Κάθε ξεχωριστή ημέρα του έτους ένα παιδί της Κύπρου πέφτει θύμα αρρωστημένων ορέξεων. Τα δεδομένα για τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων προκαλούν ίλιγγο, αφού σε διάστημα μικρότερο από τα τρία έτη βίωσαν τον χειρότερο εφιάλτη τουλάχιστον 866 παιδιά. «Όλα τους διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο ασχέτως οικογενειακής ή οικονομικής κατάστασης», υπογράμμισε στον «Φ» η πρόεδρος του Συμβούλιου Φωνή, Κλέα Χατζηστεφάνου Παπαέλληνα.
Οι καιροί άλλαξαν, ανέφερε και κάλεσε τον κόσμο να ενωθεί και να αποτελέσει ασπίδα προστασίας. Αφορμή για τη συζήτησή μας αποτέλεσε η Ευρωπαϊκή Ημέρα για την Προστασία των παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση, η οποία τιμάται κάθε 18η Νοεμβρίου.
Με βάση τα στοιχεία της Αστυνομίας, σημείωσε η κ. Παπαέλληνα, το 2022 έγιναν 303 καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση παιδιών. Αυτές αυξήθηκαν σε 313 το 2023 και διατηρούν την αυξητική τους πορεία, αφού έως τις 9 Σεπτεμβρίου 2024 ανήλθαν στις 250. Το Συμβουλίου της Ευρώπης εκτιμάει πως 1 στα 5 παιδιά (20%) πέφτουν θύματα κάποιου είδους σεξουαλικής κακοποίησης ή εκμετάλλευσης στην Ευρώπη, υπογράμμισε η κ. Παπαέλληνα.
«Είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι ο κίνδυνος της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών μας αφορά όλους. Όλα, πια, είναι διαφορετικά. Άλλαξαν οι καιροί, οι νέοι και οι ανάγκες τους. Πρέπει να τους δώσουμε εφόδια και να τους προστατεύσουμε. Να τους ακούσουμε και να τους εμπλέξουμε ενεργά για να καταλάβουμε τον κόσμο τους και να σχεδιάσουμε τις ορθές πολιτικές στα μέτρα τους. Ο κόσμος τους πλέον δεν είναι η γειτονιά τους, το σινεμά και οι φίλοι που γνώρισαν στο σχολείο ή στον αθλητισμό. Υπάρχει και ο (πολλές φορές σκοτεινός) κόσμος του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης», σημείωσε η κ. Παπαέλληνα.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένο προφίλ θύματος και θύτη, διευκρινίζει η κ. Παπαέλληνα. «Ο δράστης μπορεί να έχει οποιαδήποτε επαγγελματική ιδιότητα. Μπορεί να είναι ένας άγνωστος ή κάποιο άτομο το οποίο διατηρεί στενές σχέσεις με την οικογένεια του παιδιού». Όσον αφορά στο προφίλ των θυμάτων, υπογραμμίζει ότι ενδέχεται να είναι παιδιά τα οποία διανύουν δύσκολη συναισθηματική περίοδο, που βιώνουν κακοποιητικές σχέσεις ή παραμέληση. «Οποιοδήποτε παιδί μπορεί να καταστεί θύμα σεξουαλικής κακοποίησης και όλα τα παιδιά διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο, ασχέτως οικογενειακής ή οικονομικής κατάστασης. Γι’ αυτό πρέπει να τα θωρακίσουμε κατάλληλα», είπε.
Σε αυτή την κατεύθυνση συμβάλει και η ολιστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση από τις νηπιακές ηλικίες, η οποία εφαρμόζεται μέσω νομοθεσίας του 2022. Όπως μας αναφέρει η κ. Παπαέλληνα, το Υπουργείο Παιδείας από τον ένα χρόνο εφαρμογής της εν λόγω πολιτικής καταγράφει ως θετικές αλλαγές:
- Την πιο στοχευμένη και καλύτερα σχεδιασμένη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
- Την ενίσχυση της διδασκαλίας των ενοτήτων της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία.
- Τη θετική επίδραση στους μαθητές και τις μαθήτριες.
- Την ενίσχυση της λογοδότησης και εποπτείας υλοποίησης της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στις σχολικές μονάδες.
