Τεράστια ποσά χάνονται κάθε χρόνο από ηλεκτρονικές απάτες, με τους επιτήδειους να πουλούν ελπίδα, γρήγορο κέρδος ακόμη και σεξ. Η έξαρση που παρατηρείται φέτος στις απάτες μέσω του διαδικτύου είναι πρωτοφανής, με τους απατεώνες να κρύβονται πίσω από ανώνυμα μηνύματα, είτε υποσχόμενοι κέρδη από επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα, είτε απειλώντας ότι έχει μπλοκαριστεί ο τραπεζικός λογαριασμός ανυποψίαστου πολίτη.
Οι απάτες πληθαίνουν με την Αστυνομία να δέχεται πλέον πάνω από δυο χιλιάδες καταγγελίες τον χρόνο. Από την αμύθητη περιουσία που δήθεν μας άφησε κάποιος στη Νιγηρία, τώρα οι απατεώνες εξελίχθηκαν και με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης πήραν άλλη μορφή, είτε εμφανιζόμενοι ως αξιωματικοί του στρατού ή του ναυτικού και ψαρεύουν γυναίκες κάποιας ηλικίας πουλώντας ρομαντισμό. Άλλοτε παριστάνουν την Αστυνομία και ζητούν χρήματα γιατί δήθεν ερευνήθηκε εναντίον τους υπόθεση παιδικής πορνογραφίας, ή ότι το δέμα τους που περιμένουν έχει μπλοκαριστεί.
Σε έξαρση βρίσκεται και η παιδική πορνογραφία, ενώ ένα αθώο αίτημα φιλίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια για εξαπάτηση ανυποψίαστων πολιτών.
Στην Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος καταγγέλλονται καθημερινά υποθέσεις εξαπάτησης μέσω του διαδικτύου, με τα θύματα να χάνουν τεράστια ποσά. «Υπάρχει μεγάλη έξαρση όσον αφορά στα αδικήματα με κρυπτονομίσματα», αναφέρει σε συνέντευξή του στον «Φ», ο υπεύθυνος της Υποδιεύθυνσης Ανδρέας Αναστασιάδης. Πολλά πρόσωπα, αναφέρει, με στόχο το εύκολο και γρήγορο κέρδος εμπιστεύονται με πάσα ευκολία διάφορες ιστοσελίδες και επενδύουν μεγάλα χρηματικά ποσά.
Για να καταλάβετε το μέγεθος του ενδιαφέροντος και της απάτης που συντελείται είναι πως από τις 12/8/-23/9/2024, δηλαδή σε διάστημα δύο περίπου μηνών, έχουμε εξετάσει περί τις 15 σοβαρές υποθέσεις απάτης με κρυπτονομίσματα, με συνολικό ποσό απόσπασης, πάνω από τις 700.000 ευρώ. Από τα ποσά αυτά αντιλαμβάνεστε πως χάνονται τεράστιες περιουσίες δήθεν για επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα γι’ αυτό και το κοινό πρέπει να είναι πολύ προσεκτικό. Οι σελίδες, τάχα που εμφανίζονται στους χρήστες διαδικτύου φαίνονται αληθοφανείς στην αρχή, δίνουν εύκολα κέρδος και στη συνέχεια καλούν το θύμα να επενδύσει περισσότερα. Να αναφέρω ένα παράδειγμα για να καταλάβετε πως γίνεται. Μπορεί κάποιος στην αρχή να επενδύσει €1.000 και σε 4-5 μέρες αυτά αν γίνουν €1.500-€1.700. Αυτό γίνεται για να αποδειχθεί στον χρήστη ότι πρόκειται για σοβαρό οργανισμό και είναι εκεί που την πατούν πολλοί, γιατί ξεγελιούνται και στη συνέχεια επενδύουν περισσότερα για μεγαλύτερες αποδόσεις και στο τέλος χάνουν μεγάλα χρηματικά ποσά.
Υπάρχουν και αυτοί που δεν γνωρίζουν πώς να διαχειρίζονται τα ηλεκτρονικά πορτοφόλια με τα κρυπτονομίσματα και αφήνουν τη διαχείριση του τραπεζικού τους λογαριασμού σε τρίτους, με αποτέλεσμα να χάνουν ολόκληρο το ποσό που έχουν κατατεθειμένο στην τράπεζα. Άρα πρέπει να το κοινό να είναι ιδιαίτερα προσεκτικό όταν επενδύει, ώστε να ξέρει ότι εκεί που θα βάλει τα χρήματά του να είναι σε οργανισμούς που γνωρίζει και δεν θα διατρέχει τον κίνδυνο να χάσει τα λεφτά του. Το καλύτερο, συμβουλεύει ο κ. Αναστασιάδης, είναι να εμπιστευόμαστε αναγνωρισμένες επενδυτικές εταιρείες ούτως ώστε αν συμβεί οτιδήποτε, να φέρουν και την ευθύνη.
