Πραγματικά, η εικόνα σε αρκετά πεζοδρόμια είναι αποκαρδιωτική και πολλές φορές παραπέμπει όχι σε ευρωπαϊκές πόλεις του 2024 αλλά σε τριτοκοσμικές πόλεις του προηγούμενου αιώνα. Ο “Φ” περπάτησε κατά μήκος πολλών πεζοδρομίων σε δήμους της επαρχίας Λευκωσίας και η εικόνα είναι απογοητευτική.
Το θέμα για τους πολίτες είναι ότι, είτε αγοράζουν διαμέρισμα είτε κτίζουν σπίτι, πληρώνουν θέλουν δεν θέλουν οι ίδιοι την κατασκευή των πεζοδρομίων, όπως προνοείται και από τη σχετική νομοθεσία. Και μπορεί μεν, όταν αγοράζουν ένα διαμέρισμα να μην τους ζητά οποιαδήποτε ξεχωριστά χρήματα για την κατασκευή των πεζοδρομίων αλλά το αντίτιμο καταβλήθηκε κατά τη διάρκεια της κατασκευής, οπόταν συνυπολογίζεται στην τιμή αγοράς. Το ίδιο ισχύει και για την αγορά ή την ανέγερση οικίας.
Σημειώνεται, πως οι ιδιοκτήτες καταθέτουν ντεπόζιτο €700-€800, αναλόγως του μήκους του πεζοδρομίου μπροστά από το σπίτι τους, και όταν θα εκδοθεί πιστοποιητικό τελικής έγκρισης για την οικιστική μονάδα, αν τα πεζοδρόμια είναι σε καλή κατάσταση, τους επιστρέφεται το ποσόν που κρατήθηκε. Όμως, η πραγματικότητα λέει, πως τα πιστοποιητικά τελικής έγκρισης περνάνε χρόνια να εκδοθούν, οπόταν δημιουργούνται φθορές και το ποσόν που κρατήθηκε, θεωρητικά πάντα, χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση των πεζοδρομίων (πλάκες κοκ).
Οπόταν οι Δήμοι οι οποίοι έχουν την ευθύνη της αποκατάστασης των πεζοδρομίων (κάτι το οποίο αναγνωρίζουν), πολλές φορές δεν βγάζουν χρήματα από το ταμείο τους για να φτιάξουν τα πεζοδρόμια, αλλά χρησιμοποιούν χρήματα από το ταμείο που έχει δημιουργηθεί γι’ αυτό το σκοπό.
Ένα ερώτημα που δημιουργείται, είναι, γιατί αφού πληρώνουμε την κατασκευή των πεζοδρομίων τα καταστρέφουμε εμείς οι ίδιοι ή επιτρέπουμε ή έστω δεν αντιδρούμε όταν τα καταστρέφουν άλλοι; Αξίζει να σημειωθεί, πως ακόμη και σήμερα στις πόλεις υπάρχουν δρόμοι οι οποίοι δεν έχουν καν πεζοδρόμια. Μόνο στη Λευκωσία μέχρι πριν από μερικά χρόνια υπήρχαν 600 δρόμοι χωρίς πεζοδρόμια.
Βεβαίως στους δρόμους οι οποίοι ελέγχονται από το Τμήμα Δημοσίων Έργων, τα πεζοδρόμια κατασκευάζονται από το κράτος, αλλά και πάλι οι πολίτες τα πληρώνουν μέσω της φορολογίας.
Η καταστροφή των πλακών στα πεζοδρόμια αποδόθηκε κατά καιρούς σε διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων το γεγονός ότι σε αυτά ανεβαίνουν οχήματα, με αποτέλεσμα να γεμίζουν ρωγμές και στη συνέχεια να γίνονται κομμάτια. Το επιχείρημα είναι μεν βάσιμο γι’ αρκετές περιπτώσεις, αλλά υπάρχουν και πεζοδρόμια στα οποία δεν ανεβαίνουν οχήματα, οπόταν προφανώς κάτι άλλο συμβαίνει.