«Εάν παρατηρηθούν απότομες ή ξαφνικές αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένδειξη, η οποία απαιτεί την προσοχή μας. Δεν αποτελεί απαραίτητα στοιχείο σεξουαλικής κακοποίησης, αλλά σημάδι ότι κάτι συμβαίνει στο οποίο πρέπει να ανταποκριθούμε. Υπάρχουν, επίσης, ψυχολογικές και συναισθηματικές ενδείξεις όπως το ξέσπασμα θυμού, ανασφάλεια, άγχος και πανικός, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απομόνωση κ.α.».
Δεν μπορώ να φανταστώ, σημειώνει η κ. Παπαέλληνα, ότι υπάρχει άνθρωπος που να μην συμφωνεί ότι «ο κίνδυνος της σεξουαλικής κακοποίησης μάς αφορά όλους». Επιθυμία της, ανέφερε ακόμη, οι πολίτες να γνωρίσουν τις δράσεις τους και «όλοι μαζί να είμαστε η ΦΩΝΗ προστασίας και ασφάλειας των παιδιών μας».
Σπίτι του Παιδιού στη Λεμεσό
Μέχρι το τέλος του 2026 αναμένεται να ολοκληρωθεί (κατασκευαστικά) το Σπιτιού του Παιδιού στη Λεμεσό, ώστε να εξυπηρετεί υποθέσεις σε Λεμεσό και Πάφο, σημείωσε η κ. Παπαέλληνα. «Για τη Λάρνακα δεν έχουμε κάποια ενημέρωση», ανέφερε ακόμη και πρόσθεσε ότι σήμερα λειτουργεί το Σπίτι του Παιδιού στη Λευκωσία, το οποίο συνιστά ένα πλαίσιο πολυθεματικής ομαδικής αντιμετώπισης.
«Είναι μια αναγνωρισμένη δομή που λειτουργεί βασισμένη στο πρότυπο Barnahus («Σπίτι του Παιδιού”) της Ισλανδίας». Εξυπηρετεί όλα τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησής ανηλίκων, παρέχοντας κάθε αναγκαία υπηρεσία κάτω από την ίδια στέγη, διασφαλίζοντας την προστασία, ασφάλεια και ευημερία των παιδιών.
Εκστρατεία: «Ποτέ δεν φταις εσύ»
«Είμαστε εδώ για όλα αυτά τα παιδιά που περνούν το δικό τους Γολγοθά», επεσήμανε η κ. Παπαέλληνα. Όπως υπογράμμισε η ΦΩΝΗ συμμετέχει στην ενημερωτική εκστρατεία της Αστυνομίας για την σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, με τίτλο «Ποτέ δεν φταις εσύ», η οποία επιδιώκει να παρακινήσει τα παιδιά, ώστε να σπάσουν τη σιωπή τους και να νιώθουν ασφάλεια να μιλήσουν.
«Ως ΦΩΝΗ προγραμματίζουμε εκστρατεία ενημέρωσης για την σεξουαλική κακοποίηση με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού στο διαδίκτυο και τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου διαδικτυακού περιβάλλοντος για όλους.
Η Εθνική Στρατηγική
«Τα καθήκοντα είναι ιδιαίτερα απαιτητικά. Το κύριο είναι πως δεν χωρά εφησυχασμός και η εγρήγορση οφείλει να είναι συνεχής. Γιατί και ένα παιδί να γλυτώσει, ένα παιδί να νιώσει προστασία και ασφάλεια είναι και μια νίκη», υπογράμμισε η κ. Παπαέλληνα για το διορισμό της στο πηδάλιο του Συμβουλίου. «Ήταν ιδιαίτερα τιμητική η πρόταση να αναλάβω τη θέση αυτή και ευχαριστώ τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, και δημόσια, για την εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό μου. Το αντικείμενο ευθύνης, που αφορά ό,τι πολυτιμότερο έχουμε, δηλαδή τα παιδιά μας, είναι κάτι που ένιωσα πως δεν μου επέτρεπε να κάνω δεύτερες σκέψεις. Ήδη ένας νέος κόσμος ανοίχθηκε μπροστά μου και διαπιστώνω, μέρα με τη μέρα, ότι ο κόσμος αυτός συνδέεται άρρηκτα με όλα όσα ασχολούμαι, αγαπώ και με γεμίζουν. Με την Παιδεία, τον αθλητισμό, τα παιδιά και τους νέους μας. Όλα δένουν μεταξύ τους», ανέφερε.