«Πρέπει να πω, συνεχίζει, ότι είναι δύσκολες υποθέσεις αυτές, γιατί τα κρυπτονομίσματα μέσα σε διάστημα ωρών διασπόνται σε πολλά ηλεκτρονικά πορτοφόλια και εμείς μετά προσπαθούσε να ακολουθήσουμε τη διαδρομή τους, κάτι που δεν είναι εύκολο. Υπάρχουν περιπτώσεις που καταφέραμε να εντοπίσουμε μεγάλα ποσά που τα πήραν απατεώνες, όπως σε μια περίπτωση που αφορούσε €150.000 και επιστράφηκαν στον ιδιοκτήτη τους. Όμως το ποσοστό εξιχνίασης τέτοιων υποθέσεων είναι περιορισμένο και αυτό συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν αφορά μόνο την Κύπρο». Η Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος αποδίδει μεγάλη σημασία την ενημέρωση του κοινού ώστε να μην πέφτουν θύματα απατεώνων με κρυπτονομίσματα.
Μια άλλου είδους απάτη μέσω διαδικτύου που εμφανίζεται τους τελευταίους μήνες, είναι η λεγόμενη romance scam, δηλαδή κάποιοι υποδύονται τους αξιωματικούς του στρατού, ή παρουσιάζονται ότι είναι πλοίαρχοι ή πιλότοι και πλησιάζουν γυναίκες κυρίως προχωρημένης ηλικίας και τους ζητούν να συνάψουν διαδικτυακές σχέσεις με υπόσχεση τον γάμο. Με αυτόν τον τρόπο καταφέρνουν να εξασφαλίσουν την εμπιστοσύνη τους και να τους αποσπούν διάφορα ποσά προφασιζόμενοι ότι τα χρειάζονται για να ταξιδέψουν και να έρθουν στην Κύπρο για να συναντηθούν. Το τελευταίο διάστημα προέκυψαν αρκετές τέτοιες υποθέσεις και οι πολίτες καλούνται να είναι προσεκτικοί γιατί δεν πρέπει να εμπιστεύονται κάποιον που δεν γνωρίζουν και να του δίνουν χρήματα μόνο με υποσχέσεις.
Οι δράστες που κρύβονται πίσω από αυτές τις απάτες, προέρχονται κυρίως από χώρες της Ασίας και Αφρικής, όπως Μπαγκαλντές, Μαλαισία ή Μιανμάρ και αντιλαμβάνεται κανείς ότι ως αστυνομικές αρχές δεν υπάρχει το απαραίτητο επίπεδο επικοινωνίας με τέτοιες χώρες ώστε να διερευνηθούν αυτές οι υποθέσεις. Πολλές φορές, συνεχίζει ο υπεύθυνος της Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, επικοινωνούμε και δεν απαντούν καν στα αιτήματά μας και γι’ αυτό υπάρχει πρόβλημα μεγάλο γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί με ποιον συνομιλούμε στο διαδίκτυο και για ποιο λόγο.
Από τον σεξουαλικό εκφο βισμό στο phishing
Ως Υπηρεσία Καταπολέμησης, αντιμετωπίζει και ένα άλλου είδους έγκλημα του διαδικτύου, το λεγόμενο sextortion, δηλαδή σεξουαλικό εκφοβισμό. Κάποιοι, προσποιούμενοι ότι είναι γυναίκες επιδιώκουν τη συνομιλία με άντρες εδώ στην Κύπρο και με τη χρήση της τεχνολογίας όπως την ΙΑ, δηλαδή την τεχνητή νοημοσύνη, ζητούν από τον συνομιλητή τους να έρθουν σε σεξουαλικού περιεχομένου βιντεοκλήση, όπου οι άντρες φαίνονται σε σεξουαλικές σκηνές. Τότε οι δράστες βιντεογραφούν τα θύματα και στη συνέχεια διακόπτουν τη συνομιλία. Σε λίγο επανέρχονται και αφού τους επιδεικνύουν το βίντεο που κατέγραψαν, εκβιάζουν πλέον τα θύματα, λέγοντάς τους ότι αν δεν πληρώσουν κάποιο ποσό, τότε θα δείξουν το βίντεο σε συγκεκριμένα πρόσωπα, όπως σύζυγο, παιδιά ή φίλους ή θα το ελευθερώσουν στο διαδίκτυο. Πολλοί για ν’ αποφύγουν τον εξευτελισμό αναγκάζονται και πληρώνουν το ποσό που τους ζητείται.
