την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά. «Παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζετε, αποτελείτε υπόδειγμα ανθεκτικότητας και δημιουργικότητας», είπε αρχικά στους κατοίκους ο Νίκος Χριστοδουλίδης. «Η σημερινή μου παρουσία εδώ, με σύσσωμο σχεδόν το Υπουργικό Συμβούλιο, αποδεικνύει την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης να αγγίξει και να αντιμετωπίσει χρόνια προβλήματα της περιοχής», συνέχισε.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο, η μετατροπή των λόγων σε πράξεις αρχίζει με την υλοποίηση του Σχεδίου Αναζωογόνησης Τηλλυρίας και την επιλογή του Κάτω Πύργου Τηλλυρίας ως πρότυπης Πράσινης Κοινότητας.

Το Σχέδιο Αναζωογόνησης περιλαμβάνει έργα υποδομής, τουριστικής ανάπτυξης, στήριξης του πρωτογενούς τομέα και βελτίωσης της καθημερινότητας, για αναστροφή της πληθυσμιακής αποψίλωσης και δημιουργία συνθηκών ισόρροπης βιώσιμης ανάπτυξης και ευκαιριών επιχειρηματικότητας και απασχόλησης στην περιοχή Τηλλυρίας. Απώτερος στόχος η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, ώστε η Τηλλυρία να καταστεί εστία τουριστικής, πολιτιστικής, γεωργικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης. Η Πράσινη Κοινότητα συμπληρώνεται από το Σχέδιο Αναζωογόνησης, που περιλαμβάνει έργα υποδομής, τουριστικής ανάπτυξης, στήριξης του πρωτογενούς τομέα και βελτίωσης της καθημερινότητας.

Για το Σχέδιο Αναζωογόνησης, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε τη σύσταση ειδικής επιτροπής, αποτελούμενης από τους αρμόδιους για το θέμα υπουργούς και άλλους κρατικούς αξιωματούχους, με σκοπό να εξετάσει τα πορίσματα μελέτης που εκπονήθηκε από εμπειρογνώμονες για την περιοχή Τηλλυρίας, αλλά και άλλων εισηγήσεων που είχαν ληφθεί κυρίως από τις τοπικές αρχές, και να προβεί σε εφαρμόσιμες και ουσιαστικές προτάσεις για ενίσχυση της περιοχής. Τα Σχέδιο Αναζωογόνησης καταρτίστηκε από τα αρμόδια υπουργεία, λαμβάνοντας υπόψη τα πορίσματα της μελέτης, τις προτάσεις των τοπικών αρχών και άλλες εισηγήσεις που υποβλήθηκαν, όπως και τις εισηγήσεις της Προεδρίας και του Γραφείου της Επιτρόπου Περιβάλλοντος.

Οι κυριότερες πρόνοιες του Σχεδίου

>Για βελτίωση των υποδομών: κατασκευή παραλιακού πεζόδρομου-ποδηλατόδρομου 1,8 χλμ, συντήρηση φράγματος και αρδευτικού δικτύου για την εξυπηρέτηση 860 δεκαρίων, βελτίωση του αλιευτικού καταφυγίου, κατασκευή σημείου φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, έργα ανάπλασης τοπίου και διαχείρισης όμβριων υδάτων.

>Για στήριξη τομέων υγείας και παιδείας: αναβάθμιση Κέντρου Υγείας Κάτω Πύργου, εισαγωγή τηλεϊατρικής, αγορά οχήματος για την κάλυψη αναγκών του Κέντρου, αναδιάρθρωση πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με τακτικές επισκέψεις ειδικών ιατρών, παροχή κινήτρων σε εκπαιδευτικούς, δημιουργία τμημάτων ΚΙΕ με ελάχιστο αριθμό δυο μαθητών, ενίσχυση ολοήμερου σχολείου, ανακαίνιση αθλητικών εγκαταστάσεων.

