Από το 2021 μέχρι σήμερα, η Επιτροπή για την Δεοντολογία και Προστασία του Αθλητισμού προώθησε στον Γενικό Εισαγγελέα 30 υποθέσεις διαφθοράς στον κυπριακό αθλητισμό, που αφορούν διάφορα αθλήματα, οι 18 από τις οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη και αναμένεται ότι τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες (μέχρι τέλος Οκτωβρίου 2024), αρκετές από αυτές τις υποθέσεις θα οδηγηθούν στο δικαστήριο, δήλωσαν στον «Φ» ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής δρ Άντρος Καπαρδής και Άκης (Ευθύμιος) Ευθυμίου αντίστοιχα.
«Η θέση του ΚΟΑ, είναι ότι εκεί που υπάρχει «στάβλος του Αυγεία», πρέπει να καθαρίσει και εμείς ως Οργανισμός, εφαρμόζοντας τον οικείο νόμο, ήδη ξεκινήσαμε με γοργά και αποφασιστικά βήματα να διορθώσουμε τα κακώς έχοντα στον χώρο του αθλητισμού, σε άψογη συνεργασία με την Επιτροπή», ανέφερε στο «Φ», ο πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Αθλητισμού Γιάννης Ιωάννου.
Πρόσθεσε ότι «η Επιτροπή ενημερώνει τον ΚΟΑ για τις έρευνες και τις εισηγήσεις της προς τη Γενική Εισαγγελία. Βεβαίως, ισχύει πάντα – συνέχισε – το τεκμήριο της αθωότητας, δηλαδή ο καθένας είναι αθώος μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου. Αυτό που ως ΚΟΑ μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή, είναι να αφαιρέσουμε την αθλητική ιδιότητα από εκείνους που κριθούν ένοχοι και να σταματήσουμε να επιχορηγούμε όσους είναι υπό καταγγελία. Είμαστε σε καλό δρόμο, αλλά πρέπει κάποιες διαδικασίες από πλευράς Αστυνομίας και Γενικής Εισαγγελίας, να προχωρούν με πιο γοργό ρυθμό».
Σημειώνουμε ότι στις 21 Οκτωβρίου 2024 θα πραγματοποιηθεί στο Προεδρικό Μέγαρο υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, η εκδήλωση εγκαθίδρυσης της Εθνικής Σχολής Δεοντολογίας, με πρωτοβουλία της Επιτροπής για την Δεοντολογία και Προστασία του Αθλητισμού, μας πληροφόρησε το μέλος της Επιτροπής ακαδημαϊκός δρ Χριστίνα Ιωάννου. Τη Σχολή επιχορηγεί και ο ΚΟΑ, μας είπε ο πρόεδρος του Οργανισμού. «Μέσω της Σχολής, θέλουμε κυρίως να εμπεδώσουμε στους νέους μας, τις ολυμπιακές αξίες», μας ανέφερε ο Άκης Ευθυμίου.
«Με βάση τη διεθνή εμπειρία, καθώς και το μέχρι τώρα έργο της ανεξάρτητης Επιτροπής για την Δεοντολογία και Προστασία του Αθλητισμού στην Κύπρο, η εμπέδωση της ακεραιότητας, είναι το αντίδοτο στη διαφθορά στον αθλητισμό, μέσα στα πλαίσια της επένδυσης στην πρόληψη, που περιλαμβάνει και την παιδεία – την εκπαίδευση των μικρών παιδιών και των εφήβων», υπογράμμισε ο πρόεδρος της Επιτροπής για την Δεοντολογία και Προστασία του Αθλητισμού Ανδρέας Καπαρδής (Ph.D Camb.), ομότιμος Καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και Επίτιμος Επισκέπτης Καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Cambridge της Βρετανίας.
