Στον αέρα βρίσκεται το σύστημα της ψηφιακής δικαιοσύνης e-justice, με τις τελικές αποφάσεις να λαμβάνονται αρχές Σεπτεμβρίου. Αυτή τη στιγμή αναμένονται τα αποτελέσματα από τα τελικά crash test και σε σύσκεψη όλων των εμπλεκομένων που συγκλήθηκε για τον επόμενο μήνα θα ληφθούν οριστικές αποφάσεις για το μέλλον του συστήματος.
Χθες, μετά από πολλούς μήνες σιωπής, ο υφυπουργός Καινοτομίας, Νικόδημος Δαμιανού, αν και δεν ήταν ξεκάθαρος για το τι θα γίνει, δήλωσε ότι «επιτέλους βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο για να ληφθούν αποφάσεις για το μέλλον του». Είπε ότι έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες από την εταιρεία που ανέλαβε το συγκεκριμένο έργο, ώστε το σύστημα να μπορεί να ανταποκριθεί στον σκοπό του, ενώ πρόσθεσε πως αυτή τη στιγμή αναμένονται τα αποτελέσματα των προκαταρτικών ελέγχων.
Ο ίδιος παρατήρησε ότι το συμβούλιο έργου, το οποίο είναι το καθ’ ύλη αρμόδιο σώμα, αφού μελετήσει τα σχετικά έγγραφα θα πρέπει να λάβει αποφάσεις και να κρίνει κατά πόσο η εταιρεία που ανέλαβε το έργο έχει διορθώσει το σύστημα και είναι σε θέση να λειτουργήσει ομαλά και να ανταποκριθεί στις άμεσες και μελλοντικές ανάγκες του δικηγορικού κόσμου και της δικαστικής εξουσίας.
Πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι από τις προκαταρκτικές δοκιμές των αλλαγών που έγιναν φάνηκαν προβλήματα και πως ουσιαστικά δεν ήταν επιτυχής ο έλεγχος τους. Είναι γι’ αυτό που συγκλήθηκε η σύσκεψη όλων των εμπλεκομένων στο έργο για συζήτηση των προβλημάτων και λήψη απόφασης. Τώρα, είτε θα τελειώσει ως εδώ το e-justice με καταγγελία του συμβολαίου, είτε θα δοθεί και άλλος χρόνος για διόρθωση των προβλημάτων, με άγνωστο όμως αποτέλεσμα.
Ο «Φ» ζήτησε τις απόψεις όλων των εμπλεκομένων με το Ανώτατο Δικαστήριο και τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο να μας παραπέμπουν στο υφυπουργείο Καινοτομίας. Από πλευράς υπουργείου Δικαιοσύνης μας λέχθηκε ότι δεν έχει καμιά ανάμιξη στο ζήτημα.
Σημειώνεται ότι οι δικηγόροι είχαν διοργανώσει εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για το θέμα έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο και έξω από τη Βουλή, όταν συζητούνταν τα προβλήματα και αξίωναν άμεση εφαρμογή του νέου συστήματος. Όπως αναφέρθηκε στον «Φ» από μέλος του Συλλόγου, «η ανοχή έχει τα όρια της. Ο Κύπριος φορολογούμενος πρέπει να γνωρίζει πού πάνε τα χρήματά του. Είναι καιρός να ληφθούν τολμηρές αποφάσεις γιατί δεν πάει άλλο η κατάσταση». Υπενθυμίζεται ότι μετά την κατάρρευση του συστήματος, από τις 29 Ιανουαρίου Δικαστήρια και δικηγόροι επέστρεψαν στο παλαιό σύστημα i-justice.
Το σύστημα κόστισε στον πολίτη αρχικά περί τα έξι εκατομμύρια ευρώ, ενώ στη συνέχεια δόθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες για αλλαγές, ενώ το πόσο έφτασε μέχρι σήμερα το τελικό κόστος είναι άγνωστο, αφού έχει εμπλακεί ιδιωτικός οίκος που συμβάλλει στην επαναλειτουργία του. Θα έπρεπε, με βάση το συμβόλαιο, να παραδινόταν σε πιλοτική εφαρμογή σε 21 μήνες, δηλαδή στις 8/12/2021. Δόθηκαν δυο παρατάσεις συνολικής διάρκειας εννιά μηνών, με νέα ημερομηνία λειτουργίας τον Μάρτιο του 2023. Βρισκόμαστε στον Αύγουστο του 2024 και ουδείς γνωρίζει τι θα γίνει με το σύστημα.
Η ψηφιακή πλατφόρμα ηλεκτρονικής δικαιοσύνης τέθηκε σε εφαρμογή στις 15 Ιανουαρίου ’24 και μια εβδομάδα μετά τερματίστηκε η λειτουργία του, αφού προκάλεσε χάος στη δικαιοσύνη με τις διπλές καταχωρήσεις εγγράφων, τα έγγραφα που δεν αναγνωρίζονταν ή την αποστολή εγγράφων σε άλλο παραλήπτη. Υπενθυμίζεται ότι το παλαιό σύστημα i-justice το οποίο λειτουργεί μέχρι σήμερα, είχε κοστίσει στο δημόσιο μόλις €250.000.
Επιστολή – καταπέλτης από την Ελεγκτική Υπηρεσία
Για τη σύμβαση, η Ελεγκτική Υπηρεσία ήταν καταπέλτης προς το Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής, αφήνοντας σαφείς αιχμές ότι υπέκυψε στις ορέξεις του ανάδοχου.