>Για τουριστική ανάπτυξη – πολιτισμό: εκδρομές και δημιουργία σημείων θέασης, ανάπτυξη παραλίας Ωμέγα, δενδροφυτεύσεις-αναβάθμιση εκδρομικών χώρων, αποκατάσταση διατηρητέου κτηρίου στον Κάτω Πύργο και μετατροπή του σε πολιτιστικό κέντρο, προβολή της περιοχής μέσω στοχευμένων εκστρατειών.

>Για στήριξη πρωτογενούς τομέα: επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δημιουργία κτηνοτροφικής περιοχής με μίσθωση οικοπέδων, ενίσχυση τοπικών προϊόντων (πχ «Χαλίτζια Τηλλυρίας»), απλοποίηση διαδικασιών για αγρότες (πχ ηλεκτρονικές αιτήσεις και ευκολότερη πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις).

>Για ασφάλεια και κοινωνική συνοχή: δημιουργία 300 μόνιμων θέσεων ειδικών αστυφυλάκων κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής, ειδικά σχέδια για χαμηλοσυνταξιούχους, δημιουργία Κέντρου Εξυπηρέτησης (One-Stop Shop) που θα ενισχύσει την πρόσβαση όλων των κατοίκων σε ποιοτικές υπηρεσίες, αναθεώρηση πολεοδομικών ζωνών.

Πράσινη Κοινότητα Κάτω Πύργου

Η Πράσινη Κοινότητα στον Κάτω Πύργο αποτελεί ένα πρωτοποριακό έργο, που εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της μετάβασης σε μια βιώσιμη και κλιματικά ουδέτερη Κύπρο. Η περιοχή επιλέγηκε ως υπόδειγμα εφαρμογής καινοτόμων πολιτικών, με το έργο να περιλαμβάνει μέτρα και δράσεις που βελτιώνουν τη ζωή των κατοίκων και προστατεύουν το περιβάλλον. Παρόλο που αρκετές κοινότητες είχαν επιδείξει κατά καιρούς ενδιαφέρον, ώστε να αποτελέσουν τις πρώτες ενεργειακές/πράσινες κοινότητες, αποφασίστηκε όπως επιλεγεί η κοινότητα Κάτω Πύργου στη βάση παραμέτρων που αφορούν κυρίως την απομόνωση της περιοχής και την ανάγκη αναζωογόνησης της. Για την πιλοτική εφαρμογή του θεσμού της Πράσινης Κοινότητας στον Κάτω Πύργο Τηλλυρίας, προωθείται η υλοποίηση σειράς δράσεων όπως η μερική ενεργειακή αυτονομία, η διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων, η εγκατάσταση βασικών υποδομών για περιβαλλοντικούς σκοπούς και η διατήρηση και αύξηση του πρασίνου, δράσεις δηλαδή που οδηγούν μακροπρόθεσμα στην κλιματική ουδετερότητα και στη μετάβαση σε μια βιώσιμη και πράσινη κοινότητα.

Τι περιλαμβάνει το έργο

*Για ενεργειακή αυτονομία: φωτοβολταϊκά και αποθήκευση ενέργειας σε 100 υποστατικά, με στόχο τη μείωση του ενεργειακού κόστους. Τοπικές Αρχές, κάτοικοι και επιχειρήσεις θα συνεργαστούν για την ενεργειακή αυτονομία της Πράσινης Κοινότητας.

*Για διαχείριση αποβλήτων και βιώσιμη ανάπτυξη: πράσινο περίπτερο, πράσινο σημείο και κοινοτικός κομποστοποιητής, μείωση στερεών και οργανικών αποβλήτων, παραγωγή εδαφοβελτιωτικών υλικών.

*Για δημόσια υγεία και το περιβάλλον: κατασκευή δικτύου συλλογής λυμάτων και σταθμού επεξεργασίας, έργα προστασίας του υδροφόρου ορίζοντα και βελτίωσης των υποδομών διαχείρισης νερού.