Πρόσθεσε ότι «η Επιτροπή, σύμφωνα με τον νόμο που την διέπει, εξετάζει καταγγελίες για στημένα παιχνίδια, για ασυμβίβαστο και για διαφθορά στην Κύπρο. Με βάση την αξιολόγηση της, συνέχισε, η Επιτροπή διορίζει προσοντούχους και ανεξάρτητους ερευνώντες λειτουργούς οι οποίοι ετοιμάζουν πόρισμα που αξιολογείται και, αν κριθεί εκ πρώτης όψεως ότι υπάρχει ποινικό αδίκημα, προωθείται στον Γενικό Εισαγγελέα και την Αστυνομία για τα περαιτέρω».
Στο σημείο αυτό ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την Δεοντολογία και Προστασία του Αθλητισμού δικηγόρος Άκης Ευθυμίου, μας πληροφόρησε ότι «την περίοδο 2021 μέχρι τον Ιούλιο 2024, η Επιτροπή ασχολήθηκε συνολικά με περίπου 120 καταγγελίες για διαφθορά στον αθλητισμό. Τις εξέτασε όλες – πρόσθεσε – και έκρινε ότι για τις 58 από αυτές, υπήρχε εύλογη υποψία και προχώρησε στον διορισμό ερευνώντων λειτουργών. Έχουν ολοκληρωθεί με την έκδοση πορίσματος για 40 από αυτές, εκ των οποίων οι 30 έχουν σταλεί στον Γενικό Εισαγγελέα.
Οι 10 παραμένουν στα γραφεία της Επιτροπής για περαιτέρω επεξεργασία και μελέτη και οι 18 βρίσκονται σε εξέλιξη. Αναμένεται ότι μέχρι τέλος Οκτωβρίου 2024, οι 10 από αυτές θα έχουν ολοκληρωθεί». Εκτός από τον καθηγητή Α. Καπαρδή και τον Άκη Ευθυμίου, μέλη της πενταμελούς Επιτροπής που διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, είναι η ακαδημαϊκός δρ Χριστίνα Ιωάννου και οι δικηγόροι Στέφανος Σκορδής και Νικόλας Κουρσάρης. «Από το 2021 κάναμε ως Επιτροπή, πολύ σημαντική εργασία, για την οποία δαπανήθηκε πολύς χρόνος», μας είπε ο κ. Ευθυμίου. Πρόσθεσε ότι «έχουμε διεξάγει έρευνες στα περισσότερα αθλήματα, όπως ποδόσφαιρο, καλαθόσφαιρα, χάντμπολ, ράλι αυτοκινήτου, σκοποβολή, ποδηλασία, καλλιτεχνική ορειβασία, καλλιτεχνική γυμναστική, τένις, τζούντο, καράτε, κουνγκ φου, πάλη, πυγμαχία και άλλες πολεμικές τέχνες».
Τη ζημιά την κάνουν οι λίγοι…
«Στην Κύπρο χιλιάδες παιδιά και νέοι ασχολούνται με τον αθλητισμό και δεν πρέπει να επιτρέπουμε να αμαυρώνεται η εικόνα του αθλητισμού από τους λίγους που τον εκμεταλλεύονται για δικούς τους οικονομικούς σκοπούς», τόνισε στον «Φ» ο καθηγητής Άντρος Καπαρδής. Απαντώντας σε σχετική μας ερώτηση, είπε ότι «αυτή η εκμετάλλευση γίνεται π. χ. μέσω του παράνομου στοιχήματος, που αποτελεί εύκολο τρόπο αποκόμισης χρημάτων. Σε στημένα παιγνίδια και ανεπιθύμητα μέσα, καταφεύγουν πάντως οι λίγοι και όχι οι πολλοί». Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το ποδόσφαιρο στην Κύπρο, τόνισε ότι «το φαινόμενο αφορά περισσότερο τις χαμηλότερες κατηγορίες, προφανώς γιατί εκεί υπάρχουν λιγότερες ασφαλιστικές δικλείδες».