Οι στόχοι που έχουν θέσει για την τριετία, είναι η επικαιροποίηση της Εθνικής Στρατηγικής και η υλοποίηση της αποστολής της ΦΩΝΗΣ, όπως περιγράφεται στον σχετικό νόμο καθώς και η ενίσχυση της συνεργασίας με όλους τους φορείς υλοποίησης των δράσεων της Εθνικής Στρατηγικής, αλλά και με άλλους φορείς και οργανώσεις, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.
Το όραμα της κ. Παπαέλληνα, είναι να στηρίξει τα παιδιά ώστε να μεγαλώσουν σωστά, με αρχές κι αξίες, με συνεχή καθοδήγηση ως προς την πρόληψη και την διαχείριση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης. «Και τελικά τα παιδιά αυτά να εξελιχθούν σε υγιείς, ευτυχισμένους, παραγωγικούς, ολοκληρωμένους ανθρώπους, που θα έχουν θετική επίδραση στους γύρω τους και ευρύτερα στην κοινωνία», είπε.
Θα τιμήσουν την Αναστασία Παπαδοπούλου για τη συμβολή της
Η κ. Παπαέλληνα μας ανέφερε ότι θα πραγματοποιηθεί εντός του 2025 εκδήλωση στο Προεδρικό Μέγαρο και θα αφορά στην Νέα Εθνική Στρατηγική του Συμβουλίου Φωνής για την Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Κακοποίησης και Εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας (2025-2027), η οποία προηγουμένως θα εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο παρουσία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
«Ζητούμενο είναι να αποτελέσει το εφαλτήριο για την υλοποίηση των δράσεων και της ευρείας υποστήριξης και διάδοσης των επιμέρους στόχων που πρεσβεύει. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα είναι εκεί και θα μιλήσει, επιβεβαιώνοντας ότι η προστασία των παιδιών αποτελεί βασική πολιτική και κοινωνική προτεραιότητα για την Κύπρο», είπε.
Στο πλαίσιο της ίδιας εκδήλωσης, μάλιστα, θα τιμήσουν και την Αναστασία Παπαδοπούλου, «όχι μόνο ως την πρώτη πρόεδρο της ΦΩΝΗΣ αλλά και για την πολύπλευρη δράση, προσφορά και συμβολή στην δημιουργία του Συμβουλίου. Στην εκδήλωση αυτή θέλουμε να μεταφέρουμε το μήνυμα ότι το πραγματικό “στοίχημα” το οποίο έχει να κερδίσει μια κοινωνία είναι το πώς θα προστατεύσει και πώς θα θωρακίσει τα παιδιά της, ώστε να μην πέσουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης. Το κύριο μήνυμα μας θα είναι ότι η Εθνική Στρατηγική είναι η μέθοδος με την οποία, ως Κράτος και ως κοινωνία, δίνει “Φωνή” στα παιδιά και στους απροστάτευτους νέους, βοηθώντας τους να σπάσουν τη σιωπή».
Τα βασικά χαρακτηριστικά της Εθνικής Στρατηγικής της ΦΩΝΗΣ, μας ανέφερε η κ. Παπαέλληνα, είναι οι πολλαπλές διαστάσεις των δράσεών της και η πολυεπίπεδη προσέγγιση στην υλοποίηση της. «Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό μεταφράζεται στην ουσιαστική συνεισφορά και συμμετοχή πολύ μεγάλου αριθμού φορέων, όπως Υπουργεία, Αστυνομία, Πανεπιστήμια, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ΚΟΑ, ΚΟΕ, Δήμοι, η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης, κυβερνητικοί και μη κυβερνητικοί οργανισμοί, CYTA, Νομική Υπηρεσία, Hope for Children Policy Centre και πολλοί άλλοι. Όλοι οι φορείς που περιλαμβάνονται στην στρατηγική μας είναι σημαντικοί και πολύτιμοι συνεργάτες – συνοδοιπόροι και τους ευχαριστούμε θερμά για την συνεργασία».
