Σκληρή είναι απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το θέμα του χαλλουμιού και τα όσα ισχυρίστηκαν οι αγελαδοτρόφοι κατά την εξαγγελία εκδήλωσης διαμαρτυρίας η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 3 Οκτωβρίου έξω από το Προεδρικό Μέγαρο και τα γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο εκτελών χρέη Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κυπριακή Δημοκρατία κ. Νικόλαος Ίσαρης σε συνέντευξή του στον «Φ» δίνει απαντήσεις για το πραγματικό ύψος της ενίσχυσης για το χαλλούμι και εξηγεί τους λόγους, αλλά και τις ενέργειες που προβαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς όφελος όλων των παραγωγών. Υπογραμμίζει ότι μόνο τα €6,5 εκατ. από τα €39,5 εκατ. της συνολικής στήριξης καταλήγουν για στήριξη του χαλλουμιού στις κατεχόμενες περιοχές, που αναλογεί στο 16,5% και όχι στο 100% όπως αφήνουν να νοηθεί οι αγελαδοτρόφοι.
Ο κ Ίσαρης επισημαίνει ότι ολόκληρη η Κύπρος αποτελεί μέρος της ΕΕ. Ωστόσο, σημειώνει, στο βόρειο τμήμα της νήσου, όπου η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, η εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ έχει ανασταλεί.
Η Επιτροπή δεν παρέχει εισοδηματική στήριξη στους Τουρκοκύπριους παραγωγούς ούτε άμεσες ενισχύσεις που συνδέονται με τα επίπεδα παραγωγής γάλακτος. Μέσω του προγράμματος βοήθειας, η Επιτροπή παρέχει επιχορηγήσεις για επενδύσεις και τεχνική βοήθεια, ώστε τα προϊόντα τους να μπορούν να πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων.
Η ΕΕ παραμένει πλήρως προσηλωμένη στη συνολική διευθέτηση του κυπριακού ζητήματος στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ και τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ».
-Επί του παρόντος, έχουν οι Τουρκοκύπριοι παραγωγοί πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ για να πωλούν το χαλλούμι τους;
-Επί του παρόντος, οι Τουρκοκύπριοι παραγωγοί Χαλλουμιού/Hellim δεν έχουν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ (€115 εκατ. το 2023), διότι απαιτείται η τουρκοκυπριακή κοινότητα να συμμορφωθεί με τα πρότυπα της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των ζώων, πράγμα που δεν έχει ακόμη επιτευχθεί.
Επί του παρόντος, μόνο οι παραγωγοί στις περιοχές που τελούν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης έχουν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ, γεγονός που τους παρέχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Μέχρι στιγμής, μόνο 3 Τουρκοκύπριοι παραγωγοί τυριού έχουν λάβει πιστοποίηση για την παραγωγή Χαλλουμιού/Hellim σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΠΟΠ, σε σύγκριση με περίπου 60 Ελληνοκύπριους παραγωγούς που έχουν πιστοποιηθεί. Ωστόσο, αυτοί οι τρεις Τουρκοκύπριοι παραγωγοί δεν μπορούν ακόμη να διαθέσουν το προϊόν τους στην αγορά της ΕΕ.
-Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι «γίνονται προσπάθειες για την εξάλειψη της κτηνοτροφίας στην Κυπριακή Δημοκρατία, γεγονός που ευνοεί παράνομα την παραγωγή χαλλουμιού στα “κατεχόμενα”» καθώς και ότι «σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα, δεν μπορούμε να ανεχθούμε οι παραγωγοί στις ελεύθερες περιοχές να βρίσκονται σε χειρότερη θέση από τους παραγωγούς στις κατεχόμενες περιοχές, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να συμβάλλουμε στην ενίσχυση των κατεχόμενων περιοχών μέσω της ΕΕ». Πως απαντάτε;
-Η Επιτροπή δεν διαθέτει πληροφορίες σχετικά με παράνομες ενέργειες για την εξάλειψη της κτηνοτροφίας στην Κυπριακή Δημοκρατία. Από το 2021, όταν τέθηκε σε εφαρμογή το καθεστώς ΠΟΠ του Χαλλουμιού/Hellim, η Επιτροπή έχει διαθέσει €36 εκατ. ενωσιακής χρηματοδότησης -κατά μέσο όρο €9 εκατ. ετησίως- στην τουρκοκυπριακή κοινότητα για τη στήριξη της ευθυγράμμισης με τα πρότυπα της ΕΕ στον τομέα της υγείας των ζώων και της ασφάλειας των τροφίμων.
