Παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους και διακρίσεις σε βάρος τους καταγγέλλουν τα άτομα τρίτης ηλικίας στη Βουλή, μιλώντας για τιμωρητικές πολιτικές, υπερκοστολογήσεις και αποκλεισμό από βασικές υπηρεσίες τραπεζών και εταιρειών ασφαλίσεων. Δεν έχουν πρόσβαση σε δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Δεν έχουν πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίας, ακόμη και του κράτους, για ορισμένες από τις οποίες δεν προσφέρεται εναλλακτική. Πληρώνουν υπέρογκα ποσά για ασφάλεια αυτοκινήτου, αφού από τα €200 που είναι η μέση τιμή ασφαλίστρων, τους χρεώνουν έως και €1.000. Αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανανέωση της άδειας οδήγησης, με το Υπουργείο Μεταφορών να αναφέρει ότι «κλαίνε στο τηλέφωνο» αφού μένουν χωρίς αυτοκίνητο, με τις δημόσιες συγκοινωνίες να μην καλύπτουν τις ανάγκες τους. Την ίδια στιγμή, η Αστυνομία αναφέρει πως 36% των θανάτων στα δυστυχήματα της προηγούμενης πενταετίας, δηλαδή 78 άτομα, ήταν άνω των 60 ετών, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν στοιχεία κατά πόσο ευθύνονταν.
Οι εν λόγω καταγγελίες αναφέρθηκαν στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία θα καταθέσει πρόταση νόμου ώστε να συμπεριληφθεί η στατιστική τεκμηρίωση και η αξιολόγηση στις διαδικασίες απόκτησης δανείου και έκδοσης οδικής ασφάλειας από ηλικιωμένους. Η Επιτροπή θα αποστείλει επίσης επιστολή στον ΟΑΥ ώστε μέσω ΓεΣΥ ο προσωπικός ιατρός να μπορεί να αποστέλλει απευθείας το απαραίτητο πιστοποιητικό στο Τμήμα Οδικών Μεταφορών για ανανέωση της άδειας οδήγησης.
Εκ μέρους της ΠΑΣΥΔΥ αναφέρθηκε ότι οι τράπεζες αποφάσισαν να μην δίνουν δάνεια και πιστωτικές κάρτες στους ηλικιωμένους, ασχέτως αν υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας. «Ζήτησα €20.000 για αγορά ακινήτου των €100.000. Είχα τις €80.000 και θα έβαζα υποθήκη το σπίτι. Δεν το ενέκριναν επειδή είμαι συνταξιούχος», σημείωσε ο Σωτήρης Αυγουστή. Έκλεισαν πολλά τραπεζικά καταστήματα, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι της υπαίθρου να διανύουν χιλιόμετρα για να εξυπηρετηθούν «και αν πάμε στο κατάστημα να λαμβάνουμε και πρόστιμο. Ο μισός πληθυσμός δεν είναι εξοικειωμένος με τα ψηφιακά συστήματα, ούτε έχουν την άνεση να αγοράσουν υπολογιστή, ούτε ξέρουν να τον χρησιμοποιήσουν» πρόσθεσε.
Είπε, ακόμη, ότι εξασφαλίζουν άδεια οδήγησης «όμως οι ασφαλιστικές εταιρείες τις αξιολογούν ως τρίτης κατηγορίας. Όλος ο κόσμος πληρώνει €200, οι ηλικιωμένοι πληρώνουν από €400 έως €1.000. Αυτό είναι διάκριση».
Από την ΠΟΕ, σημειώθηκε ότι τιμωρούν τους ηλικιωμένους οι ασφαλιστικές εταιρείες. «Δεν μπορούν να πληρώσουν τα υπέρογκα ποσά, με αποτέλεσμα κάποιοι να οδηγούν χωρίς ασφάλεια. Αφήνουμε και τους άλλους οδηγούς εκτεθειμένους. Υπάρχει εξόφθαλμη διάκριση», υπογραμμίστηκε.
Από την Οργάνωση Πρεσβύτεροι Πολίτες Κύπρου, αναφέρθηκε ότι οι ηλικιωμένοι χρειάζονται την άδεια οδήγησης, ενώ από την Παγκύπρια Ένωση Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής και της ομάδας «55 συν πλην μαζί Κύπρος», σημειώθηκε ότι το 30% των δυστυχημάτων με ηλικιωμένους, αφορά πεζούς. «Πεθαίνουν άνθρωποι λόγω έλλειψης υποδομών»
Εκ μέρους της Αστυνομίας αναφέρθηκε πως τα στοιχεία δείχνουν μια σημαντική εμπλοκή ατόμων από 60 και άνω σε ατυχήματα. Ωστόσο, δεν διευκρινίζεται αν ευθύνονται ή όχι οι ηλικιωμένοι. Η Βουλή πρόκειται να αποστείλει επιστολή στο Αρχηγό της Αστυνομίας, ζητώντας στατιστική ανάλυση για ατυχήματα και δυστυχήματα με την εμπλοκή ηλικιωμένων. «Υπάρχει μια δυσκολία στην καταγραφή του ποσοστού ευθύνης», απαντά ο εκπρόσωπος της Αστυνομίας. «Από το 2019 έως το 2023 καταγράφουμε 216 νεκρούς σε δυστυχήματα. Από αυτούς, 55 άνδρες και 23 γυναίκες, συνολικά 78 άτομα (36%) από 60 ετών και άνω».
