Λίγες μέρες προτού το κουδούνι χτυπήσει για επιστροφή χιλιάδων μαθητών κι εκπαιδευτικών στα σχολεία, διαπιστώνεται εκ νέου ότι τα εκπαιδευτικά θέματα που θα απασχολήσουν κατά τη διάρκεια και αυτής της σχολικής χρονιάς είναι πολλά. Κι αυτό διότι, αφενός το υπουργείο Παιδείας με τις κατά καιρούς εξαγγελίες του για πολιτικές και δράσεις που θα οδηγήσουν στην αλλαγή του σχολείου έχει θέσει ψηλά τον πήχη, οπότε και αναμένουμε αποτελέσματα, αφετέρου οι εμπλεκόμενοι φορείς δεν στέκονται μόνο τα θετικά αλλά παράλληλα, θέτουν ζητήματα, επισημαίνουν προβλήματα και περιμένουν, όπως είναι αναμενόμενο, λύσεις σε θέματα που βρίσκονται ενώπιον τους. Σύμφωνα δε, με την πρόεδρο της ΠΟΕΔ, Μύρια Βασιλείου, «συνδικαλιστικά και εκπαιδευτικά αιτήματα αλληλοεπικαλύπτονται», θέση η οποία δίνει και το στίγμα της πορείας της οργάνωσης όσον αφορά στις διεκδικήσεις της ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς.
Η κ. Βασιλείου μιλώντας στον «Φ», εξηγεί τις θέσεις της οργάνωσης των δασκάλων σε καίρια συνδικαλιστικά και εκπαιδευτικά ζητήματα, αναφέρεται σε θέματα που προβληματίζουν και παραμένουν σε εκκρεμότητα και ξεκάθαρα τοποθετείται σε καυτά κεφάλαια και κόκκινες γραμμές.
Ανάμεσα σε αυτά και η Ειδική – Ενιαία Εκπαίδευση, με την πρόεδρο να σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο είναι η Ειδική-Ενιαία Εκπαίδευση. Ο διάλογος έχει ξεκινήσει, με την ΠΟΕΔ να έχει ήδη καταθέσει τις θέσεις της. Η δημιουργία τράπεζας διαφοροποιημένου εκπαιδευτικού υλικού και η αύξηση των συνοδών, σαφώς είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Δεν είναι όμως αρκετά για αυτό και ζητούμε όπως ο διάλογος συνεχίσει».
Πάντως, από τον Σεπτέμβρη αναμένουμε πως ο τομέας της Εκπαίδευσης θα συγκεντρώσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς σωρεία θεμάτων θα ανοίξουν για διάλογο… και φυσικά, ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον θα έχει η έκβασή τους. Μεταξύ αυτών, ένα νέο σύστημα Αξιολόγησης Εκπαιδευτικού και Εκπαιδευτικού Έργου και το σύστημα διορισμού στην Εκπαίδευση. Πώς τα αντιμετωπίζει αυτά η ΠΟΕΔ; Τι προτίθεται να πράξει; Αυτά και αρκετά άλλα σημεία διευκρινίζει η κ. Βασιλείου στη συνέντευξη που ακολουθεί.
– Ο Σεπτέμβρης πλησιάζει και μαζί του έρχονται στο προσκήνιο αρκετά ζητήματα. Μερικά δε, από αυτά, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ως χρόνια ζητήματα της Παιδείας μας, όπως για παράδειγμα το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Πώς το αντιμετωπίζετε αυτό και ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές της ΠΟΕΔ στο πλαίσιο του διαλόγου;
-Σε ό,τι αφορά στην ανάγκη εκσυγχρονισμού του κανονισμού αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου, πολλές φορές έχουμε δηλώσει – και δημόσια – ότι η ΠΟΕΔ είναι έτοιμη να συμμετέχει σε διάλογο, ενώ ως Οργάνωση έχουμε καταγράψει την ανάγκη όπως το υφιστάμενο σύστημα αλλάξει έτσι ώστε να σταματήσει να υπάρχει η ισοπέδωση σε ό,τι αφορά στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
Σαφώς πρέπει να γίνουν αλλαγές, οι οποίες αφενός να διασφαλίζουν την αξιοκρατία, τη διαφάνεια, την εγκυρότητα, την αξιοπιστία, αποκλείοντας οποιασδήποτε μορφής υποκειμενικότητα. Ταυτόχρονα θα πρέπει να υπάρχει μηχανισμού μετα-αξιολόγησης, δηλαδή μηχανισμοί που θα εντοπίζουν σημεία που χρήζουν βελτίωσης και θα μπορούν να αποτρέψουν πιθανές τάσεις ισοπέδωσης ενός Νέου Σχεδίου Αξιολόγησης. Αφετέρου, ένα νέο Σύστημα Αξιολόγησης θα πρέπει να περιλαμβάνει και μηχανισμούς διαμορφωτικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, με βασικό στόχο την βελτίωσή και στήριξή τους σε ένα πλαίσιο ευκαιριών συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης.