-Τα μέτρα αυτά ωφελούν ολόκληρο το νησί, καθώς οι ζωικές ασθένειες δεν γνωρίζουν σύνορα και δεν σταματούν στην Πράσινη Γραμμή;
-Ορισμένα από τα μέτρα αυτά στηρίζουν την εφαρμογή του καθεστώτος ΠΟΠ του Χαλλουμιού/Hellim στην τουρκοκυπριακή κοινότητα με σκοπό τη βελτίωση της υγείας των ζώων, καθώς και τη βελτίωση των προτύπων ασφάλειας στην αλυσίδα παραγωγής τροφίμων. Η βελτίωση των προτύπων για την υγεία των ζώων και για τα τρόφιμα ωφελεί τους γεωργούς και τους καταναλωτές σε ολόκληρο το νησί.
Δεν έχει παρασχεθεί ειδική στήριξη από την ΕΕ για την εφαρμογή του καθεστώτος ΠΟΠ του Χαλλουμιού/Hellim στις περιοχές της Κύπρου που τελούν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης, δεδομένου ότι υπάρχει ήδη ευθυγράμμιση με τα πρότυπα της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των ζώων. Ωστόσο, οι κτηνοτρόφοι, συμπεριλαμβανομένων των εκτροφέων βοοειδών, καθώς και οι τυροκόμοι στις περιοχές που τελούν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης, είχαν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από μια σειρά εργαλείων στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ 2023-2027), καθώς και, πριν από το 2023, από την ΚΓΠ και τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης.
Στο πλαίσιο του τρέχοντος στρατηγικού σχεδίου της ΚΓΠ, τα διαθέσιμα εργαλεία περιλαμβάνουν ενδεικτικά, μεταξύ άλλων, βασική εισοδηματική στήριξη και συνδεδεμένη στήριξη΄ χρηματοδότηση επενδύσεων΄ μέτρα για τη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων (συμπεριλαμβανομένων των γαλακτοκομικών προϊόντων)΄ μέτρα για τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών/κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, την αυξημένη ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Η χρηματοδότηση της ΕΕ που διατίθεται για μέτρα που μπορούν να ωφελήσουν τους κτηνοτρόφους και τους τυροκόμους στις περιοχές που τελούν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης ανέρχεται κατά μέσο όρο σε €63 εκατ. ετησίως (συνολικό στρατηγικό σχέδιο της ΚΓΠ για την περίοδο 2023-2027: €452.358.800, εκ των οποίων €372.700.535 είναι μέσω χρηματοδότησης της ΕΕ).
Οι Τουρκοκύπριοι, εκτός του προγράμματος βοήθειας της ΕΕ για την τουρκοκυπριακή κοινότητα, δεν έχουν πρόσβαση σε άλλη χρηματοδότηση της ΕΕ.
-Πως απαντάτε στον ισχυρισμό της Συντονιστικής Επιτροπής Αγελαδοτρόφων πως «οι ενέργειες αυτές αποτελούν το αποκορύφωμα του δικαιώματος που παρέχεται, επισήμως ή ανεπισήμως, από την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ευρωπαϊκή Ένωση στους παραγωγούς χαλλουμιού στα κατεχόμενα να εμπορεύονται προϊόντα χωρίς περιορισμούς χρήσης αιγοπρόβειου γάλακτος σε τρίτες χώρες»;
-Οι Τουρκοκύπριοι παραγωγοί υπόκεινται στους ίδιους κανόνες και στις ίδιες απαιτήσεις του καθεστώτος ΠΟΠ που ισχύουν για τους Ελληνοκύπριους παραγωγούς. Όλοι οι παραγωγοί και από τις δύο κοινότητες πρέπει να παράγουν Χαλλούμι/Hellim ΠΟΠ σύμφωνα με την καταχωρισμένη συνταγή ΠΟΠ, η οποία περιλαμβάνει συγκεκριμένο μείγμα γάλακτος.
Οι Τουρκοκύπριοι παραγωγοί θα μπορούν να πωλούν στην αγορά της ΕΕ Halloumi/Hellim που συμμορφώνεται με την ΠΟΠ, διαμέσου της Πράσινης Γραμμής, όταν η τουρκοκυπριακή κοινότητα συμμορφωθεί με τα σχετικά πρότυπα της ΕΕ. Οι Ελληνοκύπριοι παραγωγοί υπόκεινται στα ίδια πρότυπα της ΕΕ.
