Δεύτερη ενδιάμεση απόφαση για την ίδια υπόθεση εξέδωσε το Διοικητικό Δικαστήριο στις 27/10/2023, σε σχέση με την χορήγηση δύο πολεοδομικών αδειών για το έργο Limni Bay Resort & Golf Courses Plc, στην περιοχή Λίμνη του Δήμου Πόλης Χρυσοχούς.
Οι δύο αποφάσεις δικαιώνουν την Οικολογική Παρέμβαση «Φίλοι του Ακάμα» και απορρίπτουν τις προδικαστικές ενστάσεις των αρμόδιων αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πέραν της συγκεκριμένης υπόθεσης, οι δύο δικαστικές αποφάσεις έχουν ευρύτερες προεκτάσεις και θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές σε επίπεδο νομολογίας.
Η πρώτη απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου, ημερομηνίας 4/5/2023, αναγνωρίζει το θεμελιώδες – δηλαδή ουσιαστικό και διαδικαστικό – δικαίωμα του ενδιαφερόμενου κοινού γενικότερα και των περιβαλλοντικών οργανώσεων ειδικότερα, να προσφεύγουν στη δικαιοσύνη για σκοπούς διασφάλισης της προστασίας του περιβάλλοντος.
Η δεύτερη απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου, ημερομηνίας 27/10/2023, αφορά το δικαίωμα αποκάλυψης εγγράφων, τα οποία αφορούν σχετικές με την υπόθεση διαδικασίες παράβασης του περιβαλλοντικού κεκτημένου της ΕΕ και συγκεκριμένα την αποκάλυψη της αιτιολογημένης γνώμης που είχε αποστείλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις κυπριακές αρχές, λόγω της ανεπαρκούς υποβολής του επίμαχου έργου σε δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων (γνωστή και ως ειδική οικολογική αξιολόγηση) σε σχέση με τους στόχους διατήρησης και την ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής του Δικτύου Natura 2000 Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) Περιοχή Πόλις – Γιαλιά.
Με την αιτιολογημένη γνώμη που διαβίβασε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμανε ότι οι κυπριακές αρχές δεν διασφάλισαν την επαρκή υποβολή του επίμαχου έργου σε δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων του στην παρακείμενη περιοχή του Δικτύου Natura 2000. Ως εκ τούτου, οι αρμόδιες αρχές είχαν παραβεί τις διατάξεις του άρθρου 6, παράγραφος 3, της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικότοπων, καθώς και των ειδών άγριας χλωρίδας και πανίδας, και είχαν κληθεί να λάβουν όλα τα απαιτούμενα μέτρα προς συμμόρφωση με το περιβαλλοντικό κεκτημένο της ΕΕ.
Στο Διοικητικό Δικαστήριο προσέφυγε η Οικολογική Παρέμβαση «Φίλοι του Ακάμα», κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω του Υπουργικού Συμβουλίου, του Υπουργείου Εσωτερικών και του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, διά του Γενικού Εισαγγελέα.
Η προσφυγή υποβλήθηκε το 2018, μετά την χορήγηση δύο πολεοδομικών αδειών για την κατασκευή και λειτουργία του έργου Cyprus Limni Resorts & Golf Courses PLC, το οποίο περιλαμβάνει την ανάπτυξη δύο γηπέδων γκολφ με παρεμφερείς εμπορικές, τουριστικές και οικιστικές αναπτύξεις στην περιοχή Λίμνη του Δήμου Πόλης Χρυσοχούς και στις κοινότητες Πελαθούσας, Κινούσας και Μακούντας. Η Οικολογική Παρέμβαση «Φίλοι του Ακάμα» είχαν υποβάλει σχετική καταγγελία προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2012.
Στις 29/4/2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατύπωσε αιτιολογημένη γνώμη προς τις κυπριακές αρχές καθότι, λόγω της μη υποβολής του επίμαχου έργου σε δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων στους στόχους διατήρησης και την ακεραιότητα της περιοχής του Δικτύου Natura 2000, είχαν παραβεί τις υποχρεώσεις που υπέχει το άρθρο 6, παράγραφος 3, της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και είχαν κληθεί να λάβουν τα απαιτούμενα μέτρα προς συμμόρφωση. Αφού υποβλήθηκαν από το ενδιαφερόμενο μέρος επικαιροποιημένες μελέτες και τροποποιημένα σχέδια, στις 3/8/2018, οι κυπριακές αρχές χορήγησαν εκ νέου τις προσβαλλόμενες με την προσφυγή πολεοδομικές άδειες.
Η Οικολογική Παρέμβαση «Φίλοι του Ακάμα» ζήτησε άδεια και/ή διάταγμα του Δικαστηρίου, με το οποίο να τους αποκαλύπτονται όλα τα έγγραφα ή/και στοιχεία τα οποία βρίσκονται εντός του διοικητικού φακέλου οποιασδήποτε υπηρεσίας που αφορά την υπόθεση ή/και σχετίζονται με τις προσβαλλόμενες αποφάσεις και ειδικότερα όλα τα έγγραφα που αφορούν την καταγγελία που υπέβαλαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κατ’ επέκταση τη διατύπωση της αιτιολογημένης γνώμης» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τις κυπριακές αρχές σε σχέση με τις πολεοδομικές άδειες και περιβαλλοντικές εγκρίσεις που χορηγήθηκαν για το επίμαχο έργο.
