Μόνο με δύο από τις εννιά προτάσεις νόμου βουλευτών σε σχέση με το σύστημα φωτοεπισήμανσης (κάμερες τροχαίας) συμφωνεί το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας, απορρίπτοντας τις υπόλοιπες, είτε λόγω σύγκρουσης με τον νόμο, είτε γιατί δεν συνάδουν με την αποτρεπτικότητα των ποινών.
Το Συμβούλιο, μέσω του προέδρου του υπουργού Μεταφορών, Αλέξη Βαφεάδη, έδωσε τη θέση του για τις εννιά προτάσεις μετά και τη συνεδρία της κοινοβουλευτικής επιτροπής Μεταφορών στις 27 Ιουνίου, ώστε οι βουλευτές να έχουν γνώση πριν τη λήψη τελικής απόφασης. Οι προτάσεις νόμου των βουλευτών κατατέθηκαν μετά τις διαμαρτυρίες οδηγών για εξώδικα από τις κάμερες, για ισχυρισμούς για αδικίες με το βέλος δεξιά, ότι πολλοί κινδυνεύουν να χάσουν την άδεια οδήγησης, ενώ ο κόσμος αδυνατεί να πληρώσει το εξώδικο.
Σύμφωνα με την απάντηση του κ. Βαφεάδη προς τη Βουλή, που εξασφάλισε ο «Φ», δύο από τις προτάσεις νόμου που κατατέθηκαν από το ΑΚΕΛ και το ΕΛΑΜ, προβλέπουν την καταβολή του εξωδίκου με δόσεις, κάτι που απορρίπτει ασυζητητί το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας. Επικαλούμενο λόγους συνταγματικότητας, το Συμβούλιο διαφωνεί με την προώθησή τους, τονίζοντας ότι η υιοθέτηση/ εφαρμογή του μέτρου αυτού προαπαιτεί αξιολόγηση του κάθε αιτήματος για αποπληρωμή με δόσεις, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια (οικονομικά ή/και άλλα) που θα πρέπει να τεθούν από την αρμόδια Αρχή που εκδίδει το εξώδικο πρόστιμο.
Σημειώνεται, αναφέρεται στην επιστολή–απάντηση, ότι ο αριθμός των εξωδίκων προστίμων κάθε χρόνο ξεπερνά τις 200.000, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η αύξηση που προκύπτει από τη λειτουργία του συστήματος φωτοεπισήμανσης τα οποία ανέρχονται περίπου στα 1.700 ημερησίως. Ως εκ τούτου, αναμένεται ότι σε περίπτωση εφαρμογής του, θα προκύψει ελλιπής παρακολούθηση. Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση που η παράβαση τεθεί ενώπιον Δικαστηρίου, το Δικαστήριο έχει ήδη την ευχέρεια να καθορίζει, όποτε κρίνει σκόπιμο, την πληρωμή του προστίμου με δόσεις.
Αντισυνταγματική θεωρεί το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας και την πρόταση νόμου του βουλευτή Πάφου του ΔΗΚΟ, Χρύσανθου Σαββίδη, για μη άσκηση ποινικής δίωξης ούτε να επιδίδεται γραπτή ειδοποίηση για εξώδικη ρύθμιση, σε περίπτωση παράβασης μη συμμόρφωσης με κανόνες για φώτα τροχαίας ή παραβίασης του ορίου ταχύτητας, όταν ο οδηγός του οχήματος είναι εκπαιδευόμενος και οδηγεί κατά τη διάρκεια εκπαίδευσής του όχημα.Το Συμβουλίου τονίζει ότι η πρόταση αντίκειται την αρχή της ισότητας όπως καθιερώνεται από το Σύνταγμα –άρθρο 28 (1)– καθώς όλοι οι πολίτες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου και άρα πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης.