-«Δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι, μετά από 50 χρόνια κατοχής και 20 χρόνια συμμετοχής στην ΕΕ, καταλήξαμε να ενισχύουμε την οικονομία στα κατεχόμενα με χρήματα Κύπριων και Ευρωπαίων πολιτών, ενώ ταυτόχρονα υπονομεύεται η τυροκομία των ελεύθερων περιοχών», αναφέρουν χαρακτηριστικά οι αγελαδοτρόφοι. Πως το σχολιάζετε;
– Οι Τουρκοκύπριοι είναι πολίτες της ΕΕ. Το πρόγραμμα βοήθειας είναι η μόνη πηγή χρηματοδότησης της ΕΕ για τους Τουρκοκυπρίους. Αντιθέτως, για τους Ελληνοκύπριους υπάρχουν πολλά χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. Η ΕΕ ενθαρρύνει την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, προκειμένου να διευκολυνθεί η επανένωση της Κύπρου. Το καθεστώς ΠΟΠ του Χαλλουμιού/Hellim διευκολύνει την επανένωση της Κύπρου, υπάγοντας τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους παραγωγούς Χαλλουμιού/Hellim στο ίδιο πλαίσιο της ΕΕ και απαιτώντας από την τουρκοκυπριακή κοινότητα να συμμορφωθεί με τα πρότυπα της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των ζώων. Αυτό φέρνει τους Τουρκοκύπριους πιο κοντά στην ΕΕ, πράγμα που έχει οφέλη τα οποία υπερβαίνουν το καθεστώς ΠΟΠ του Χαλλουμιού/Hellim. Οι παραγωγοί Χαλλουμιού/Hellim από τις δύο κοινότητες αντιμετωπίζουν επίσης κοινές προκλήσεις, όπως η έλλειψη αιγοπρόβειου γάλακτος στην Κύπρο. Θα μπορούσαν να τις αντιμετωπίσουν από κοινού, για παράδειγμα με την ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών.
Με τις προηγούμενες χορηγήσεις του προγράμματος βοήθειας, η Επιτροπή στήριξε μια σειρά δραστηριοτήτων που ευνοούν το εμπόριο του Χαλλουμιού/Hellim ΠΟΠ διαμέσου της Πράσινης Γραμμής. Όλες αυτές οι δραστηριότητες, οι οποίες αποσκοπούν στην επίτευξη της συμμόρφωσης με τα σχετικά πρότυπα της ΕΕ και στη μακροπρόθεσμη βελτίωση της ασφάλειας των τροφίμων εν γένει στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, περιλαμβάνουν:
α) δραστηριότητες εξάλειψης ζωονόσων, ώστε να διευκολυνθεί η εξάλειψη της βρουκέλλωσης και να εξασφαλιστεί η απουσία, μεταξύ άλλων, του αφθώδους πυρετού και της φυματίωσης.
β) δραστηριότητες ενημέρωσης, παροχής συμβουλών και εκπαίδευσης σχετικά με:
w την αναβάθμιση των πρακτικών της τουρκοκυπριακής κοινότητας όσον αφορά την ετοιμότητα για την πρόληψη, τον εντοπισμό, τον έλεγχο και την εξάλειψη των ζωονόσων, και
w την υιοθέτηση ασφαλέστερων πρακτικών στις διαδικασίες παραγωγής τροφίμων, ευθυγραμμισμένων με τα μέτρα ασφάλειας της ΕΕ, που επιτρέπουν την ιχνηλάτηση των προϊόντων΄
γ) δραστηριότητες για τη βελτίωση των εργαστηριακών ικανοτήτων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα για τη διενέργεια σχετικών ελέγχων στην αλυσίδα παραγωγής τροφίμων.
Η προγραμματισμένη στήριξη στο πλαίσιο του ετήσιου προγράμματος δράσης του 2024 παρέχει στοχευμένη βοήθεια για την αναβάθμιση των παραγωγικών διαδικασιών των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των επιχειρήσεων τροφίμων σε διάφορους τομείς (όχι μόνο στον γαλακτοκομικό τομέα), ώστε να τις βοηθήσει να αυξήσουν τις ικανότητές τους και να συμμορφωθούν με τα πρότυπα της ΕΕ για την υγεία των ζώων και την ασφάλεια των τροφίμων, η οποία είναι σημαντική για ολόκληρη την Κύπρο. Επιπλέον, θα παρασχεθούν εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες και καθοδήγηση για τη βελτίωση της φροντίδας των ζώων και την παραγωγή περισσότερου και καλύτερου αιγοπρόβειου γάλακτος. Επισημαίνεται ότι υπάρχει έλλειψη αιγοπρόβειου γάλακτος στην Κύπρο, το οποίο απαιτείται σε μεγάλες ποσότητες για την παραγωγή Χαλλουμιού/Hellim σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΠΟΠ, και συγκεκριμένα με την καταχωρισμένη συνταγή για το Χαλλούμι/Hellim ΠΟΠ.