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο της Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, είναι ένα φαινόμενο που ανθεί τον τελευταίο καιρό και γι’ αυτό το κοινό θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικό με ποιους συνομιλεί και ν’ αποφεύγει να χρησιμοποιεί την κάμερα του κινητού ή του υπολογιστή τους αν δεν γνωρίζει ή δεν έχει εμπιστοσύνη του συνομιλητή του και να προσέχει γενικά όλες τις ενέργειες του. «Όπως έχουμε διαπιστώσει, αναφέρει ο κ. Αναστασιάδης, οι δράστες άρχισαν και εφαρμόζουν την τεχνητή νοημοσύνη και προσποιούμενοι τις γυναίκες καταφέρνουν ν’ αποσπούν διάφορα χρηματικά ποσά.
Υπάρχει επίσης η συνηθισμένη πλέον απάτη τύπου phishing, όπου επιτήδειοι προσποιούμενοι ότι προέρχονται από διάφορους οργανισμούς, όπως τράπεζες, αστυνομία, ταχυδρομεία ή άλλες υπηρεσίες, αποστέλλουν είτε sms είτε e-mail και ενημερώνουν τον παραλήπτη ότι έχει πρόβλημα ο λογαριασμός του ή ότι δήθεν εντόπισαν πως έχουν πρόβλημα με παιδική πορνογραφία και τον καλούν να πληρώσει πρόστιμο. Σε άλλες περιπτώσεις ζητούν επίσης επαλήθευση στοιχείων τραπεζικών λογαριασμών επικαλούμενοι πρόβλημα για διενέργεια συναλλαγών. Μάλιστα για να είναι πιο πειστικοί, χρησιμοποιούν τα λογότυπα είτε της Αστυνομίας, είτε της Europol ή άλλων οργανισμών.
Η Αστυνομία ή οι τράπεζες, υπογραμμίζει ο αξιωματικός της Αστυνομίας, δεν αποστέλλουν τέτοιου είδους μηνύματα και σίγουρα πρόκειται για απάτη, γι’ αυτό και καλούνται όσοι λαμβάνουν τέτοιου περιεχομένου υλικό να το αγνοούν ή και να το διαγράφουν χωρίς να το ανοίξουν. Όταν αφορά υπόθεση παιδικής πορνογραφίας η Αστυνομία χρησιμοποιεί άλλους τρόπους για να επικοινωνήσει με επηρεαζόμενους, ενώ οι τράπεζες έχουν δικό τους δίκτυο ενημέρωσης των πελατών τους και σίγουρα, δεν θα ζητήσουν ποτέ επαλήθευση στοιχείων μέσω μηνυμάτων ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αναφέρει. «Να επισημάνω πως αν κάποιος ανοίξει τον σύνδεσμο που του αποστέλλεται και εισάγει τους κωδικούς του, τότε η κυριότητα του λογαριασμού περνά στους απατεώνες και αντιλαμβάνεστε τι θα γίνει με τα ποσά που έχει ή τα προσωπικά του δεδομένα».
Ο κ. Αναστασιάδης καλεί εκ νέου το κοινό να μην δίνει τόσο εύκολα τα προσωπικά του δεδομένα, ούτε και να εμπιστεύεται άγνωστά του άτομα που εμφανίζονται με χίλια πρόσωπα με απώτερο σκοπό να κερδίσουν την εμπιστοσύνη τους και να τους ξαφρίσουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Το καλύτερο, προσθέτει, είναι να προσπαθούν να βρουν όσες πιο πολλές πληροφορίες γίνεται για το πρόσωπο ή τον οργανισμό με τον οποίο θα συνεργαστούν, να προσπαθούν να συνομιλούν μαζί του και εκεί που έχουν υποψίες να διακόπτουν κάθε επαφή μαζί τους.
Ο αξιωματικός της Αστυνομίας παραπέμπει στην ιστοσελίδα της Αστυνομίας www.cyberalert.cy στην οποία μπορεί κάποιος να αντλήσει πληροφορίες για τις απάτες που διερευνώνται και να υποβάλει παράπονο. Όπως ανέφερε, κάθε χρόνο υποβάλλονται μέσω της ιστοσελίδας περί τα 2.000 παράπονα που αφορούν ηλεκτρονικές απάτες.