*Για πράσινη κινητικότητα: σημείο φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, πεζόδρομος-ποδηλατόδρομος που συνδέει το αλιευτικό καταφύγιο με το κοινοτικό πάρκο.

Ο ΠτΔ υπογράμμισε ότι η δημιουργία της Πράσινης Κοινότητας δεν αφορά μόνο το περιβάλλον, αλλά και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας. «Με συνεργασία και αποφασιστικότητα η Τηλλυρία μπορεί να γίνει πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης για ολόκληρη την Κύπρο», επεσήμανε.

Eπέκταση του λιμανιού του Λατσιού και νέα εποχή για την περιοχή

Μετά την επίσκεψη στην ακριτική Τηλλυρία, ο ΠτΔ και η πολυμελής συνοδεία του μετέβηκαν στην Πόλη Χρυσοχούς. Εκεί, ο Ν. Χριστοδουλίδης παρουσίασε ένα φιλόδοξο πλάνο για την περιοχή, με έργα που αγγίζουν κρίσιμους τομείς, όπως η υγεία, η παιδεία, οι υποδομές, ο τουρισμός και η κοινωνική πρόνοια, το συνολικό κόστος των οποίων ξεπερνά τα €35 εκατ., ενώ το σημαντικό έργο της επέκτασης του Λιμανιού Λατσιού, που θα υλοποιήσει η Αρχή Λιμένων Κύπρου, υπερβαίνει τα €50 εκατ. Με την υλοποίηση του πλάνου, η περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς μπαίνει σε μια νέα εποχή, με τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες να διασφαλίζουν ισορροπημένη ανάπτυξη μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, ενίσχυση της τοπικής οικονομίας μέσω στοχευμένων επενδύσεων και προώθηση της κοινωνικής συνοχής και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. 

Σε επιβεβαίωση ότι η Κυβέρνηση θα στηρίξει την Αρχή Λιμένων έτσι ώστε να προχωρήσει στην υλοποίηση ενός άλλου μεγάλου εμβληματικού έργου για την περιοχή, προχώρησε ο Νίκος Χριστοδουλίδης. «Η επέκταση του λιμανιού στο Λατσί από την Αρχή Λιμένων βρίσκεται στο στάδιο της προσφοροδότησης και προκαταρκτικά κοστολογείται πέραν των €50 εκατ.», είπε ο ΠτΔ. Τα σχέδια προβλέπουν μεγάλης κλίμακας έργα τόσο στη θάλασσα όσο και στον χερσαίο χώρο, όπως ο διπλασιασμός της λιμενολεκάνης για την εξυπηρέτηση σκαφών αναψυχής, η επέκταση των λιμενοβραχιόνων και η δημιουργία χερσαίου χώρου έκτασης χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων. Για την εμπορική αξιοποίηση του χώρου προτείνονται καταστήματα, κέντρα αναψυχής και εστιατόρια.

Όσον αφορά το αλιευτικό καταφύγιο του Κάτω Πύργου, ο ΠτΔ επεσήμανε ότι επιδιώκεται η οριστική επίλυση του προβλήματος πρόσχωσης στο καταφύγιο, καθώς η ανάπτυξη της περιοχής περνά και μέσα από την υποστήριξη των επαγγελματιών της θάλασσας. «Αναγνωρίζοντας τον αναπόφευκτο επηρεασμό των επαγγελματιών που χρησιμοποιούν τον χώρο, θα έχουμε λύσεις μέχρι την ολοκλήρωση του έργου, έτσι ώστε να μην επηρεαστούν οι δράσεις τους» διαβεβαίωσε ο Νίκος Χριστοδουλίδης.

