Ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις προσλαμβάνουν οι αντιδράσεις για το υπό προώθηση νομοσχέδιο με στόχο την ποινικοποίηση των ψευδών ειδήσεων, το οποίο, ωστόσο, με βάση εύλογες ανησυχίες που έχουν εκφραστεί δημοσίως αποτελεί απειλή για την ελευθεροτυπία και γενικότερα την ελευθέρια της έκφρασης στην Κύπρο.
Μετά από τις αντιδράσεις αρμόδιων δημοσιογραφικών σωμάτων σε Κύπρο και εξωτερικό, πλέον έχουμε και διάβημα από την βουλευτή Ειρήνη Χαραλαμπίδου. Υπό την ιδιότητά της ως πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτάθηκε με επιστολή της στον επικεφαλής ενός εκ των πιο αναγνωρισμένων μηχανισμών διεθνώς για διαφύλαξη δημοκρατικών αρχών και αξιών.
Ο λόγος για τον διευθυντή του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ODIHR) του ΟΑΣΕ, Matteo Meccacci, από τον οποίο η βουλευτής ζητεί την άμεση προσοχή και επέμβασή του για το σχετικό νομοσχέδιο.
Η κ. Χαραλαμπίδου αρχικά διατυπώνει τις ανησυχίες για το εν λόγω νομοσχέδιο: «Επιβάλλει σοβαρούς περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης, απειλώντας τα άτομα με σημαντικά πρόστιμα και φυλάκιση για την έκφραση κριτικής που θα μπορούσε υποκειμενικά να θεωρηθεί δυσμενής. Ο ορισμός του νομοσχεδίου για το τι συνιστά κριτική ή κακόβουλο σχόλιο είναι ασαφής, ενδεχομένως περιορίζοντας την ικανότητα των πολιτών να εκφράζονται ελεύθερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε άλλες πλατφόρμες.
Επιπλέον, αποτελεί σημαντική απειλή για την ακεραιότητα της δημοσιογραφίας, απαιτώντας την αποκάλυψη πηγών. Η κοινοβουλευτική επιτροπή έχει πραγματοποιήσει 11 συνεδριάσεις για να συζητήσει αυτό το νομοσχέδιο, με το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα να συμφωνεί, παρά τη γενικευμένη αντίθεση από δημοσιογράφους και άλλους ενδιαφερόμενους».
Στην κατακλείδα της επιστολής της προς τον κ. Meccacci, σημειώνει τα ακόλουθα: «Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, το νομοσχέδιο πρόκειται να παρουσιαστεί στην ολομέλεια για ψήφιση. Δεδομένων των σοβαρών επιπτώσεων για τη δημοκρατία, σας παρακαλώ να παρέχετε μια νομική γνώμη σχετικά με αυτό το ζήτημα».
Σε χθεσινές τοποθετήσεις της στον «Φ» η κ. Χαραλαμπίδου ανέφερε πως πρόθεση της είναι να έρθουν στην Κύπρο αξιωματούχοι του υπό αναφορά Γραφείου του ΟΑΣΕ, για να παρουσιάσουν τη γνωμάτευσή τους επί του θέματος μέσω δημόσιας διαδικασίας.
Το νομοθέτημα με το οποίο τροποποιείται ο ποινικός κώδικας, είχε απασχολήσει τελευταίως την κοινοβουλευτική επιτροπή Νομικών, στις 3 Ιουλίου 2024. Οι αντιδράσεις που εκφράστηκαν δεν προέρχονταν μόνο από τη δημοσιογραφική οικογένεια. Είναι ενδεικτικό ότι ο δικηγόρος, Ηλίας Στεφάνου, μιλώντας εκ μέρους του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου είχε αναφέρει πως με την τροπολογία καταργείται ουσιαστικά το δημοσιογραφικό απόρρητο.
Αντίθετα, υπέρ τάχθηκαν ο πρόεδρος της επιτροπής Νομικών, Νίκος Τορναρίτης, και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, Σάββας Αγγελίδης.
Να σημειωθεί ότι είχε προκληθεί σύγχυση για την προέλευση του νομοθετήματος, αφού θεωρήθηκε ως πρόταση Νόμου από τον πρόεδρο της επιτροπής Νίκο Τορναρίτη. Στην ατζέντα της εν λόγω συνεδρίασης, ωστόσο, παρουσιαζόταν ως «νομοσχέδιο» που κατατέθηκε από την κυβέρνηση, με το κείμενο να έχει αναθεωρηθεί. Σχετικό νομοσχέδιο είχε κατατεθεί το 2021 επί υπουργίας Έμιλυς Γιολίτη.
Μετά από ενέργειες της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, με το θέμα ασχολήθηκαν η Διεθνής και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΔΟΔ και ΕΟΔ, αντίστοιχα). Σε δημόσια τοποθέτηση των δυο αυτών σωμάτων, που δημοσιοποιήθηκε προχθές, σημειώνεται ότι «ενώνουν τη φωνή τους με το μέλος τους Ένωση Συντακτών Κύπρου, καταγγέλλοντας την ποινικοποίηση των fake news και την τρομακτική επίδραση που μπορεί αυτή να έχει στην ελευθερία του Τύπου».
Καλούν, επίσης, τις Αρχές «να ακολουθήσουν τις συστάσεις» του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συμβουλεύουν τις κυβερνήσεις να μην υιοθετήσουν νομικές διατάξεις που να ποινικοποιούν την παραπληροφόρηση, εξαιτίας του κινδύνου πολύ αρνητικής επίδρασης στην ελευθερία του Τύπου και την ελευθερία του λόγου».
Καταλήγουν σημειώνοντας ότι «πιστεύουν ότι το καλύτερο αντίδοτο στην παραπληροφόρηση είναι η προώθηση ενός υγιούς οικοσυστήματος πληροφόρησης». Επίσημη ανακοίνωση στήριξης των θέσεων της ΕΣΚ εξέδωσε προχθές και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Εξάλλου, εντός της χθεσινής ημέρας τοποθετήθηκε για το θέμα η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, προσυπογράφοντας τις πιο πάνω αντιδράσεις.