Και πρόσθεσε τα εξής, ο πρόεδρος της Επιτροπής για την Δεοντολογία και Προστασία του Αθλητισμού: «Θα πρέπει να επενδύσουμε στην παιδεία και να εμπεδώσουμε την έννοια της ακεραιότητας από την παιδική κι εφηβική ηλικία, ώστε οι πολίτες του αύριο να μεγαλώσουν με τις αξίες που εμπεριέχει η έννοια αυτή. Υπάρχει λοιπόν ελπίδα και έγκειται στο γεγονός ότι μέσα από την παιδεία, μπορούμε να επενδύσουμε στην πρόληψη. Στόχος μας επίσης πρέπει να είναι η πιο αρμονική ενσωμάτωση κι αξιοποίηση στον αθλητισμό και των αλλοδαπών παιδιών που διαμένουν στο νησί μας.
Καλό θα ήταν για την Κύπρο, να εντάσσονται αρμονικά στην κοινωνία και αυτά τα παιδιά που μεγαλώνουν εδώ. Ο αθλητισμός είναι ένα μεγάλο δώρο στην ανθρωπότητα, αφού προσφέρει ψυχαγωγία σε δισεκατομμύρια κόσμο, είναι μία πολύ εποικοδομητική αξιοποίηση του χρόνου για άτομα όλων των ηλικιών, ενώ συνάμα στον τομέα αυτό, εργάζονται αρκετοί.
Όμως ο αθλητισμός παγκόσμια και η τεράστια βιομηχανία τρισεκατομμυρίων που εμπεριέχει, σύμφωνα με τους ερευνητές Paoli and Donati (2013), τα τελευταία 100 χρόνια έχουν φέρει στο προσκήνιο τον επαγγελματισμό (de-amateurisation), ενώ από τη δεκαετία του 1960 έφεραν την ιατρικοποίηση (medicalization) και επίσης, την πολιτικοποίηση και την εμπορικοποίηση όλων των αθλημάτων.
Ταυτόχρονα, το νόμιμo στοίχημα, όσο και ο παράνομος τζόγος, προσφέρουν ευκαιρίες για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος από το οργανωμένο έγκλημα, που συνεχώς έχει ένα τεράστιο πλούτο να ξεπλύνει από διάφορες εγκληματικές δραστηριότητες όπως τα ναρκωτικά, την παροχή «προστασίας», την παράνομη διακίνηση και εμπορία προσώπων και όχι μόνο.
Έτσι, όταν είναι γνωστό από πριν, το αποτέλεσμα κάποιας αθλητικής αναμέτρησης, αυτό προσφέρει χρυσή ευκαιρία σε κάποιους να ξεπλύνουν και έτσι να νομιμοποιήσουν τεράστια ποσά ετησίως. Αναμφίβολα, το στήσιμο αθλητικών παιχνιδιών, όχι μόνο απειλεί σοβαρά την ακεραιότητα του αθλητισμού, αλλά είναι μία σοβαρή απειλή και για αθλητικά σωματεία και ομοσπονδίες, που κινδυνεύουν να χάσουν αναγκαίες χρηματοδοτήσεις. Η διαφθορά στον αθλητισμό, επίσης στιγματίζει τους αθλητές και επηρεάζει αρνητικά την βιομηχανία του αθλητισμού.
