Όταν κάποια μέρα το μπαλκόνι θα καταρρεύσει οδηγήσει σε απώλεια ανθρώπινης ζωής και δεν θα περιοριστεί μόνο σε υλικές ζημιές, ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, του οποίου μάλλιασε η γλώσσα να τονίζει την ανάγκη θεσμοθέτησης του περιοδικού ελέγχου των κτηρίων, θα ανέβει στα τραπέζια, θα ωρύεται και προφανώς θα έχει δίκιο.

Όσο για τους υπόλοιπους παίκτες, αρμόδιους και αναρμόδιους, θα δακτυλοδείχνουν ο ένας τον άλλο. Πάντως, όπως πληροφορούμαστε, έχει ολοκληρωθεί και η νομοτεχνική επεξεργασία σχετικού νομοσχεδίου και είναι ζήτημα χρόνου να κατατεθεί στη Βουλή για συζήτηση, αλλά και εκεί θα απαιτηθεί κάποιος χρόνος μέχρι να εγκριθεί. Και, βεβαίως, θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος μέχρι να ελεγχθούν τα κτήρια μιας κάποιας ηλικίας.

Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντής, ερωτηθείς σχετικά από τον «Φ» (ύστερα και από την πτώση του τελευταίου μπαλκονιού) ανέφερε, ότι ο περιοδικός έλεγχος των οικοδομών θα λειτουργήσει προληπτικά και ίσως αποτρέψει τα χειρότερα, αν ληφθεί υπόψιν πως αρκετά κτήρια δεν έχουν συντηρηθεί επί σειρά ετών. Ο κ. Κωνσταντής ανέφερε, πως ένας από τους λόγους για τους οποίους επιβάλλεται ο περιοδικός έλεγχος των κτηρίων αφορά και το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος της χώρας έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

  • Είναι μεγάλης ηλικίας και, συνεπώς, γερασμένο.
  • Έχει κατασκευαστεί πριν από τη θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής επίβλεψης από υπεύθυνο μηχανικό.
  • Έχει κατασκευαστεί σε χρονικές περιόδους που γινόταν χρήση ακατάλληλων υλικών (π.χ. ακατάλληλων αμμοχάλικων).
  • Είναι επί μακρόν ασυντήρητο – Έλλειψη κουλτούρας συντήρησης των κτηρίων.

Η αναγκαιότητα περιοδικού ελέγχου των κτηρίων επαναλαμβάνεται όποτε καταρρεύσει ένα μπαλκόνι, ένας τοίχος, μια οροφή κ.ο.κ., αλλά σε μερικές ημέρες το συμβάν ξεχνιέται μέχρι την επόμενη φορά. Όμως, ο αριθμός των παλαιών κτηρίων και η ηλικία τους, εκπέμπουν σήμα κινδύνου. Αρκεί να αναφερθεί πως μέχρι το έτος 2000 κτίστηκαν 270.195 κατοικίες, όπως προκύπτει από την τελευταία απογραφή της Στατιστικής Υπηρεσίας. Αξίζει να σημειωθεί, πως ο αντισεισμικός κώδικας εγκρίθηκε το 1994, ενώ η υποχρεωτική επίβλεψη υιοθετήθηκε το 1999, οπόταν ακόμη και αν θεωρηθεί ότι μεταξύ 1994-2000 κτίστηκαν οι 70.000 εξακολουθούν να υπάρχουν 200.000 κτήρια τα οποία έχουν ανεγερθεί χωρίς τις αντισεισμικές πρόνοιες που εφαρμόστηκαν από το 1994. Βεβαίως, τα κτήρια που κτίστηκαν πριν το 1994 δεν σημαίνει ότι είναι έτοιμα να καταρρεύσουν και ειδικά όσα συντηρούνταν απέδειξαν ότι «στέκουν» καλύτερα από νεότερα κτήρια. Από την άλλη, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι σε κάποιες περιόδους, ειδικά μετά την τουρκική εισβολή, οπόταν χάθηκαν τα λατομεία του Πενταδάκτυλου, σε συνδυασμό με τη βιασύνη να κτιστούν τάχιστα νέα κτήρια, κάποιες κατασκευές δεν ήταν οι καλύτερες από πλευράς στατικής επάρκειας. Χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα των πολυκατοικιών στους προσφυγικούς συνοικισμούς από τον έλεγχο των οποίων και συγκεκριμένα σε 358 πολυκατοικίες, οι 43 κρίθηκαν κατεδαφιστέες, ενώ άλλες 70 αντιμετωπίζουν μεν προβλήματα αλλά μπορούν να συντηρηθούν. Όταν υποδεικνύουμε στους αρμόδιους το πιο πάνω δεδομένο, το σχόλιο που κάνουν είναι το ακόλουθο: «Μην νομίζετε ότι προβλήματα με τη στατική επάρκεια αντιμετωπίζουν μόνο οι πολυκατοικίες στους κυβερνητικούς προσφυγικούς οικισμούς. Κοιτάξετε και πάρα έξω και τουλάχιστον στην περίπτωση αυτή διενεργήθηκε έλεγχος και διαπιστώθηκε το μέγεθος του προβλήματος». Εξάλλου, μας υποδεικνύεται, πως στην περίπτωση των συνοικισμών λίγο ως πολύ υπήρχε κάποιας μορφής επίβλεψη.

