Την περασμένη βδομάδα, ο γνωστός και με σημαντική απήχηση στις Βρυξέλλες οργανισμός ειδήσεων Politico, δημοσίευσε στην ιστοσελίδα του μια είδηση που αφορούσε τη λειτουργία της Μονάδας Διαχείρισης Αποβλήτων στο Πεντάκωμο. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, κύπριοι πολίτες κατήγγειλαν στον Politico ότι η Μονάδα, γνωστή ως ΟΕΔΑ Πεντακώμου, υπολειτουργεί από την πρώτη μέρα έναρξης της λειτουργίας της, με αποτέλεσμα τόνοι αποβλήτων να στοιβάζονται υπαίθρια, με προφανείς επιπτώσεις για το φυσικό περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Μάλιστα, μέσα από τις καταγγελίες στοχοποιείται ο Κώστας Καδής, υποψήφιος Επίτροπος Αλιείας και Ωκεανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρώην Υπουργός Περιβάλλοντος της Κυπριακής Δημοκρατίας, με ισχυρισμούς ότι, ως πολιτικός προϊστάμενος του αρμόδιου υπουργείου, δεν φρόντισε να επιλυθεί το χρόνιο αυτό πρόβλημα.
Με βάση έγκυρη πληροφόρηση, αλλά και σε έγγραφα που κατέχει ο «Φ» προκύπτουν τα πιο κάτω:
• Η ΟΕΔΑ Πεντακώμου άρχισε να λειτουργεί τον Νοέμβριο του 2017. Ο Κώστας Καδής διορίστηκε ως Υπουργός Περιβάλλοντος τον Μάρτιο του 2018.
• Μετά τη διαπίστωση ότι η ΟΕΔΑ Πεντακώμου δεν λειτουργεί σωστά, ο Κ. Καδής απευθύνθηκε τόσο στη Νομική όσο και στην Ελεγκτική Υπηρεσία, με τις οποίες ήταν σε συνεχή επαφή, για την όσο το δυνατό καλύτερη διαχείριση της κατάστασης.
• Η έρευνα στην οποία γίνεται αναφορά στο δημοσίευμα του Politico και αφορά στη λειτουργία της ΟΕΔΑ Πεντακώμου, είχε αρχίσει, με οδηγίες Κ. Καδή, τον Νοέμβριο του 2019, μετά από Πρόταση που ο ίδιος κατέθεσε στο Υπουργικό Συμβούλιο.
• Για τη διεξαγωγή της έρευνας διορίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο ανεξάρτητη ερευνητική επιτροπή, που περιλάμβανε και δύο εκπρόσωπους του ΕΤΕΚ.
• Η ερευνητική επιτροπή άρχισε αμέσως το έργο της. Σύμφωνα με εμπιστευτικό έγγραφο που κατέχουμε, η επιτροπή αντιμετώπισε σοβαρά εμπόδια στην προσπάθεια της να διεκπεραιώσει την έρευνα σε εύλογο χρονικό διάστημα.
• Τα εμπόδια αυτά προέκυψαν από την έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού και τα απανωτά lockdown που επέφερε, από σοβαρά περιστατικά υγείας και ατυχήματα των μελών της επιτροπής, από την υποψηφιότητα ενός από τα μέλη της στις βουλευτικές εκλογές του 2021 και τη συνεπακόλουθη πολύμηνη αναμονή γνωμάτευσης από τη Νομική Υπηρεσία για πιθανή σύγκρουση συμφερόντων, καθώς και από τον θάνατο, δυστυχώς, ενός από τα μέλη της. Πρόσθετα, το υλικό που συλλέχθηκε από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και τα εμπλεκόμενα πρόσωπα ήταν, κατά γενική ομολογία, πρωτοφανές σε όγκο και πολυπλοκότητα.
• Αναπόφευκτα, η ερευνητική επιτροπή ζήτησε και πήρε από το Υπουργικό Συμβούλιο τρεις συνολικά παρατάσεις για υποβολή της τελικής της έκθεσης.
Η έκθεση στη Ν. Υπηρεσία από τον Νοέμβριο 2023
Στην έκθεση της διοικητικής έρευνας για την ΟΕΔΑ Πεντακώμου, 200 περίπου σελίδων, σημειώνεται ότι όλα όσα καταγράφονται στην έρευνα «πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω από πιο αρμόδια όργανα και ως εκ τούτου δεν κρίνει ότι μπορεί να εισηγηθεί πειθαρχική έρευνα εναντίον οποιουδήποτε προσώπου». Η έκθεση παραδόθηκε στον Κώστα Καδή στις 7 Φεβρουαρίου 2023, στο ενδιάμεσο δηλαδή των δύο αναμετρήσεων των Προεδρικών Εκλογών. Στις 17 Φεβρουαρίου 2023, ο Κώστας Καδής έδωσε οδηγίες (κατέχουμε το σχετικό έγγραφο) για συγκεκριμενοποίηση των θέσεων της επιτροπής σε σχέση με τα πρόσωπα που πιθανόν να έχουν ευθύνη για τη μη αναμενόμενη πορεία του έργου, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας. Η τελική έκθεση στάληκε στη Νομική Υπηρεσία, μετά από Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Νοέμβριο του 2023 από τον τέως Υπουργό Πέτρο Ξενοφώντος.
Ο τελευταίος λόγος στα δικαστήρια
Το γενικότερο συμπέρασμα της έρευνας για την ΟΕΔΑ Πεντακώμου είναι πως όταν η εταιρεία αναλάμβανε το έργο, δεν έλαβε υπόψη το μεγάλο ποσοστό υγρασίας των απορριμμάτων στην Κύπρο και με τον τρόπο που είχε στηθεί η Μονάδα δεν θα μπορούσε να παράξει καλής ποιότητας δευτερογενές καύσιμο. Η Κυβέρνηση προχώρησε στη διακοπή του συμβολαίου με την εταιρεία και από τον Δεκέμβριο του 2023 ανέλαβε τη διαχείριση της Μονάδας το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων. Αυτή τη στιγμή, Κυπριακή Δημοκρατία και εταιρεία βρίσκονται σε δικαστική διαδικασία.