Εκ μέρους της Επιτρόπου Διοικήσεως σημειώθηκε πως δεν μπορούν να εκδώσουν δεσμευτικές αποφάσεις για τον ιδιωτικό τομέα για ζητήματα όπως τα ασφάλιστρα κ.α. Σε σχέση με τις άδειες οδήγησης, λόγω των αυξημένων υποχρεώσεων των ατόμων τρίτης ηλικίας και σε συνδυασμό με την απουσία μέσων μαζικής μεταφοράς, διαπιστώνεται ότι περιθωριοποιούνται και δυσκολεύονται, πράγμα που έχει αρνητικές συνέπειες στην ψυχολογία τους. Υπογράμμισε , επίσης, την ανάγκη για πρόσβαση στις ψηφιακές υπηρεσίες, αφού η απουσία εναλλακτικών τους αποστερεί από βασικά δικαιώματα.
Ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Εταιρείων Κύπρου (ΣΑΕΚ), Ανδρέας Αθανασιάδης, σημείωσε ότι από τις 700.000 άδειες οδήγησης στην Κύπρο, οι 70.000 (10%) είναι ατόμων άνω των 70 ετών. Στην κοινοπραξία, είπε, είναι ασφαλισμένοι περίπου οι 4.000 από αυτούς, οι υπόλοιποι είναι στις ασφάλειες τους. Αρνήθηκε τους ισχυρισμούς περί ηλικιακού ρατσισμού σε βάρος των ηλικιωμένων, αναφέροντας ότι σε κάποιες εταιρείες δεν ασφαλίζουν άτομα κάτω των 23 ετών. «Η ηλικία είναι παράγοντας, όμως εξετάζεται και το ιστορικό τους. Η κοινοπραξία δημιουργήθηκε για να αναλαμβάνει κινδύνους που δεν θέλουν να αναλάβουν οι άλλες εταιρείες», είπε και πρόσθεσε ότι η κοινοπραξία χρεώνει €505 τον πρώτο χρόνο για όχημα 16 αλόγων, ενώ τον δεύτερο μετά από έκπτωση χρεώνει €420. «Υπάρχει λόγος που κάποιος πληρώνει €1.000 ασφάλεια», είπε.
Εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας, αναφέρθηκε ότι εκδόθηκε μια οδηγία που σχετίζεται με τα κριτήρια χορήγησης δανείων. Η ικανότητα εξόφλησης είναι το κυριότερο κριτήριο. Λαμβάνεται υπόψη το κατά πόσο ο αιτητής μπορεί να συνεχίσει να αποπληρώνει μετά τη συνταξιοδότηση. Σε σχέση με την απουσία καταστημάτων από την ύπαιθρο, αναφέρθηκε ότι δεν υπάρχει κάτι στο οποίο θα πρέπει να συμμορφωθούν οι Τράπεζες.
Εκ μέρους της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού (ΕΠΑ) αναφέρθηκε ότι η κοινοπραξία δημιουργήθηκε στη δεκαετία του ’70 και δεν αποτελεί καρτέλ. Έως το 2004 έβγαινε κατάλογος από τη Βουλή και μάλιστα και με την τιμή των ασφαλίστρων. «Τα ασφάλιστρα ήταν δικαιολογημένο βάσει ελέγχου και κοστολογικών αναλύσεων που έγιναν», σημειώθηκε και προστέθηκε ότι σήμερα υπάρχουν 22 ασφαλιστικές εταιρείες στην αγορά.
Εκ μέρους του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, αναφέρθηκε ότι απέτυχαν στην ενημέρωση των πολιτών και ότι γίνονται ενέργειες για να αλλάξει αυτό. Όσον αφορά στα δάνεια, σημειώθηκε πως εξετάζονται οι πιστοληπτικές ικανότητες και όχι η ηλικία. «Τα έσοδα των πολιτών, είναι μειωμένα στη σύνταξη και δεν υπάρχουν πολιτικές που να τους διασφαλίζουν». Πάντως, αναφέρθηκε, ότι για πολίτες άνω των 65 ετών προβλέπονται δωρεάν υπηρεσίες, π.χ. €36 το χρόνο ως όριο χρεώσεων των τραπεζικών υπηρεσιών.