Εδώ, θα ήθελα να τονίσω ότι το κεφάλαιο Αξιολόγησης Εκπαιδευτικών και Εκπαιδευτικού Έργου, είναι ένα πολύ σοβαρό κεφάλαιο, οι αλλαγές που ενδεχομένως να γίνουν πρέπει να είναι πολύ καλά μελετημένες. Θα πρέπει εν ολίγοις να αποφευχθεί η τάση που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια «αλλαγή για χάριν της αλλαγής» και μετά να τρέχουμε να διορθώνουμε στρεβλώσεις και λάθη που θα προκύψουν.
-Ποιο είναι το μεγάλο στοίχημα για την ΠΟΕΔ ενόψει της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς;
-Λίγο πριν το πρώτο κουδούνι, το μεγάλο στοίχημα είναι η έγκαιρη στελέχωση, τόσο του πρωινού, όσο και του απογευματινού σχολείου. Είναι κάτι το οποίο για μήνες η Οργάνωση παρακολουθεί, διεκδικώντας το καλύτερο για τη νέα σχολική χρονιά. Διαχρονικά αίτημα μας είναι όπως όλες οι διαδικασίες να τρέχουν έγκαιρα ενώ παράλληλα θα πρέπει να προωθούνται εκείνες οι πολιτικές οι οποίες συντείνουν ως προς αυτό. Π.χ. η μείωση του αριθμού των έκτακτων εκπαιδευτικών με αντίστοιχη αύξηση των Μόνιμων Οργανικών Θέσεων αλλά και η έγκαιρη αύξηση του αριθμού των σχολικών συνοδών, συμβάλλουν θετικά. Σε ό,τι αφορά το απογευματινό σχολείο, είμαστε σε διάλογο με το υπουργείο Παιδείας έτσι ώστε λάθη και παραλείψεις που εντοπίστηκαν κατά την περσινή σχολική χρονιά να μην επαναληφθούν.
–Πώς βλέπετε τα υπόλοιπα θέματα που σύντομα θα ανοίξουν ενώπιον σας;
-Για το νέο Σύστημα Διορισμών έχουμε πολλάκις καταθέσει τη θέση ως ΠΟΕΔ ότι το εν λόγω σύστημα έχει πάρα πολλές στρεβλώσεις, οι οποίες κάθε χρονιά εξετάσεων απλά τις επιβεβαιώνει ή και τις μεγιστοποιεί. Ο διάλογος για την ΠΟΕΔ θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο της βασικής μας αρχής που είναι η μη θυματοποίηση κανενός εκπαιδευτικού, είτε αυτός ανήκει στον κατάλογο διοριστέων ή διορισίμων. Επιπλέον, για την Οργάνωση είναι ξεκάθαρο ότι ο κατάλογος διοριστέων δεν μπορεί να καταργηθεί το 2027. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα δημιουργούσε, μεταξύ πολλών άλλων ζητημάτων, σοβαρό πρόβλημα στη στελέχωση. Η στελέχωση τόσο της περσινής χρονιάς όσο και της φετινής, χρονιές κατά τις οποίες ο κατάλογος διορισίμων στη Δημοτική Εκπαίδευση, έχει εξαντληθεί και οι συμβάσεις δίνονται εξ’ ολοκλήρου από τον πίνακα διοριστέων, επιβεβαιώνει πέραν πάσης αμφιβολίας την ορθότητα της θέσης μας.
