Σαφής βελτίωση της κατάστασης παρατηρείται στις Κεντρικές Φυλακές, στον ένα χρόνο που μεσολάβησε από την επιθεώρηση τους από μέλη της Επιτροπής κατά των βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης, της γνωστής CPT.
Ωστόσο, ο υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως Μάριος Χαρτσιώτης παραδέχεται πως υπάρχουν ακόμα κενά για τα οποία τροχοδρομούνται λύσεις ιδιαίτερα στο θέμα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Τα περισσότερα προβλήματα, τονίζει, σχετίζονται με τον υπερπληθυσμό, τα ιατρικά ζητήματα των κρατουμένων, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι υπάρχει ιδιαίτερη ευαισθησία στις γυναίκες κρατούμενες.
Ο «Φ» ζήτησε από τον αρμόδιο υπουργό να σχολιάσει τα διάφορα ζητήματα που εγείρονται στην έκθεση της CPT. Το πρώτο που θέλω να πω, αναφέρει ο κ. Χαρτσιώτης, είναι ότι η έκθεση αφορά τις διαπιστώσεις της Επιτροπής που έγιναν τον Μάιο 2023. Η παρούσα Κυβέρνηση εκλέγηκε δύο μήνες προηγουμένως και ανάμεσα στις προεκλογικές δεσμεύσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη ήταν και ο εκσυγχρονισμός των φυλακών. Ο εκσυγχρονισμός άρχισε και υλοποιείται από την πρώτη στιγμή. Ιδιαίτερα για το θέμα του υπερπληθυσμού, ο υπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε ότι άρχισε να αντιμετωπίζεται με έναν σχεδιασμό που έχει χρονικό ορίζοντα το 2027. Ήδη έχει παραδοθεί το κτήριο της νέας ανοικτής φυλακής, ενώ αυτό της παλαιάς μετατρέπεται σε μέρος της κλειστής φυλακής και παραδίδεται τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Με βάση την στρατηγική αυτή, εντός του 2024 θα έχουμε απάμβλυνση του προβλήματος του υπερπληθυσμού της τάξης του 30%. Κατά τον κ. Χαρτσιώτη, αναμένεται η οριστική επίλυση του υπερπληθυσμού με το νέο κτήριο που θα ανεγερθεί (φυλακή εντός της φυλακής) με χρονοδιάγραμμα αποπεράτωσης το 2027. Με τον αριθμό των κρατουμένων που θα απορροφήσει, θα έχουμε ίσο αριθμό κελιών και κρατουμένων που απαιτείται με βάση τις σχετικές προδιαγραφές.
Στην έκθεση της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων γίνεται αναφορά ότι οι δεσμοφύλακες εκτελούν ρόλο νοσηλευτών. Πράγματι, εδώ έχουμε ένα κενό. Επιθυμία του σωφρονιστικού ιδρύματος είναι να στελεχωθεί ένα σταθερό προσωπικό στις φυλακές. Έχει σταλεί σχετική αλληλογραφία προς τα αρμόδια υπουργεία και αναμένουμε ανταπόκριση. «Τονίζω ότι σε καμιά περίπτωση, δεν γίνονται ενέσεις από δεσμοφύλακες. Ενέσεις γίνονται μόνο από νοσηλευτικό προσωπικό και μετά από εντολή του γιατρού. Τα φάρμακα σίγουρα πρέπει να δίνονται από το νοσηλευτικό προσωπικό και γι’ αυτό έχουμε στείλει επιστολή στο Υπουργείο Υγείας να στελεχώσει με περισσότερους νοσηλευτές τις φυλακές. Μέχρι να γίνει αυτό, ναι τα φάρμακα δίνονται από το προσωπικό των φυλακών, αλλά καταγράφεται το κάθε φάρμακο για τον κρατούμενο.
Επίσης, επισημαίνεται στην έκθεση ότι υπάρχει ολόκληρη φυλακή χωρίς ένα μόνιμο ψυχίατρο. Λάθος, από τον Δεκέμβρη του ’23 υπάρχει μόνιμος διορισμένος ψυχίατρος καθώς επίσης και νοσηλευτές ψυχικής υγείας. Εδώ να τονίσω ότι με πρόσφατη επιστολή μας ζητήσαμε ακόμη ένα ψυχίατρο και νοσηλευτές για να έχουμε καλύτερη παρακολούθηση των κρατουμένων. Ελέχθηκε από την Επιτροπή ότι παραβιάζεται το ιατρικό απόρρητο. Το θέμα, εξηγεί ο κ. Χατσιώτης, έχει να κάνει με την εμπιστευτικότητα των προσωπικών δεδομένων. Ως σωφρονιστικοί υπάλληλοι, υποχρεώνονταν να κρατούν σημειώσεις για τα προσωπικά δεδομένα εγκλείστων στις Κεντρικές Φυλακές, ελλείψει νοσηλευτών. Αυτό είναι ένα από τα κενά που αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει και προσπαθούμε να το επιλύσουμε. Ωστόσο, επισήμανε υπάρχει το δίλημμα: Στην περίπτωση που ένας γιατρός πάει στην πτέρυγα βαρυποινιτών και τίθεται θέμα ασφάλειας δικής του και των νοσηλευτών, τι θα επιλέξω: να θέσω σε κίνδυνο την ασφάλειά τους ή να είναι παρών ένας δεσμοφύλακας και ν’ ακούσει τι θα πει ο γιατρός σ’ έναν κρατούμενο για την πάθησή του; Μελετούμε να δούμε αν η συζήτηση μεταξύ γιατρού και ασθενή σε περιπτώσεις που τίθεται θέμα ασφάλειας, να γίνεται από κάποια απόσταση, χωρίς την παρουσία δεσμοφύλακα.
