Κατά την τριετία 2020-2022, το 32% των ηλικιωμένων που σκοτώθηκαν σε οδικές συγκρούσεις στην Κύπρο ήταν πεζοί, ενώ κανένας ηλικιωμένος ποδηλάτης δεν έχασε τη ζωή του.

Στην Ευρώπη, το 33% των ηλικιωμένων που σκοτώνονται σε οδικές συγκρούσεις είναι πεζοί και το 16% είναι ποδηλάτες. Συνολικά περίπου οι μισοί ηλικιωμένοι νεκροί στους δρόμους είναι πεζοί ή ποδηλάτες. Αυτό καταδεικνύει τον αυξημένο κίνδυνο που ενέχουν αυτοί οι τρόποι διακίνησης για τους ηλικιωμένους. Σημειώνεται πως μία στις δύο ηλικιωμένες γυναίκες που σκοτώνονται σε οδικές συγκρούσεις στην ΕΕ είναι πεζή.

Αυτά καταγράφονται σε έκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) που θα δημοσιευτεί σήμερα, στο πλαίσιο του προγράμματος Road Safety PIN, σχετικά με τους οδικούς θανάτους ηλικιωμένων. Για τους σκοπούς της έκθεσης, ως ηλικιωμένοι θεωρούνται τα άτομα από 65 ετών και άνω. Σύμφωνα με την έκθεση, περισσότεροι από 5.400 ηλικιωμένοι έχασαν τη ζωή τους σε οδικές συγκρούσεις στην ΕΕ κατά το 2021. Την τελευταία δεκαετία, καταγράφηκε στην ΕΕ (25) μέση ετήσια μείωση 3% στην οδική θνησιμότητα των ηλικιωμένων. Η μείωση αυτή αποδίδεται σε γενικότερα μέτρα βελτίωσης της οδικής ασφάλειας, τα οποία αποδεδειγμένα βελτιώνουν την οδική ασφάλεια και των ηλικιωμένων. Η Κύπρος παρουσίασε μείωση σχεδόν ίση με τη μέση μείωση της ΕΕ.

Πρέπει να σημειωθεί πως το ποσοστό των οδικών θανάτων ηλικιωμένων, σε σχέση με το σύνολο των θανάτων τους από όλες τις αιτίες είναι πολύ μικρότερο από αυτό του υπόλοιπου πληθυσμού. Συγκεκριμένα, το ποσοστό αυτό για τους ηλικιωμένους είναι 0,14% ενώ για τον υπόλοιπο πληθυσμό ανέρχεται στο 2%. Η Κύπρος κατέχει το ψηλότερο ποσοστό ανάμεσα στις χώρες του προγράμματος με 0,22%.

Η οδική θνησιμότητα των ηλικιωμένων αυξάνεται με την ηλικία. Συγκεκριμένα, για την περίοδο 2019-2021, η μέση οδική θνησιμότητα στην ΕΕ για τις ηλικίες 65-74 ήταν 50 ανά εκατομμύριο πληθυσμού, ενώ για τις ηλικίες 75-84 ήταν 74 ανά εκατομμύριο. Για τις ηλικίες από 85 και άνω ήταν 118 ανά εκατομμύριο. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την μεγάλη αύξηση της πιθανότητας θανάτου από οδική σύγκρουση, με την αυξανόμενη ηλικία.

Οι ηλικιωμένοι που ποδηλατούν αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα, λόγω της αυξανόμενης ευπάθειας με την ηλικία και της δυσκολίας στη διατήρηση της ισορροπίας. Η θνησιμότητα των ηλικιωμένων ποδηλατιστών στην ΕΕ είναι τριπλάσια από αυτή των ποδηλατιστών 25-64 ετών και εξαπλάσια αυτής των ποδηλατιστών κάτω των 25 ετών. Ιδιαίτερους κινδύνους για τους ηλικιωμένους παρουσιάζει η αυξανόμενη χρήση ηλεκτρικών ποδηλάτων, κυρίως λόγω της αυξημένης ταχύτητας.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών, η λύση στα προβλήματα δεν πρέπει να είναι η αποθάρρυνση των ηλικιωμένων να διακινούνται πεζοί ή με ποδήλατο, αφού αυτή η σωματική άσκηση τους παρέχει ευεξία, μειώνει τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών και βελτιώνει την ποιότητα της ζωής τους. Ο στόχος πρέπει να είναι να καταστούν αυτοί οι τρόποι διακίνησης πιο ασφαλείς.

Όπως τονίζεται στην έκθεση, η αποτελεσματικότητα των υποχρεωτικών ιατρικών ελέγχων των ηλικιωμένων οδηγών με βάση την ηλικία, συζητείται και αμφισβητείται, αφού αυτοί οι έλεγχοι δεν έχουν καταδείξει σημαντική επίδραση στην πρόληψη σοβαρών οδικών συγκρούσεων με την εμπλοκή ηλικιωμένων οδηγών. Μελέτες έχουν καταδείξει ότι συγκεκριμένες ασθένειες αποτελούν πιο σοβαρούς παράγοντες από την ηλικία και μόνο. Έχει επίσης καταδειχθεί πως η αφαίρεση της άδειας οδήγησης ενέχει τον κίνδυνο στροφής σε πιο επικίνδυνους τρόπους διακίνησης, αλλά και επιδείνωσης της υγείας με αποτέλεσμα την πρόωρη εισαγωγή σε οίκο ευγηρίας.

Συστάσεις από ΕΤSC

  • Στο πλαίσιο των εθνικών κατευθυντήριων γραμμών και κανονισμών για την ιατρική ικανότητα οδήγησης, συστήνεται από ΕΤSC να αναβαθμιστεί ο ρόλος των προσωπικών γιατρών (General Practitioners – GPs) ως το πρώτο σημείο επαφής για τον εντοπισμό όσων μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο σε σχέση με την ικανότητα τους για οδήγηση. Με αυτό τον τρόπο θα αρχίζει μια αξιολόγηση της ικανότητας ενός ατόμου για οδήγηση και θα επηρεάζεται το χρονικό διάστημα και κάτω από ποιες περιστάσεις το άτομο αυτό θα συνεχίζει να οδηγεί. Ο επηρεασμός αυτός μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ άμεσων συμβουλών προς τον ασθενή και συζητήσεων που αρχίζουν οικείοι του, αναφορικά με προκλήσεις που αντιμετωπίζει το άτομο αυτό κατά την οδήγηση.
  • Παροχή εναλλακτικών επιλογών για διακίνηση με μέσα μαζικής μεταφοράς, αντί με ιδιωτικό αυτοκίνητο.

Σημειώνεται ότι Εκπρόσωπος της Κύπρου στο πρόγραμμα Road Safety PIΝ είναι ο κ. Γιώργος Μορφάκης.