Σημαντικό ακόμη να αναφέρουμε ότι ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο προβληματίζει έντονα το γεγονός της έλλειψης εκπαιδευτικών. Στο πρόσφατο Παγκόσμιο Συνέδριο της Education International, στο οποίο συμμετείχε και η ΠΟΕΔ, καταγράφηκε έντονα το ζήτημα αυτό. Και είναι άξιον απορίας στην Κύπρο, ενώ έχουμε ένα κατάλογο που περιλαμβάνει αρκετές χιλιάδες εκπαιδευτικούς, να θέλουμε να τον καταργήσουμε, γεγονός που φάνηκε να λειτουργεί και ως αντικίνητρο τόσο για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού όσο και για τη θέση του αντικαταστάτη εκπαιδευτικού.
Συνδεδεμένο με το πιο πάνω θέμα, είναι και ένα άλλο ζήτημα για το οποίο αναμένουμε να συνεχίσει ο διάλογος με το Υπουργείο. Αυτό αφορά το εργασιακό πλαίσιο των αντικαταστατών. Πόσες φορές έχει καταγραφεί η υποστελέχωση των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, με εκατοντάδες αντικαταστάσεις καθεχρονικά να μην βρίσκουν κάτοχο και να δημιουργούνται σοβαρά ζητήματα εύρυθμης λειτουργίας των σχολικών μονάδων ενώ ταυτόχρονα επηρεάζεται αρνητικά η ποιότητα της εκπαίδευσης; Και συνδέοντάς το με το προηγούμενο θέμα, σαφώς και το ενδεχόμενο κατάργησης του καταλόγου διοριστέων το 2027, σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, λειτουργεί αρνητικά και ως αντικίνητρο για τους εν δυνάμει αντικαταστάτες συναδέλφους. Ταυτόχρονα, αναδεικνύεται έντονα η ανάγκη θεσμοθέτησης ενός εργασιακού πλαισίου για τους αντικαταστάτες, το οποίο θα τους παρέχει ένα εργασιακό πλαίσιο, ικανό να λειτουργήσει ως κίνητρο. Παράλληλα, είναι σημαντικό το υπουργείο Παιδείας να εξετάσει επιτέλους σοβαρά τις εισηγήσεις της ΠΟΕΔ σε σχέση με τις αντικαταστάσεις και να προχωρήσει με ανάλογες αποφάσεις που θα βοηθήσουν ουσιαστικά τα σχολεία.
-Κάποιες από αυτές τις εισηγήσεις είναι…
-Θα αναφερθώ στη δημιουργία δεξαμενής αντικαταστατών καθώς επίσης και στις αντικαταστάσεις με πλήρες ωράριο.
-Αρκετά συχνά σας ακούμε να αξιώνετε την αύξηση του διοικητικού χρόνου της διευθυντικής ομάδας των σχολείων. Είναι τόσο σημαντικό αυτό το θέμα για την Οργάνωση και για τις σχολικές μονάδες;
-Αναφορικά με αυτό το επίσης μεγάλο κεφάλαιο, θα ήθελα να σημειώσω ότι οι απαιτήσεις των σχολικών μονάδων συνεχώς αυξάνονται και αν θέλουμε να έχουμε πραγματικούς εκπαιδευτικούς ηγέτες στα σχολεία μας, θα πρέπει να δοθεί ο απαραίτητος διοικητικός χρόνος. Διαφορετικά οι διευθυντές και διευθύντριες και οι βοηθοί διευθυντές/τριες, θα παραμείνουν απλοί διεκπεραιωτές, τρέχοντας πίσω από εγκυκλίους, γεγονός που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες ενός σύγχρονου σχολείου. Μαζί με την αύξηση του διοικητικού χρόνου της διευθυντικής ομάδας είναι και η στήριξη των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με γραμματειακό προσωπικό. Δεν μπορεί μεγάλα νηπιαγωγεία να καλύπτονται με τρεις ώρες γραμματειακό προσωπικό εβδομαδιαία ενώ ταυτόχρονα δημοτικά σχολεία να μην καλύπτονται όλες τις ώρες λειτουργίας τους από γραμματειακό προσωπικό.
