Σε πλήρη εφαρμογή τέθηκε το πλάνο του υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για πάταξη της παράνομης απόρριψης αποβλήτων.
Το Υπουργείο στήριξε τις τοπικές Αρχές για καθαρισμό των παράνομων χώρων απόρριψης, αλλά, ταυτόχρονα, δήλωσε τη μηδενική ανοχή για συνέχιση της απαράδεκτης και εξωθεσμικής πρακτικής σε ότι αφορά τα σημεία στα οποία παρατηρείται συστηματική απόρριψη σκουπιδιών στους δήμους και κοινότητες της Κύπρου.
Δρομολογείται άμεσα η αυστηρή εφαρμογή και επιβολή της κείμενης νομοθεσίας, η οποία, μεταξύ άλλων, πέραν των παραβάσεων που θα διαπιστώνονται, θα ελέγχονται και οι ίδιες οι κοινότητες ως προς την αποτελεσματική εφαρμογή των αρμοδιοτήτων τους επί του θέματος.
Από τοποθέτηση που έγινε στο πλαίσιο της συζήτησης στην κοινοβουλευτική επιτροπή Περιβάλλοντος αναφέρθηκε ότι επιθεωρητές του Τμήματος Περιβάλλοντος σε συνεργασία με την Αστυνομία θα διενεργούν επιθεωρήσεις προς εφαρμογή και επιβολής της νομοθεσίας.
Από ενημέρωση που έγινε πέραν των 100 Αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης τυγχάνουν στήριξης για καθαρισμό πέραν των 250 σημείων σε όλη την Κύπρο.
Ταυτόχρονα, το υπουργείο Γεωργίας ήδη δρομολογεί την επέκταση του δικτύου των πράσινων σημείων ώστε να υπάρχουν οι επιλογές στον πολίτη για διάθεση των ειδικών ρευμάτων αποβλήτων όπως τα ογκώδη, στρώματα κ.λπ.
Οι πιο πάνω προσπάθειες εντάσσονται στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης του δικτύου εγκαταστάσεων επεξεργασίας μεικτών δημοτικών αποβλήτων και χωριστά συλλεγέντων αποβλήτων.
Παρουσιάζοντας το πλάνο, η υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, ανέφερε ότι εντός του 2029 αρχίζει η λειτουργία των νέων αναβαθμισμένων μονάδων επεξεργασίας των μεικτών και χωριστά συλλεγέντων αποβλήτων ΟΕΔΑ Κόσιης και Πεντακώμου.
Αναφερόμενη στις προκλήσεις που υπάρχουν ενώπιον του Υπουργείου σύμφωνα με το Σχέδιο Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων 2022 – 2028, η Μαρία Παναγιώτου έδωσε έμφαση στις μακροπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και άμεσες δράσεις υπογράμμισε ότι οι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν αφορούν τη χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων, την αύξηση της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των δημοτικών αποβλήτων στο 55% έως το 2025, στο 60% έως το 2030 και στο 65% έως το 2035, τη μείωση των αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής στο 10% έως το 2035, την εξασφάλιση ότι σε χώρους υγειονομικής ταφής διατίθενται μόνο απόβλητα που έχουν υποστεί επεξεργασία και τη δημιουργία ολοκληρωμένου δικτύου εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων.
Σε σχέση με τη μονάδα ΟΕΔΑ Κόσιης που εξυπηρετεί τις επαρχίες Λευκωσίας, Λάρνακας και Αμμοχώστου, η Υπουργός ανέφερε ότι η μονάδα λειτουργεί κανονικά με εξαίρεση την ανάγκη αντικατάστασης του εξοπλισμού της και τις ποσότητες που οδηγούνται προς υγειονομική ταφή και οι οποίες εκτιμάται ότι θα απορροφηθούν από την εφαρμογή του «Πληρώνω Όσο Πετώ» (ΠΟΠ).
Σημείωσε ότι η δυναμικότητα της μονάδας είναι 190.000 τόνους/έτος, ενώ όπως ανέφερε βρίσκεται στο 14ο χρόνο λειτουργίας της, με τον μηχανικό εξοπλισμό να έχει υπερβεί τον χρόνο προσδόκιμης απόδοσής του.
Σε σχέση με τη μονάδα ΟΕΔΑ Πεντακώμου που εξυπηρετεί την επαρχία Λεμεσού, τονίστηκε ότι βασικό πρόβλημα είναι η κακή λειτουργική κατάσταση του εξοπλισμού.
Η κ. Παναγιώτου αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη δύσκολη κατάσταση στην οποία ήταν η μονάδα στο Πεντάκωμο όταν παραλήφθηκε από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) μετά τον τερματισμό της σύμβασης με τον ανάδοχο που τη διαχειριζόταν.
Ενδεικτικά, ανέφερε ότι από τις 19 Δεκεμβρίου 2023, όταν ανέλαβε το ΤΑΥ, χρειάστηκε να γίνουν 90 συμβάσεις για να μπορέσει να λειτουργήσει η μονάδα, με κόστος €1,2 εκατ..
Για το ΧΥΤΑ Πάφου αναφέρθηκε ότι βασικό πρόβλημα είναι η διαχείριση αποβλήτων μέσω απευθείας υγειονομικής ταφής χωρίς επεξεργασία.