Δεύτερος λόγος καταστροφής των πλακών είναι το γεγονός ότι ορισμένα είδη δέντρων, κυρίως φίκοι, ξηλώνουν τις πλάκες γύρω από τον κορμό τους. Όμως δεν υπάρχουν τέτοια δέντρα παντού.
Απομένει η ποιότητα των πλακών πεζοδρομίου και η ποιότητα κατασκευής. Ως προς την ποιότητα κατασκευής, είναι παραδεχτό πως παρατηρούνται διαφοροποιήσεις και σύμφωνα με πληροφορίες κάποιες πλάκες πληρούν τα κριτήρια οριακά, χωρίς να αποκλείεται να είναι και εκτός προδιαγραφών. Ο πολιτικός μηχανικός κ. Κώστας Αλλαγιώτης θεωρεί, ότι σημαντικό παράγοντα στην αντοχή των πλακών διαδραματίζει και η προεργασία πριν την τοποθέτηση των πλακών αφού αν για παράδειγμα δεν συμπιεστεί κανονικά το υλικό κάτω από το σημείο που θα τοποθετηθούν οι πλάκες και μείνει κενό, καθίστανται πιο ευάλωτες σε περίπτωση που δεχθούν βάρος και γενικά πίεση.
Για το ίδιο θέμα, κατασκευαστής είχε αναφέρει στον «Φ», πως ποσοστό 50% της ζημιάς στις πλάκες οφείλεται στην ποιότητα της πλάκας και 50% στην ποιότητα της εφαρμογής της στο πεζοδρόμιο.
Ως προς το πάχος των πλακών, ειδικά στο παρελθόν είχαν πάχος 3,5 εκατοστά, ενώ στην πορεία κρίθηκε ότι θα έπρεπε να ήταν πέντε εκατοστά και στη συνέχεια έξι. Ο Κ. Αλλαγιώτης θεωρεί και αυτό τον παράγοντα σημαντικό στην αντοχή των πλακών.
Αρνητικός παράγοντας και η έλλειψη προτύπου
Ένας άλλος παράγοντας που θεωρείται ότι έπαιζε ρόλο στην αντοχή των πλακών είναι το γεγονός ότι δεν υπήρχε πρότυπο. Το ευρωπαϊκό πρότυπο CE υιοθετήθηκε το 2004 αλλά εφαρμόστηκε πλήρως το 2008. Όσοι ασχολήθηκαν με το θέμα υποδεικνύουν, πως ειδικά όσοι δρόμοι κατασκευάστηκαν πριν το 2008, τα πεζοδρόμια τους αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις πλάκες.
Ρόλο στην καταπόνηση των πλακών διαδραματίζουν και οι κατά καιρούς εργασίες τοποθέτησης διαφόρων κρατικών υπηρεσιών. Οι πλάκες ξηλώνονται και ακόμη και αν δεν σπάσουν δεν επανατοποθετούνται με τη δέουσα προσοχή.
Μας υπεδείχθη επίσης, πως το πάχος της πλάκας στα πεζοδρόμια του Λονδίνου είναι έξι εκατοστά σε σχέση με πέντε εκατοστά που είναι στην Κύπρο. Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, αν οι πλάκες στην Κύπρο ήταν έξι εκατοστά θα είχαν και μεγαλύτερη αντοχή. Μια πλάκα έξι εκατοστών σε σύγκριση με μια πλάκα πέντε εκατοστών είναι πιο χοντρή κατά 20%.
Κατασκευαστές θεωρούν ότι αντιμετωπίζουν και αθέμιτο ανταγωνισμό με δεδομένο ότι πλάκες εισάγονται όχι μόνο από το εξωτερικό αλλά και από τα κατεχόμενα όπου το κόστος κατασκευής είναι χαμηλότερο.