To σύστημα δεν μπορεί να μην δίνει σημασία στην αξιοπρέπεια των εκπαιδευτικών
–Πρόσφατα, το υπουργείο Παιδείας μέσω της εγκυκλίου του για την πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, γνωστοποίησε 18 πολιτικές και δράσεις που θα εφαρμοστούν από τη νέα σχολική χρονιά. Σας ικανοποιούν αυτές;
–Μέσα στις 18 πολιτικές στις οποίες αναφέρεστε, πρέπει να τονίσουμε ότι βρίσκονται και πολιτικές οι οποίες αποτελούσαν πάγια αιτήματα και διεκδικήσεις της ΠΟΕΔ. Αυτό επιβεβαιώνει αφενός την ορθότητα των αιτημάτων μας και αφετέρου καταγράφεται ότι μέσα από τεκμηρίωση και σωστή στρατηγική, η Οργάνωση κατάφερε να διεκδικήσει αλλά κυρίως να πείσει για τις θέσεις της, οι οποίες περιλαμβάνουν τόσο εκπαιδευτικά όσο και συνδικαλιστικά αιτήματα, πάντοτε με σημείο αναφοράς την αναβάθμιση του Δημόσιου Σχολείου.
Ενδεικτικά να αναφέρω την ολοκλήρωση της επέκτασης του θεσμού του υπεύθυνου τμήματος, τη σταδιακή επέκταση της δωρεάν δημόσιας υποχρεωτικής εκπαίδευσης από την ηλικία των τεσσάρων ετών μέσα από τις δομές του Δημόσιου Σχολείου, την αύξηση των μόνιμων οργανικών θέσεων, τη στήριξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία και των παιδιών τα οποία αντιμετωπίζουν ρίσκο αναλφαβητισμού, την αύξηση του διοικητικού χρόνου των διευθυντών/τριών, την αύξηση του αριθμού των Προαιρετικών Ολοήμερων Σχολείων.
Επιπλέον, καταγράφονται πολιτικές για τις οποίες θεωρούμε ότι ο διάλογος με την Οργάνωση θα πρέπει να συνεχίσει, όπως είναι η λήψη μέτρων για την πρόληψη και διαχείριση περιστατικών βίας και παραβατικότητας. Για το συγκεκριμένο θέμα έχουμε πρόσφατα καταθέσει και γραπτώς κάποιες από τις θέσεις τις Οργάνωσης, με ζητούμενο τη συνέχιση του διαλόγου με το Υπουργείο έτσι ώστε να καταθέσουμε λεπτομερώς θέσεις και εισηγήσεις που θεωρούμε ότι θα συμβάλουν ουσιαστικά στην πρόληψη και διαχείριση τέτοιων περιστατικών. Ταυτόχρονα, γίνεται αναφορά και σε πολιτικές για τις οποίες ως Οργάνωση ζητούμε περαιτέρω ενημέρωση όπως είναι το έργο eΔΕΑ (ηλεκτρονική Διοίκηση Εκπαίδευσης και Αγωγής).
Τέλος, και ως θέμα αρχής πρέπει να πούμε ότι αρκετές εξ αυτών των πολιτικών χρήζουν ολιστικής προσέγγισης, μέσα από σωστές ενέργειες διαχείρισης και μέσα από παράλληλη προώθηση επιπλέον εκπαιδευτικών πολιτικών. Για παράδειγμα, η προς τα κάτω επέκταση της δωρεάν υποχρεωτικής προδημοτικής εκπαίδευσης, πρέπει να γίνει με παράλληλη στήριξη των Δημόσιων Νηπιαγωγείων. Δεν μπορεί να αυξάνεται ο πληθυσμός των παιδιών και οι θέσεις βοηθών διευθυντριών, διευθυντριών και επιθεωρητριών να παραμένουν οι ίδιες. Όπως επίσης και η επικαιροποίηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων, η οποία θα πρέπει να συνοδεύεται και με ανανέωση του υφιστάμενου εκπαιδευτικού υλικού και των σχολικών εγχειριδίων.
Σε κάθε περίπτωση, αναγνωρίζουμε ότι έχουν προωθηθεί αιτήματα της Οργάνωσης που χρόνιζαν ενώ παράλληλα σημειώνεται ότι η προσπάθεια αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου χρειάζεται εγρήγορση και προσεγγίσεις που στο επίκεντρό τους να έχουν το παιδί, τις νέες γενιές και να μην είναι οικονομικίστικες. Επιπλέον, είναι σημαντικό οι λειτουργοί της εκπαίδευσης να εισπράττουν την αναγνώριση και την αποδοχή που τους αξίζει. Ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να μην δίνει σημασία στην αναβάθμιση του κύρους και της αξιοπρέπειας των εκπαιδευτικών, αναγνωρίζοντας τον πολυσήμαντο και πολυδιάστατο ρόλο που αυτοί επιτελούν στην κοινωνία. Δεν είναι τυχαίος άλλωστε ο στίχος του μεγάλου μας ποιητή «Σμίλεψε Δάσκαλε ψυχές»!