Ο κ. Χαρτσιώτης ξεκαθάρισε παράλληλα ότι δεν δίνονται διπλές δόσεις φαρμάκων τα Σάββατα για να καλύψουν και την Κυριακή, γιατί το προσωπικό εργάζεται εφτά ημέρες. Σε σχέση με την αναφορά για ανύπαρκτα μητρώα τραυματισμών, ο υπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε ότι όλοι οι τραυματισμοί καταγράφονται και τηρείται μητρώο.
Στην παρατήρηση ότι η απεργία πείνας και οι αυτοτραυματισμοί θεωρούνται πειθαρχικό αδίκημα, ο κ. Χαρτσιώτης ανέφερε ότι η αλήθεια είναι πως στους κανονισμούς των φυλακών περιλαμβάνονται στα πειθαρχικά αδικήματα. Ποτέ όμως η διεύθυνση δεν θα έρθει να τιμωρήσει τον οποιονδήποτε κρατούμενο είτε αυτοτραυματιστεί είτε κάνει απεργία πείνας. Η κάθε περίπτωση εξετάζεται με τα δικά της περιστατικά. Αν διαπιστωθεί ότι ένα άτομο χρησιμοποιεί τους αυτοτραυματισμούς για να πετυχαίνει την έξοδό του στο νοσοκομείο ή με σκοπό ν’ αποδράσει, τότε ναι θα τιμωρείται.
Τέλος ο υπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε ότι είναι εκτός πραγματικότητας η αναφορά ότι κρατούμενοι αναγκάζονται να ουρούν σε μπουκάλια, αφού δεν αποτελεί κόπο για τους δεσμοφύλακες να πατήσουν ένα κουμπί για ν’ ανοίξει το κελί κάποιου ο οποίος θέλει να πάει το βράδυ στην τουαλέτα.
Διαφορετική αντιμετώπιση για γυναίκες
Αρκετές παρατηρήσεις υποβάλλει η CPT για την γυναικεία πτέρυγα των φυλακών. Πλέον, επισημαίνει ο κ. Χαρτσιώτης, υπάρχει παθολόγος και νοσηλευτικό προσωπικό, ψυχίατρος και νοσηλευτές ψυχικής υγείας επί 24ωρου βάσεως. Γυναικολόγος στις φυλακές δεν υπάρχει αφού δεν υπάρχει το κατάλληλο εξοπλισμένο ιατρείο. Παρά ταύτα εξετάζονται εβδομαδιαίως ή όποτε το ζητούν και παραπέμπονται σε εξειδικευμένες εξετάσεις αν απαιτηθεί στα διάφορα ιατρικά ιδρύματα.
Κρατούμενες, επεσήμανε ο υπουργός Δικαιοσύνης, μεταφέρονται για αξονικό τομογράφο, μαστογραφία ή άλλες εξετάσεις που δεν μπορούν να γίνουν στις φυλακές. Επίσης, υπάρχει η ευχέρεια για εθελοντικό εμβολιασμό σε σχέση με την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και επίσης παρέχεται η δυνατότητα διενέργειας του γνωστού ΠΑΠ τεστ. Τη γυναικεία πτέρυγα επισκέπτονται σε τακτική βάση πολλές ειδικότητες ιατρών, όπως χειρούργος, οδοντίατρος και όποια άλλη ειδικότητα χρειαστεί. Για θέματα προσωπικής υγιεινής των γυναικών κρατουμένων, προσφέρονται δωρεάν όλα τα είδη πρώτης ανάγκης καθ’ όλη τη διάρκεια παραμονής τους στις φυλακές.
Για το θέμα του υπερπληθυσμού στη γυναικεία πτέρυγα, ο αρμόδιος υπουργός αναφέρει ότι αυτή τη στιγμή κρατούνται 61 γυναίκες και τα διαθέσιμα κελιά είναι 60 ατόμων. Άρα, επισημαίνει, δεν υπάρχει υπερπληθυσμός στη γυναικεία πτέρυγα. «Να επισημάνω επίσης σε σχέση με αυτό που λέχθηκε για τουαλέτες και μη πόσιμο νερό. Τα 23 από τα 26 κελιά γυναικών, είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές της CPT, δηλαδή έχουν ενσωματωμένη τουαλέτα και όλα τα κελιά έχουν παράθυρο που επιτρέπει τον φωτισμό και τον εξαερισμό. Για τα άλλα τρία κελιά γίνονται ενέργειες να εκσυγχρονιστούν. Τρία από τα 23 κελιά έχουν ενσωματωμένο και ντους και τουαλέτα για άτομα με θέματα κινητικότητας. Υπάρχει πόσιμο νερό για όλους, όπως και κρύο ή ζεστό.
«Να επισημάνω, προσθέτει ο υπουργός Δικαιοσύνης, ότι ο γυναικείος πληθυσμός των φυλακών έχει αρκετές ιδιαιτερότητες, όπως το θέμα της μητρότητας, οι βιολογικές ανάγκες των γυναικών είναι διαφορετικές από αυτές των αντρών, είναι ευαίσθητος χαρακτήρας και γι’ αυτό η διεύθυνση των φυλακών κάνει ότι μπορεί για να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή παραμονή τους στις εγκαταστάσεις».