Για το καίριο ζήτημα της εγκατάστασης χρονόμετρου στα φώτα τροχαίας στα οποία υπάρχουν κάμερες, το Συμβούλιο εκφράζει την κάθετη διαφωνία του, με δυο προτάσεις νόμου βουλευτών του ΑΚΕΛ και του ΕΛΑΜ. Όπως τονίζεται, από έρευνα που έχουν διεξάγει τα αρμόδια Τμήματα του υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και η Αστυνομία, έχουν διαπιστωθεί τα πιο κάτω:
(α) Η εφαρμογή συστημάτων χρονομέτρη για τη διακίνηση οχημάτων στις φωτοελεγχόμενες συμβολές, διαφάνηκε ότι λειτουργεί κυρίως σε ασιατικές και βαλκανικές χώρες, με αδιευκρίνιστη την αποτελεσματικότητα τους. Τα συστήματα που βρίσκονται σε λειτουργία στις χώρες αυτές είναι εφαρμοσμένα μόνο σε φωτοελεγχόμενες συμβολές με προκαθορισμένο (σταθερό) χρόνο και χωρίς τη λειτουργία συστήματος φωτοεπισήμανσης. Σημειώνεται ότι όλες οι φωτοελεγχόμενες συμβολές στις οποίες έχει εγκατασταθεί σύστημα φωτοεπισήμανσης στην Κύπρο, σύντομα θα αναβαθμιστούν ώστε να λειτουργούν με ρυθμίσεις επενεργούμενες από την κυκλοφορία, δηλαδή η διάρκεια της κάθε ένδειξης θα προσαρμόζεται σε πραγματικό χρόνο με βάση την κυκλοφορία και δεν θα είναι προκαθορισμένη (σταθερή) όπως είναι στις πιο πάνω χώρες, ρύθμιση που επιτρέπει τεχνικά την εφαρμογή χρονομέτρη.
(β) Σε δοκιμαστική εφαρμογή που πραγματοποιήθηκε στην Πολωνία το 2022 σε τρεις φωτοελεγχόμενες συμβολές, διαφάνηκε ότι η λειτουργία χρονομέτρη για τον εναπομείναντα χρόνο πρασίνου είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των ταχυτήτων και την παραβίαση του κίτρινου φαναριού. Η αύξηση της ταχύτητας παρατηρήθηκε όταν οι οδηγοί αντιλαμβάνονταν ότι είχαν πολύ λίγο χρόνο να περάσουν με πράσινο ή κίτρινο φανάρι. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του επιπέδου οδικής ασφάλειας στις συμβολές αυτές και την επακόλουθη αύξηση των οδικών συγκρούσεων.
(γ) Σε πρόσφατη συνάντηση (Ιούνιος 2023) που πραγματοποιήθηκε στο Τμήμα Δημοσίων Έργων με Βρετανό εμπειρογνώμονα σε θέματα εγκατάστασης/ λειτουργίας φώτων τροχαίας, το Τμήμα πληροφορήθηκε ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου λειτουργεί εδώ και χρόνια σύστημα φωτοεπισήμανσης, δεν έχει τοποθετηθεί χρονομέτρης σε κανένα σημείο.
(δ) Κανένα ερευνητικό κέντρο δεν φαίνεται να έχει διεξάγει έρευνα για την αποτελεσματικότητα ενός συστήματος με χρονομέτρη για οχήματα για τον χρόνο πρασίνου.
6.000 οδηγοί κινδυνεύουν με στέρηση της άδειας
Αντισυνταγματική θεωρεί το Συμβούλιο και τη δεύτερη πρόταση νόμου του βουλευτή Χρύσανθου Σαββίδη η οποία προβλέπει την αύξηση, από 12 σε 20, των βαθμών ποινής στη βάση των οποίων Δικαστήριο έχει εξουσία να διατάξει, μεταξύ άλλων, τη στέρηση του δικαιώματος κατοχής ή απόκτησης άδειας οδήγησης προσώπου. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι με αυτόν τον τρόπο επιβάλλεται στο Δικαστήριο το είδος και βαθμό ποινής, γεγονός που είναι αντισυνταγματικό.