Με επιστολή ημ. 24/1/2024 της διευθύντριας Τεχνικού Ελέγχου της Ελεγκτικής, Στάλως Αριστείδου, αναφερόταν ότι τον Σεπτέμβριο 2020, υπεγράφη η σύμβαση C.2020/20 μεταξύ του ΤΥΠ και της εταιρείας IBM Italia S.p.A με αντικείμενο την Αγορά Δικαιώματος Χρήσης e-justice αξίας €5.816.500 + ΦΠΑ και συνολικής διάρκειας 156 μήνες (13 έτη). Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα, η υλοποίηση του συστήματος θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί στις 8/12/2021, ημερομηνία κατά την οποία θα άρχιζε η πιλοτική λειτουργία του διάρκειας 6 μηνών, ενώ στις 8/6/2022 το σύστημα θα ολοκληρωνόταν και θα ετίθετο σε παραγωγική λειτουργία. Στην επιστολή αναφέρονται και τα εξής:
>> Μετά από εισήγηση του συντονιστή της σύμβασης και της Τμηματικής Επιτροπής Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΤΕΑΑ), η Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ), ως το αρμόδιο όργανο, ενέκρινε δύο παρατάσεις συνολικής διάρκειας εννέα μηνών (έξι μήνες + τρεις μήνες αντίστοιχα). Με βάση την τελευταία έγκριση των αρμοδίων οργάνων, το σύστημα θα έπρεπε να τεθεί σε παραγωγική λειτουργία τον Μάρτιο του 2023, έχοντας ήδη διανύσει την περίοδο της πιλοτικής λειτουργίας του η οποία θα ετίθετο σε ισχύ τον Σεπτέμβριο 2022 (τέσσερις μήνες πιλοτική δοκιμαστική λειτουργία και δύο μήνες πιλοτική παραγωγική λειτουργία).
>> Μετά από εισήγηση του συντονιστή της σύμβασης και της ΤΕΑΑ, η ΚΕΑΑ, ως το αρμόδιο όργανο, ενέκρινε αλλαγές αξίας €452.068 που αφορούν επιπρόσθετες λειτουργικότητες (διασύνδεση συστήματος η-Δικαιοσύνης με σύστημα Εισαγγελίας, προσθήκη νέου Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, κωδικάριθμος επαλήθευσης εγγράφων, Backlog υποθέσεων).
>> Στις 6/12/2023, εξετάστηκε από την ΚΕΑΑ νέα πρόταση του συντονιστή της σύμβασης και της ΤΕΑΑ, που αφορά εισήγηση για τροποποίηση της εν λόγω σύμβασης για συμπερίληψη επιπρόσθετων λειτουργιών/ αλλαγών στο σύστημα η-Δικαιοσύνη, συνολικής αξίας €890.000, καθώς και επέκταση του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης κατά 11 μήνες. Η ΚΕΑΑ, αποφάσισε να αναβάλει τη λήψη απόφασης μέχρι να εξασφαλίσει στοιχεία από το ΤΥΠ. Το κόστος για τις πρόσθετες απαιτήσεις ή αλλαγές έχει υπολογιστεί από τον ανάδοχο σε €1.697.305, ενώ με τη διαπραγμάτευση που έγινε το ποσό αυτό έχει μειωθεί σε €890.930, «κάτι που υποδεικνύει ένα είδος ανατολίτικου παζαρέματος που δεν συνάδει με δημόσιες συμβάσεις». Δηλαδή, το αίτημα στην ΚΕΑΑ παρανόμως υποβλήθηκε εκ των υστέρων και ουσιαστικά αποσκοπεί στη διευκόλυνση του αναδόχου να εκπληρώσει τις δικές του συμβατικές υποχρεώσεις φορτώνοντας στο δημόσιο το κόστος.
>> Την αποδοχή της υλοποίησης του συστήματος, τη στιγμή που δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τις αλλαγές οι οποίες κοστίζουν περισσότερα από το κόστος υλοποίησης του, γεγονός που παραπέμπει σε εγκλωβισμό του δημοσίου στις ορέξεις του αναδόχου.
>> Για το έργο επιβλήθηκε εντός του 2022 ρήτρα καθυστέρησης ύψους μόλις €16.897, λόγω καθυστερήσεων που οφείλονταν αποκλειστικά στον ανάδοχο.
Τα δύο ενδεχόμενα
Στην επιστολή αναφέρεται ότι δύο ενδεχόμενα μπορεί να ισχύουν: Είτε ο ανάδοχος αδυνατεί να υλοποιήσει το σύστημα με την επένδυση που ο ίδιος έχει προκαθορίσει μέσω της αρχικής του προσφοράς, είτε οι προδιαγραφές όπως καταγράφτηκαν στα έγγραφα του διαγωνισμού δεν ήταν πλήρεις ή ακριβείς.
Μάλιστα, η Ελεγκτική διαφώνησε με την έγκριση του ποσού των €890.930, όπως προτείνεται από την Αναθέτουσα Αρχή, καθώς και τη ζητούμενη παράταση και ζητούσε καθαρά να εξεταστεί το ενδεχόμενο διακοπής της σύμβασης.
Τέλος επισημαινόταν ότι το έργο αντί να ολοκληρωθεί σε 21 μήνες, θα απαιτηθούν προς το παρόν 41 μήνες για την ολοκλήρωσή του. Αυτό αφορούσε τον περασμένο Γενάρη, ενώ τώρα βρισκόμαστε στον Αύγουστο.