Σύμφωνα με τους ερευνητές Μανόλια, Αντωνόπουλο και Bairnera (2019), ο αθλητισμός είναι μία παγκόσμια επιχείρηση αξίας 141 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, ενώ η έκθεση του ΟΗΕ για το οργανωμένο έγκλημα και την διαφθορά του Δεκέμβρη 2023, αναφέρει ότι η επιχείρηση της διαφθοράς στον αθλητισμό έχει ετήσιο πλούτο 1.7 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Για τη διαφθορά στον αθλητισμό με αναφορά στο ποδόσφαιρο στην Ελλάδα, οι προαναφερθέντες ερευνητές συμπεραίνουν στο άρθρο τους ότι (α) αποτελεί μία πολύ σοβαρή απειλή της ακεραιότητας στον αθλητισμό από το τέλος της δεκαετίας του 1990 και (β) ότι η διαφθορά στο Ελληνικό ποδόσφαιρο είναι αναπόφευκτη. Δεδομένου ότι και στην Κύπρο η διαφθορά είναι ενδημική, σίγουρα το ίδιο συμπέρασμα των Μανόλια, Αντωνόπουλου και Bairnera, ισχύει και για την Κύπρο. Να αναφέρω στο σημείο αυτό, ότι σύντομα θα οργανώσουμε ως Επιτροπή, διεθνές συνέδριο στην Κύπρο για την ακεραιότητα στον αθλητισμό».
ΤΙ ΛΕΝ ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
>120 καταγγελίες για διαφθορά στον αθλητισμό
>Για τις 58 υπήρχε εύλογη υποψία και διορίστηκαν ερευνώντες λειτουργοί
>Εκδόθηκε πόρισμα για 40 καταγγελίες, εκ των οποίων οι 30 έχουν σταλεί στον Γενικό Εισαγγελέα. >Οι 10 παραμένουν στα γραφεία της Επιτροπής για περαιτέρω επεξεργασία και μελέτη
> 18 υποθέσεις βρίσκονται σε εξέλιξη κα μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2024, οι 10 θα έχουν ολοκληρωθεί
Τροποποιήσεις και Εθνική Σχολή Δεοντολογίας
«Οι καταγγελίες για διαφθορά στον αθλητισμό, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, πιθανόν γιατί μέσα στο χρόνο αναγνωρίζεται η σημαντικότητα της εργασίας μας από τους ενδιαφερόμενους, άτομα και φορείς, η εχεμύθεια και η εμπιστευτικότητα με την οποία κάνουμε τις έρευνές μας, χάρη και στην εξαιρετική δουλειά από τους ερευνώντες λειτουργούς», μας είπε το μέλος της Επιτροπής για την Δεοντολογία και Προστασία του Αθλητισμού δρ Χριστίνα Ιωάννου αναπληρώτρια κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Πρόσθεσε τα εξής: «Θέλουμε ο κόσμος να δικαιώνεται και να διαπιστώνει ότι τέλειωσε η εποχή της ατιμωρησίας. Υπάρχει βέβαια μια διαδικασία που πάει σε βάθος χρόνου, ώστε τα ευρήματα μιας έρευνας να τύχουν αξιοποίησης από την Εισαγγελία και την Αστυνομία, αλλά το σημαντικό είναι να φέρει αποτέλεσμα.
Μπορεί να είναι πρόβλημα σε κάποιες περιπτώσεις, η καθυστέρηση στην δικαστική διαδικασία, γιατί κάποιοι αθλητές ή άλλοι μάρτυρες που προέρχονται από χώρες του εξωτερικού, μπορεί να φύγουν πριν ολοκληρωθεί η δίκη, οπότε χάνονται σημαντικά στοιχεία. Επίσης τα τελευταία τρία χρόνια, διαπιστώσαμε κάποια λειτουργικά προβλήματα στη νομοθεσία που διέπει τη λειτουργία της Επιτροπής και σε αυτό το πλαίσιο, προωθούμε τροποποιήσεις, για να γίνει ακόμα πιο αποτελεσματική.
Από το καλοκαίρι 2023 λοιπόν, κάνουμε σχετικές διαβουλεύσεις με τα κόμματα, με επιτροπές της Βουλής, με το υπουργείο Δικαιοσύνης και τη Νομική Υπηρεσία. Το τροποποιητικό νομοσχέδιο είναι έτοιμο κι αναμένουμε να εγκριθεί από τη Βουλή, για να γίνει η Επιτροπή πιο αποτελεσματική σε ζητήματα που προκαλούν χρονοτριβή και που δεν μπορούμε να διορθώσουμε, με βάση τους σημερινούς όρους εντολής μας.