Κατά το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας, οι βαθμοί ποινής και γενικότερα οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σε παραβάτες τροχαίας από την 1η Οκτωβρίου 2020 όταν είχαν τεθεί σε ισχύ οι αυξημένες ποινές για τροχαία αδικήματα, είχαν θετικές επιδράσεις, αφού μέχρι το τέλος του 2023 είχε καταγραφεί σημαντική μείωση στους οδικούς θανάτους. Συγκεκριμένα, σε σχέση με τους αντίστοιχους οδικούς θανάτους που καταγράφηκαν το 2019 (52) και το 2020 (48), το 2023 (34) παρατηρήθηκε μείωση της τάξης του 35% και 30% αντίστοιχα.
Από πρόσφατη έρευνα της Αστυνομίας προκύπτει ότι οι παραβάτες των οποίων οι βαθμοί ποινής είναι 9 (και επομένως με ακόμη μία παράβαση κινδυνεύουν με στέρηση της άδειας οδήγησης τους) αποτελούν ποσοστό 1% του συνόλου των οδηγών παγκύπρια που αντιστοιχεί σε περίπου 6.000 παραβάτες, αριθμός που δεν δικαιολογεί την υιοθέτηση της πρότασης του βουλευτή Χρύσανθου Σαββίδη. Σημειώνεται ότι τον Νοέμβριο 2023 έχει τροποποιηθεί η νομοθεσία, ώστε η διαγραφή των βαθμών ποινής να συντελείται μετά την παρέλευση δύο αντί τριών ετών. Οποιαδήποτε πρόσθετη χαλάρωση που μειώνει την αποτρεπτικότητα της ποινής ενδέχεται να αποτελέσει πισωγύρισμα στην προσπάθεια για περαιτέρω συμμόρφωση με στόχο τη μείωση των σοβαρών τροχαίων συγκρούσεων που επιφέρουν θανάτους και σοβαρούς τραυματισμούς, σημειώνει το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας.
Το Συμβούλιο συμφωνεί μόνο με δυο προτάσεις νόμου των βουλευτών ΔΗΣΥ, Φωτεινής Τσιρίδου και Ονούφριου Κουλλά, που προβλέπουν αύξηση, από 30 ημέρες από την ημερομηνία έκδοσης της ειδοποίησης σε 60 ημέρες από την ημερομηνία επίδοσης της ειδοποίησης, της προθεσμίας αποπληρωμής εξώδικου προστίμου και αποδοχής των βαθμών ποινής, καθώς και παρέκταση του διαστήματος για άσκηση δίωξης εναντίον προσώπου που δεν αποπλήρωσε εξώδικο πρόστιμο από 45 σε 60 ημέρες. Ωστόσο, διαφωνεί με την παραχώρηση έκπτωσης σε περίπτωση αποπληρωμής του προστίμου εντός 30 ημερών, αύξηση του ποσού του προστίμου σε περίπτωση μη αποπληρωμής του εντός της καθορισμένης προθεσμίας και καθορισμό διαδικασίας επίδοσης της ειδοποίησης στον πραγματικό παραβάτη.
278.586 εξώδικα σε 17 μήνες
Όπως προκύπτει από απάντηση στην πρόταση νόμου δυο βουλευτών του ΔΗΣΥ για αναστολή βαθμών ποινής σε φώτα τροχαίας από την 1η Ιανουαρίου 2023 μέχρι και την 31η Μαΐου 2024, ο υπουργός Μεταφορών αναφέρει ότι κατά την περίοδο αυτή, σύμφωνα με στοιχεία της Τροχαίας, έχουν εκδοθεί 278.586 εξώδικα από τα οποία 203.791 (73% περίπου) είχαν πληρωθεί και χρεωθεί με βαθμούς ποινής.
Είναι η θέση του ότι αυτό δεν είναι εφικτό αφού η διαγραφή αναδρομικά βαθμών ποινής δημιουργεί νομικά και διαδικαστικά προβλήματα, πολυπλοκότητες και δυσκολίες, ενώ ενδεχομένως να προκόψουν και θέματα άνισης μεταχείρισης των παραβατών. Επίσης, σύμφωνα με την τοποθέτηση της Νομικής Υπηρεσίας ενώπιον της Επιτροπής, η αναστολή της επιβολής ποινών είναι αντισυνταγματική καθώς πρόκειται για παρέμβαση της νομοθετικής εξουσίας στην δικαστική και εκτελεστική εξουσία (διάκριση των εξουσιών).