Σημειώνεται, πως στο θέμα των επικίνδυνων οικοδομών, ούτε οι τοπικές Αρχές θέλουν να αγγίξουν ούτε και οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης και μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο, η ευθύνη παραμένει στους δήμους. Και οι δύο φορείς επικαλούνται κυρίως την έλλειψη κονδυλίων στήριξης των οικοδομών αυτών αλλά και την ελλιπή στελέχωσή τους.

Γέμισε η Κύπρος από πολυκατοικίες

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η τελευταία απογραφή της Στατιστικής Υπηρεσίας του 2021 (με τελευταία επικαιροποίηση στις 9 Αυγούστου 2024) αφού ο αριθμός των οικοδομών καθώς και η ημερομηνία που κτίστηκαν, αποτυπώνουν την εικόνα ως προς το τι ισχύει επί του εδάφους.

Από τις κατοικίες που έχουν καταγραφεί, 1.440 έχουν ανεγερθεί πριν το 1919. Μεταξύ 1919-1945 υπάρχουν 7.874 κατοικίες, ενώ μεταξύ 1946-1960 υπάρχουν 19.133.

Την περίοδο 1961-1980 έχουν ανεγερθεί 85.989 κατοικίες, ενώ μεταξύ 1981-2000 έχουν κτιστεί και λειτουργούν 155.759 κατοικίες. Από το 2001 μέχρι και το 2010 κτίστηκαν 136.404 κατοικίες ενώ την περίοδο 2011-2015 ανηγέρθησαν και κατοικούνται 30.331 κατοικίες. Την περίοδο 2016-2021 κτίστηκαν 45.831 κατοικίες ενώ για άλλες 8.784 δεν δηλώθηκε έτος κατασκευής.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αριθμοί στη Λεμεσό όπου θεωρητικά υπάρχουν 140 επικίνδυνες οικοδομές και στην οποίαν τα μπαλκόνια πέφτουν «ευκολότερα» από ότι σε άλλες πόλεις,

Η κατάσταση παρουσιάζεται ως ακολούθως: Πριν το 1919 κτίστηκαν και υπάρχουν εν ζωή 66 κατοικίες, ενώ την περίοδο 1919-1945 ανηγέρθησαν 2.339 οικοδομές. Την περίοδο 1946-1960 κτίστηκαν 6.549, την περίοδο 1961-1980 κατασκευάστηκαν 26.852 και την περίοδο 1981-2000 κατασκευάστηκαν 41.339.

Στην πρωτεύουσα, όπου υπάρχουν οι περισσότερες κατοικίες, η εικόνα έχει ως εξής: Πριν το 1919 κτίστηκαν 356 κατοικίες, μεταξύ 1919-1945 ανηγέθησαν 2.385, την περίοδο 1946-1960 κτίστηκαν 6.844, την περίοδο 1961-1980 κατασκευάστηκαν 33.646 και την περίοδο 1981-2000 κατασκευάστηκαν 48.444 κατοικίες.

Σημειώνεται, πως το σύνολο των οικοδομών στην ελεύθερη Κύπρο ανέρχονται σε 491.545. Από αυτές, 156.614 είναι πολυκατοικίες. Οι 121.254 βρίσκονται σε αστικές περιοχές και οι 35.360 σε αγροτικές περιοχές. Από το σύνολο των πολυκατοικιών, οι 52.179 βρίσκονται στην επαρχία Λευκωσίας οι 13.025 στην Αμμόχωστο, οι 23.200 στη Λάρνακα, οι 42.689 στη Λεμεσό και οι 25.521 στην Πάφο.

Από τις 52.179 πολυκατοικίες που βρίσκονται στην επαρχία Λευκωσίας οι 50.017 βρίσκονται στην αστική περιοχή και οι 2.162 σε αγροτική. Από τις 13.025 πολυκατοικίες που βρίσκονται στην ελεύθερη Αμμόχωστο, οι 13.025 παρουσιάζονται να βρίσκονται σε αγροτική περιοχή. Στη Λάρνακα από σύνολο 23.200 πολυκατοικιών, οι 14.634 βρίσκονται σε αστικές περιοχές και οι 8.566 σε αγροτικές περιοχές. Στη Λεμεσό από τις 42.689 πολυκατοικίες, οι 36.780 βρίσκονται στην αστική περιοχή και οι 5.909 σε αγροτική. Στην Πάφο από τις 25.521οι 19.823 βρίσκονται στην αστική περιοχή και οι 5.698 σε αγροτική.

Παγκυπρίως οι μονοκατοικίες ανέρχονται σε 193.427, οι κατοικίες σε κτήρια μεικτής χρήσης είναι 32.211, οι διπλοκατοικίες είναι 66.404 και τα κτήρια άλλου τύπου ανέρχονται σε 42.889.