Ύφεση παρατηρείται στις κυβερνοεπιθέσεις
Σύμφωνα με τα στοιχεία του αρμόδιου γραφείου της Αστυνομίας, τους τελευταίους μήνες, μετά και τις απανωτές κυβερνοεπιθέσεις σε Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Κύπρου και Κτηματολόγιο, παρατηρείται μια μείωση των υποθέσεων αυτών. Όπως επισημαίνει ο υπεύθυνος της Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, ενώ ο χρόνος φέτος μπήκε πολύ άσχημα σε σχέση με τις υποθέσεις αυτές, στη συνέχεια παρατηρήθηκε μια κάθετη μείωση στις επιθέσεις των χάκερς. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι η Αστυνομία σε συνεργασία με άλλες υπηρεσίες έδρασαν άμεσα και σταμάτησαν τη διαρροή αρχείων, ενώ παράλληλα δεν ενέδωσαν στις απαιτήσεις των χάκερς στου σκοτεινού διαδικτύου. Την ίδια ώρα έχουν ληφθεί πρόσθετα μέτρα κυβερνοασφάλειας, ώστε τα δεδομένα διαφόρων υπηρεσιών είτε κρατικών είτε άλλων, να είναι διπλά ασφαλισμένα ώστε να «αντιστέκονται» σε τέτοιου είδους επιθέσεις. Όμως, προσθέτει ο κ. Αναστασιάδης, οι επιθέσεις αυτές είναι συνεχόμενες και ουδείς γνωρίζει πότε και πως θα επανέλθουν οι δράστες. Παράλληλα τονίζει ότι οι ηλεκτρονικές απάτες βρίσκονται σε έξαρση αυτό το διάστημα, με τους δράστες να μεταλλάσσονται συνέχεια, να δείχνουν όσο το δυνατόν πιο αληθοφανείς ώστε να γίνονται και πιο εύκολα πιστευτοί. Για αντιμετώπιση όλων αυτών των κλιμακούμενων επιθέσεων και περιστατικών απάτης, η Κυπριακή Αστυνομία μέσω του αρμόδιου γραφείου συνεργάζεται στενά με την Europol, FBI και διάφορα κράτη ώστε να αντιμετωπιστεί από κοινού το διαδικτυακό έγκλημα. Υπάρχουν αρκετές επιτυχίες και η Κύπρος συμβάλλει στην εξάρθρωση κυκλωμάτων που δρουν στο εξωτερικό ή έχουν εκδοθεί από τη χώρα μας πρόσωπα που δρούσαν από εδώ ή κατέφυγαν εδώ και καταζητούνταν από άλλες χώρες.
142 υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας
Έξαρση παρατηρείται και στις υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας και σύμφωνα με τον αρμόδιο αξιωματικό της Αστυνομίας, τον τελευταίο μήνα έχουν εντοπιστεί και συλληφθεί έξι πρόσωπα σε ισάριθμες υποθέσεις, που ασχολούνται με την κατοχή και διακίνηση πολύ μεγάλου αριθμού αρχείων παιδικής πορνογραφίας. Όπως εξηγεί ο κ. Αναστασιάδης, οι υποθέσεις αυτές εξετάστηκαν από την Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και έχουν καταχωρηθεί όλες ενώπιον Κακουργιοδικείου, ενώ για ορισμένα πρόσωπα ζητήθηκε και διατάχθηκε η κράτησή τους, μέχρι την έναρξη της δίκης τους. «Οι υποθέσεις αυτής της φύσης, συνεχίζει ο κ. Αναστασιάδης, μας απασχολούν έντονα και σίγουρα καμιά ανοχή δεν μπορεί να επιδειχθεί για όσους καταπιάνονται με αυτού του είδους τις υποθέσεις. Η πορνογραφία ανηλίκων συνιστά σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από κανένα, γι’ αυτό και εμείς ως Αστυνομία εξετάζουμε τις υποθέσεις αυτές με πάσα σοβαρότητα και όλοι οι εμπλεκόμενοι οδηγούνται στα δικαστήρια». Πρέπει να τονιστεί, σημειώνει, ότι όσοι καταπιάνονται με αυτά τα αδικήματα, σίγουρα θα αχθούν ενώπιον της δικαιοσύνης γιατί θεωρούνται ως πολύ σοβαρά και γι’ αυτό δεν επιδέχεται καμιά ανοχή. Εξ ου και τα Δικαστήρια πλέον επιβάλλουν αυστηρές ποινές σε όσους κρίνονται ένοχοι.Όσον αφορά στις υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας που έχουν εξεταστεί φέτος, αυτές έφτασαν τις 142, ενώ για το 2023 (όλο το έτος εξετάστηκαν 203 υποθέσεις) και το 2022 διερευνήθηκαν 237 υποθέσεις. Η Αστυνομία σε σχέση με τις υποθέσεις αυτές συνεργάζεται με ξένες υπηρεσίες, με υπηρεσίες εντός Κύπρου, ώστε να εντοπίζονται τα πρόσωπα που ασχολούνται με αυτό το πολύ σοβαρό αδίκημα. Μέχρι σήμερα δεν έχουν εντοπιστεί παιδιά από την Κύπρο σε αρχεία παιδικής πορνογραφίας, ωστόσο κάθε κατοχή ή διακίνηση τέτοιου υλικού, δείχνει ότι συνεχίζεται η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, ασχέτως καταγωγής.