Αυτό που πρέπει βέβαια να ληφθεί υπόψη στο συγκεκριμένο αλιευτικό καταφύγιο είναι ότι το 2021 υποβλήθηκε, σε θεσμικά όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταγγελία για θαλάσσια ρύπανση στην περιοχή.  Οι καταγγελίες αφορούν την κακή κατασκευή του μεγάλου εξωτερικού λιμενοβραχίονα του καταφυγίου, την ανυπαρξία αποχετευτικού συστήματος στην περιοχή, και την απόρριψη αποβλήτων και λυμάτων από το αλιευτικό καταφύγιο στην θαλάσσια περιοχή ανοικτά της κοινότητας Κάτω Πύργου Τηλλυρίας, με ιδιαίτερα σημαντικές και αρνητικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον, στην ανθρώπινη υγεία και στη δημόσια ασφάλεια.

Ο Πρόεδρος αναφέρθηκε και σε δράσεις που περιλαμβάνουν:

Υποδομές: κατασκευή νέουδρόμου Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς. Ο ΠτΔ έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο χρόνιο ζήτημα του δρόμου Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς, τονίζοντας ότι αποτελεί προτεραιότητα τόσο για την Κυβέρνηση όσο και για τον ίδιο προσωπικά. Ο δρόμος αναμένεται να βελτιώσει την ασφάλεια, την προσβασιμότητα και την ανάπτυξη της περιοχής, αποτελώντας βασικό παράγοντα για την τουριστική και οικονομική της ανάπτυξη. Επιπρόσθετα, επέκταση λιμανιού στο Λατσί ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ και κατασκευή και ολοκλήρωση πεζοδρομίων.

Υγεία: αναβάθμιση του Νοσοκομείου Πόλης Χρυσοχούς, με επαναλειτουργία του Παθολογικού Θαλάμου, ενίσχυση εργαστηρίων, πλήρης αναδιοργάνωση ακτινολογικού τμήματος και δημιουργία τμήματος βραχείας νοσηλείας.

Παιδεία: κτηριακή αναβάθμιση σχολείων, νέες αίθουσες και εργαστήρια στο Λύκειο και την Τεχνική Σχολή, λειτουργία Προαιρετικού Ολοήμερου Σχολείου στην Αγία Μαρίνα Χρυσοχούς.

Πρωτογενής Τομέας: απλοποίηση επενδυτικών σχεδίων και χορηγιών στον πρωτογενή τομέα. αναβάθμιση μετεωρολογικού σταθμού στην Πόλη Χρυσοχούς, χρηματοδότηση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων σε αρδευτικά συστήματα, διατρήσεις και συνδέσμους.

Πράσινη ανάπτυξη: κατασκευή αποχετευτικού συστήματος, εξεύρεση νέων λατομικών ζωνών, εγκατάσταση δύο πράσινων περιπτέρων, κατασκευή ταχυδιυλιστηρίου για τις ανάγκες υδροδότησης, εγκατάσταση σταθμού ταχείας φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, προώθηση προγραμμάτων μείωσης στερεών δημοτικών αποβλήτων

Τουρισμός και πολιτισμός: έναρξη έργου ενοποίησης και ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων στο κέντρο της Πόλης Χρυσοχούς, δημιουργία Κέντρου Θαλάσσιας Βιοποικιλότητας και Χελώνας στην περιοχή της Λίμνης, αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου και αντιμετώπιση διάβρωσης, σχέδιο αναβάθμισης ξενοδοχειακών επιχειρήσεων

Αθλητισμός και κοινωνική πρόνοια: κατασκευή μικρών γηπέδων, αναβάθμιση γηπέδων πετόσφαιρας και καλαθόσφαιρας, αναβάθμιση του Δημοτικού Σταδίου Πόλης Χρυσοχούς, ενίσχυση της Στέγης Ηλικιωμένων Πόλης Χρυσοχούς.