Επίσης, μέσα στο πλαίσιο του πενταετούς σχεδιασμού της Επιτροπής για την Δεοντολογία και Προστασία του Αθλητισμού, θα δημιουργήσουμε μια Εθνική Σχολή Δεοντολογίας, που θα είναι ένα σημαντικό εργαλείο πρόληψης και διαφώτισης, με στόχο βέβαια να υπάρξει και μια αλλαγή «κουλτούρας» στον αθλητισμό. Η Σχολή θα περιλαμβάνει διάφορους τομείς και ο κάθε τομέας θα απευθύνεται στο κοινό του. Θα υπάρχει εξειδικευμένος τομέας αποκλειστικά για επιμόρφωση των ατόμων που θα αναλαμβάνουν ως ερευνώντες λειτουργοί και οι οποίοι διορίζονται από την Επιτροπή μας.
Οποιοσδήποτε θέλει να περιληφθεί σε ένα κατάλογο σχετικό για ερευνώντες λειτουργούς, θα πρέπει να παρακολουθεί κάποια μαθήματα επιμόρφωσης, που αφορούν τις αξίες και την ηθική στον αθλητισμό, όπως και ζητήματα διαφθοράς, αλλά και ανακριτική διαδικασία λήψης καταθέσεων.
Όμως θα υπάρχουν και τομείς ανοικτοί σε αθλητές και ευρύτερα στο κοινό, για την ενασχόληση-απόδοση στον αθλητισμό, σε συνάρτηση με τις ηθικές και κοινωνικές ευθύνες, για ένα αθλητισμό χωρίς ρατσισμό, χωρίς διακρίσεις, με σεβασμό στο φύλο, στη σωματειακή υποστήριξη κλπ. Θέλουμε να προσεγγίσουμε γενικότερα το κοινό και γι’ αυτό τα μαθήματα θα είναι όλα δωρεάν. Θα μπορούν να τα παρακολουθήσουν και διοικητικοί ή οικονομικοί παράγοντες του αθλητισμού και όποιος γενικά ενδιαφέρεται. Επίσης στη Σχολή θα περιλαμβάνεται τομέας που αφορά τις ψυχολογικές προκλήσεις στον αθλητισμό.
Διερευνούμε τώρα, στο πλαίσιο έρευνας που αναθέσαμε σε πανεπιστημιακούς, το φαινόμενο των αθλητών που ξεκινούν τον αθλητισμό και στη συνέχεια αποσύρονται και δεν συνεχίζουν την καριέρα τους. Πόσοι είναι αυτοί και γιατί εγκαταλείπουν τον αθλητισμό; Κάποιοι ίσως δεν έχουν την – οικονομική, ψυχολογική ή άλλη – στήριξη που χρειάζονται. Μήπως ο λόγος που φεύγουν, έχει να κάνει με διαφθορά; Μήπως είναι θέμα έλλειψης πόρων;
Η έρευνα αυτή, θα μας βοηθήσει και στα εκπαιδευτικά μας προγράμματα. Θα δημιουργηθεί ιστοσελίδα, όπου οι ενδιαφερόμενοι θα κάνουν αίτηση συμμετοχής. Τέλος να αναφέρω ότι στην Εθνική Σχολή Δεοντολογίας, θα υπάρχει τομέας για επιμόρφωση-ενημέρωση στα σχολεία για το ευ αγωνίζεσθαι και για τη σημασία της ακεραιότητας στον αθλητισμό.
Προς τούτο είμαστε σε συνεχή επαφή και συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας και με την ίδια την υπουργό Παιδείας, για να μας δίνεται χρόνος, ίσως μέσα από το μάθημα της γυμναστικής. Πολύ καλή συνεργασία έχουμε και με ανάλογους φορείς στην Ελλάδα, που είναι επωφελής και για εμάς και για εκείνους».