Η εγκατάσταση κλιματιστικών να γίνει το συντομότερο
Για να ανοίξουμε και το χιλιοειπωμένο πια θέμα των κλιματιστικών. Είστε ικανοποιημένοι στην ΠΟΕΔ για τις εξαγγελίες της κυβέρνησης; Και γενικότερα, τι θα θέλατε να θίξετε γενικότερα για την υλικοτεχνική υποδομή των σχολείων;
–Η υλικοτεχνική υποδομή των σχολικών μονάδων, περιλαμβανομένων και των κλιματιστικών είναι ένα καλό παράδειγμα που αναδεικνύει αυτό που λέμε συνεχώς: Συνδικαλιστικά και εκπαιδευτικά αιτήματα αλληλοεπικαλύπτονται. Δεν μπορούμε για παράδειγμα να προσπαθούμε να εκσυγχρονίσουμε τα Αναλυτικά Προγράμματα στη Φυσική Αγωγή και να καταγράφονται περιπτώσεις σχολείων όπου δεν υπάρχει κλειστή αίθουσα ή ακόμη και στέγαστρο για να γίνεται το μάθημα της Φυσικής Αγωγής, χωρίς να επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες. Δεν μπορούμε να συζητούμε για Ειδική-Ενιαία Εκπαίδευση και να υπάρχουν σχολικές μονάδες στις οποίες οι χώροι δεν είναι προσβάσιμοι σε άτομα με αναπηρίες, είτε αυτά είναι παιδιά, είτε εκπαιδευτικοί, είτε γονείς. Δεν μπορούμε να μιλούμε για εκσυγχρονισμό του Συστήματος Αξιολόγησης του Εκπαιδευτικού και του Εκπαιδευτικού Έργου ή για προσπάθεια βελτίωσης των μαθησιακών αποτελεσμάτων και για τρεις τουλάχιστον μήνες κατά τη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς, οι συνθήκες εργασίας και μάθησης να είναι τριτοκοσμικές και να καταγράφεται διεθνώς ότι οι ψηλές θερμοκρασίες έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και στην απόδοση παιδιών και εκπαιδευτικών. Και σε απάντηση κάποιων που θεωρούν ότι η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη, αξίζει να αναφέρουμε ότι σε πρόσφατη έρευνα της UNICEF επιβεβαιώνεται ότι ένα στα πέντε παιδιά βιώνουν ακραίες συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών για διπλάσιο χρονικό διάστημα, συγκριτικά με το τι καταγραφόταν πριν έξι δεκαετίες.
Σε ό,τι αφορά στα κλιματιστικά, είναι σημαντικό να επισημάνουμε το γεγονός ότι επιτέλους παίρνει σάρκα και οστά η πολιτική απόφαση της νυν κυβέρνησης και ξεκινά η εγκατάσταση κλιματιστικών σε αριθμό σχολείων, δικαιώνοντας τις διαχρονικές προσπάθειες της ΠΟΕΔ για το συγκεκριμένο ζήτημα. Στο σημείο που βρισκόμαστε τώρα, αφενός επιβάλλεται όπως οι διαδικασίες επιταχυνθούν έτσι ώστε η εγκατάσταση κλιματιστικών σε όλες τις αίθουσες διδασκαλίας να γίνει όσο το δυνατόν ενωρίτερα.
Αφετέρου, μέχρι να γίνει αυτό, υπάρχει ανάγκη διαχείρισης της κατάστασης, ειδικά αν συνεχίσουν να καταγράφονται τόσο ακραία ψηλές θερμοκρασίες. Ως ΠΟΕΔ θα παρακολουθούμε το θέμα και θα αξιολογούμε τα δεδομένα, έτσι ώστε εάν και εφόσον χρειαστεί, να καταθέσουμε τις εισηγήσεις μας προς το υπουργείο Παιδείας με στόχο τη λήψη μέτρων που θα διασφαλίζουν την ασφάλεια και την υγεία παιδιών, εκπαιδευτικών και βοηθητικού προσωπικού.