Πρότυπο ανάπτυξης και ευημερίας για όλη την Κύπρο

Οι επισκέψεις του Προέδρου της Δημοκρατίας σε όλη την Κύπρο, εντάσσονται στο πλαίσιο  της προσπάθειας του για δυναμική προώθηση όλων των πολιτικών που αφορούν την εσωτερική διακυβέρνηση και την άμεση παρακολούθηση του κυβερνητικού έργου, ιδιαιτέρα σε θέματα που αφορούν εξαγγελίες του Προγράμματος Διακυβέρνησης για βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. «Μέσα από τα έργα, που υλοποιούνται και σχεδιάζονται, διασφαλίζουμε τη δημιουργία μιας περιοχής, όπου οι πολίτες μπορούν να ζουν, να εργάζονται και να δημιουργούν με αξιοπρέπεια και ασφάλεια», τόνισε ο Πρόεδρος. 

Απευθυνόμενους στις τοπικές αρχές και στους κατοίκους των δύο περιοχών, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επεσήμανε ότι η Κυβέρνηση και ο ίδιος προσωπικά τούς προσεγγίζουν ως πολύτιμους συνεργάτες και συνοδοιπόρους στην προσπάθεια αυτή. «Το ότι είμαστε εδώ, δείχνει το πραγματικό μας ενδιαφέρον», συνέχισε. «Ευελπιστώ ότι θα αντιμετωπίσουμε άμεσα τα προβλήματα και τις προκλήσεις που υπάρχουν. Ο διάλογος με την τοπική κοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή εφαρμογή των πολιτικών μας», κατέληξε, ενώ δεσμεύθηκε για συνεχή υποστήριξη των δύο περιοχών σε όλα τα επίπεδα, ώστε να αποτελέσουν πρότυπο ανάπτυξης και ευημερίας για όλη την Κύπρο.

Η πονεμένη ιστορία του δρόμου Πάφου –Χρυσοχούς

Σε προσωπικό στοίχημα για τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας φαίνεται να εξελίσσεται το θέμα του νέου δρόμου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς. Η πονεμένη ιστορία του δρόμου αυτού, που αποτελεί σημείο αναφοράς για την πρόοδο και την ανάπτυξη όχι μόνο της περιοχής Πόλης Χρυσοχούς, αλλά και ολόκληρης της Επαρχίας Πάφου και της ακριτικής περιοχής της Τηλλυρίας, σε όλα τα επίπεδα, πάει πίσω πολλά χρόνια, ίσως και από τη δεκαετία του 1980. Πρόκειται ίσως για το μεγαλύτερο πρόβλημα της ευρύτερης περιοχής και ένα πολύ δύσκολο στόχο για την κυβέρνηση, αφού οι κάτοικοι και οι τοπικές αρχές έλαβαν διαχρονικά υποσχέσεις και δεσμεύσεις από όλες τις κυβερνήσεις για τη δημιουργία νέου δρόμου.

Η μεγάλη απόσταση και η κακή και επικίνδυνη διαμόρφωση της υφιστάμενης διαδρομής, αποτελούν αρνητικό παράγοντα για την ασφάλεια, την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία των κατοίκων της περιοχής. Αυτό φαίνεται να το αντιλαμβάνεται καλά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος, απευθυνόμενος στους κατοίκους, είπε: «Ξέρω ότι η ολοκλήρωση του δρόμου Πόλης Χρυσοχούς-Πάφου αποτελεί προτεραιότητα για όλους σας. Θέλω σήμερα να σας διαβεβαιώσω προσωπικά ότι αυτό το έργο είναι ύψιστη προτεραιότητα για την Κυβέρνηση. Το σημαντικό είναι το έργο στην ολότητα του. Ακριβώς με αυτόν τον τρόπο προχωράμε».

Οι τοπικές αρχές και οι κάτοικοι άκουσαν με ικανοποίηση τα λόγια του ΠτΔ και αναμένουν τώρα την προσωπική του παρέμβαση για να δουν επιτέλους το έργο να προχωρά και να ολοκληρώνεται. Πρόκειται ασφαλώς για ένα εμβληματικό έργο, με την ολοκλήρωση του οποίου θα ήθελε σίγουρα να συνδέσει το όνομα του ο Νίκος Χριστοδουλίδης.