Από την Υπουργό τονίστηκε ότι κρίθηκε αναγκαία μετά από συζήτηση με την ομάδα των Jaspers (Joint Assistance to Support Projects in European Regions) ως το πρώτο και απαραίτητο βήμα πριν τις όποιες ενέργειες, η εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας – βιωσιμότητας.
Μεταξύ άλλων, θα εξεταστεί μέσα από τη μελέτη ο βαθμός ανταπόκρισης των υφιστάμενων υποδομών στα δεδομένα της Κύπρου και την ανάγκη αναβάθμισης τους για την επεξεργασία των μεικτών και χωριστά συλλεγέντων αποβλήτων όλων των επαρχιών.
Περαιτέρω, τονίστηκε η ανάγκη κατασκευής νέων υποδομών ανά επαρχία, καθώς και η ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων μετά την επεξεργασία των αποβλήτων.
Το υπουργείο Γεωργίας προχωρεί σε άμεσες δράσεις για την ολοκλήρωση του δικτύου εγκαταστάσεων επεξεργασίας μεικτών δημοτικών αποβλήτων και χωριστά συλλεγέντων αποβλήτων.
Για τη μονάδα ΟΕΔΑ Κόσιης προχωρεί η επεξεργασία οργανικών από διαλογή στη πηγή.
Περαιτέρω, εξετάζεται η περίπτωση αν μπορεί να γίνει RDF (εναλλακτικό καύσιμο) για μείωση των αποβλήτων που καταλήγουν σε υγειονομική ταφή, η αναβάθμιση βιολογικού σταθμού στραγγισμάτων, η αντικατάσταση παλαιωμένου κινητού και ακίνητου εξοπλισμού καθώς και βελτιώσεις στο τμήμα κομποστοποίησης και αύξηση δυναμικότητας για την επεξεργασία των χωριστά συλλεγέντων οργανικών αποβλήτων.
Αρχή με Δήμο Αραδίππου για «Πληρώνω Όσο Πετώ»
Η υπουργός Μαρία Παναγιώτου, κάνοντας αναφορά στο πρόγραμμα «Πληρώνω Όσο Πετώ», σημείωσε ότι μέσα στο 2024 έτυχε εφαρμογής σε έναν δήμο, το 2025 αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή σε 12 δήμους και 9 συμπλέγματα κοινοτήτων, ενώ το 2026 σε 7 δήμους και 21 συμπλέγματα κοινοτήτων.
Όπως ανέφερε η αρμόδια υπουργός, η εφαρμογή του «Πληρώνω Όσο Πετώ», που είναι υποχρέωση της Κύπρου προς την ΕΕ και έπρεπε να είχε ήδη εφαρμοστεί από το περασμένο καλοκαίρι.
Συγκεκριμένα, είπε ότι έχουν ολοκληρωθεί 22 μελέτες που αφορούν στην εφαρμογή του μέτρου και πρόσθεσε ότι ο Δήμος Αραδίππου είναι ο μόνος δήμος που προχώρησε στην εφαρμογή μέσα στο 2024.
Πέρα από τις τοπικές Αρχές που αναμένεται να προχωρήσουν με την υλοποίηση κατά το 2025, υπάρχουν ακόμα επτά δήμοι και 21 συμπλέγματα κοινοτήτων που θα προχωρήσουν το 2026.
Βουλευτές μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής Περιβάλλοντος ζήτησαν ενημέρωση για ενδεχόμενες κυρώσεις και επιβολή προστίμου, λόγω της καθυστέρησης που παρατηρείται.
Από πλευράς του υπουργείου Γεωργίας αναφέρθηκε ότι αναμένεται μεν να δεχθεί παρατηρήσεις η Κύπρος, όμως ενδέχεται να αποφευχθούν οι κυρώσεις, καθώς το πρόγραμμα βρίσκεται σε στάδιο εφαρμογής.
Περαιτέρω, η Επιτροπή ενημερώθηκε ότι το Υπουργείο στηρίζει τις τοπικές Αρχές στην προσπάθεια εφαρμογής του μέτρου και ότι για τον σκοπό αυτό υπάρχει ένα κονδύλι ύψους €25 εκατ.
Στο κονδύλι αυτό περιλαμβάνεται και η εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού, η οποία έχει ξεκινήσει και συνεχίζεται μέχρι το τέλος του 2026.
Επίσης, καλύφθηκε και το κόστος των 22 μελετών που έγιναν ήδη.
Αναφέρθηκε, ακόμα, ότι η χρηματοδότηση θα καλύψει τον εξοπλισμό (40%), τις επιθεωρήσεις (30%), την τοπική εκστρατεία ενημέρωσης (20%), και την ολική παροχή για ευάλωτες ομάδες (10%).
Στον εξοπλισμό περιλαμβάνονται ειδικά απορριμματοφόρα για οργανικά απόβλητα, εξοπλισμός για κάδους με κλειδαριές σε κάθε κατοικία, καθώς και αυτόματες μηχανές πώλησης σακούλας.
Το κόστος που υπολογίστηκε για τις 22 μελέτες που έχουν ολοκληρωθεί, ανέρχεται στα €26 εκατ.