Μάλιστα, η κ. Παπαέλληνα προχώρησε και σε ειδική μνεία στις ικανές, έμπειρες και εξειδικευμένες, όπως τις χαρακτήρισε, συνεργάτιδές της στο Συμβούλιο ΦΩΝΗ. «Μας ενώνει κοινό όραμα και ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Κάθε μια με την εμπειρογνωμοσύνη της συμβάλλει καθοριστικά στην υλοποίηση των στόχων μας. Μέσα από αυτή την σύνθεση αναδεικνύεται ότι όταν ενώνουμε δυνάμεις, υπηρετώντας ένα σπουδαίο σκοπό, τότε τα αποτελέσματα δικαιώνουν την προσπάθεια. Αναγνωρίζοντας την πολύ καλή δουλειά που έχει γίνει τα τελευταία έξι χρόνια στη ΦΩΝΗ, προχωρούμε στην υλοποίηση της νέας εθνικής στρατηγικής».
Καταρχάς θα ήθελα να πω ότι ήταν ιδιαίτερα τιμητική η πρόταση να αναλάβω τη
θέση αυτή και ευχαριστώ τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και δημόσια για την
εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό μου. Το αντικείμενο ευθύνης, που αφορά ό,τι
πολυτιμότερο έχουμε, τα παιδιά μας, είναι κάτι που ένιωσα πως δεν μου επέτρεπε
να κάνω δεύτερες σκέψεις. Ήδη ένας νέος κόσμος ανοίχθηκε μπροστά μου και
διαπιστώνω, μέρα με τη μέρα, ότι ο κόσμος αυτός συνδέεται άρρηκτα με όλα όσα
ασχολούμαι, αγαπώ και με γεμίζουν. Με την παιδεία, τον αθλητισμό, τα παιδιά και
τους νέους μας. Και όλα δένουν μεταξύ τους. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να
μοιραστώ κάτι που επιβεβαιώνει τα προηγούμενα. Μι προσωπική εμπειρία από τη
θητεία μου ως πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Αθλητισμού. Το 2015 ο ΚΟΑ,
σε συνεργασία με την Κυπριακή Εθνική Επιτροπή UNESCO, και με πρωτοβουλία της
επιτροπής του «Γυναίκα και Αθλητισμός», έκανε τα πρώτα σημαντικά βήματα όπως
για παράδειγμα την ετοιμασία ειδικού κώδικα για την πρόληψη και αντιμετώπιση
της σεξουαλικής παρενόχλησης και βίας στον αθλητισμό, στην Κύπρο. Και το ΔΣ του
ΚΟΑ προχώρησε επίσης και στο διορισμό της προκατόχου μου στη ΦΩΝΗ,
Αναστασίας Παπαδοπούλου, ως εμπειρογνώμονα, ειδικά για παιδιά αθλητές, αφού
η ίδια έβαλε τις βάσεις για το θέμα αυτό. Ήταν η εποχή που είχε διοριστεί από το
Υπουργικό Συμβούλιο ως Ειδική Σύμβουλος για την προετοιμασία της Εθνικής
Στρατηγικής για την Προστασία των Παιδιών από την σεξουαλική εκμετάλλευση, τη
σεξουαλική κακοποίηση και την παιδική πορνογραφία. Εννέα χρόνια μετά, νιώθω
μεγάλη την ευθύνη και την πρόκληση να συνεχίσω το έργο της.
Τα καθήκοντα είναι ιδιαίτερα απαιτητικά. Το κύριο είναι πως δεν χωρά
εφησυχασμός και η εγρήγορση οφείλει να είναι συνεχής. Γιατί και ένα παιδί να
γλυτώσει, ένα παιδί να νιώσει προστασία και ασφάλεια είναι και μια νίκη. Οι
στόχοι που έχουμε θέσει για την τριετία είναι η επικαιροποίηση της Εθνικής
Στρατηγικής και η υλοποίηση της αποστολής της ΦΩΝΗΣ, όπως περιλαμβάνονται
στο σχετικό νόμο και η ενίσχυση της συνεργασίας μας με όλους τους φορείς
υλοποίησης των δράσεων της Εθνικής Στρατηγικής, αλλά και με άλλους φορείς και
οργανώσεις, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τη σελίδα της ΦΩΝΗΣ.