Στην ένορκη δήλωση που συνοδεύει την αίτηση, εξηγείται ότι ο σκοπός της αιτούμενης αποκάλυψης είναι για να διαπιστωθεί ποιες ήταν οι εισηγήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την Κυπριακή Δημοκρατία και κατά πόσο αυτές υιοθετήθηκαν. Σημειώνεται επίσης ότι κατά την επιθεώρηση των διοικητικών φακέλων διαπιστώθηκε ότι όλα τα έγγραφα που σχετίζονταν με την καταγγελία των αιτητών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαβαθμίστηκαν ως εμπιστευτικά. Οι αιτητές επικαλούνται για σκοπούς υποστήριξης της αίτησης τους την αρχή της ισότητας και εισηγούνται στο Δικαστήριο ότι για να μπορέσει να ασκήσει κρίση θα πρέπει να έχει ενώπιον του όλα τα σχετικά στοιχεία.
Η Κυπριακή Δημοκρατία υπέβαλε ένσταση και εισηγήθηκε ότι μέσω της αίτησης επιδιώκεται η διεύρυνση του αντικειμένου της διαδικασίας, τονίζοντας ότι οι αιτητές δεν αποδεικνύουν τη συνάφεια ή σχετικότητα των εγγράφων που ζητούνται με την υπόθεση τους, ούτε είναι αναγκαία για την άσκηση δικαστικού ελέγχου.
Στην ένορκη δήλωση που συνοδεύει την ένσταση της Δημοκρατίας, επιβεβαιώνεται ότι ο φάκελος που αφορά τη διαδικασία παράβασης φέρει διαβάθμιση ως εμπιστευτικός, ενώ οι αιτητές δεν επιθεώρησαν ποτέ το υπόλοιπο περιεχόμενο που δεν φέρει τέτοια διαβάθμιση. Αναφέρεται, επίσης, ότι η διαδικασία παράβασης είναι μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Κυπριακής Δημοκρατίας και δεν είναι άμεσα και ευθέως σχετική με την προσφυγή των αιτητών.
Οι αιτητές, επικαλούμενοι τις πρόνοιες του περί Κανόνων Ασφαλείας Διαβαθμισμένων Πληροφοριών, Εγγράφων και Υλικού και για Συναφή Θέματα Νόμου, καθώς και του περί Ασφαλείας Διαβαθμισμένων Πληροφοριών Διατάγματος, εισηγούνται ότι τα αιτούμενα έγγραφα δεν εμπίπτουν στις συγκεκριμένες πρόνοιες.
Η Κυπριακή Δημοκρατία επικαλέστηκε την εμπιστευτικότητα των εγγράφων ως εν δυνάμει δικογραφία σε περίπτωση που αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κινηθεί δικαστικά εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο, σύμφωνα με το Δικαστήριο, η περίπτωση αυτή δεν περιλαμβάνεται στις περιπτώσεις που καθορίζει το Διάταγμα και δεν αφορά «τα ζωτικά συμφέροντα και τη σταθερότητα των θεσμών της Δημοκρατίας». Αυτό που επικαλείται η Κυπριακή Δημοκρατία, σημειώνει το Δικαστήριο, παραμένει σε θεωρητικό επίπεδο εφόσον δεν έχει πραγματωθεί, αλλά ούτε εξηγείται πώς και εάν εμπίπτει η περίπτωση που επικαλείται σε κάποια από τις κατηγορίες που προνοεί το Διάταγμα.
Αποκάλυψη εγγράφου
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η αιτιολογημένη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ημερομηνίας 29/4/2015, η οποία αποτέλεσε το έναυσμα για τη λήψη νέων ή πρόσθετων διαβημάτων από τη διοίκηση που οδήγησαν, τελικά, στην έκδοση των προσβαλλόμενων πράξεων και συνεπώς αποτελούν μέρος της διαδικασίας έκδοσης της προσβαλλόμενης πράξης είναι έγγραφο που πρέπει να αποκαλυφθεί τόσο στο Δικαστήριο, όσο και στους αιτητές δεδομένου, μάλιστα, ότι ένα από τα νομικά σημεία που εγείρουν οι αιτητές αφορά παράβαση της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, κάτι το οποίο ήταν ακριβώς και το εύρημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αποτελεί, σημειώνει, κρίσιμο έγγραφο και άμεσα σχετικό με ένα εκ των λόγων ακύρωσης που προβάλλουν οι αιτητές. Συνεπώς, τονίζει το Δικαστήριο, πρόκειται για έγγραφο που χρήζει αποκάλυψης έτσι ώστε το Δικαστήριο να ελέγξει αποτελεσματικά τη νομιμότητα των προσβαλλόμενων πράξεων.
Ως εκ τούτου, η ενδιάμεση αίτηση επιτυγχάνει μερικώς και εκδίδεται διάταγμα από το Δικαστήριο όπως η Κυπριακή Δημοκρατία αποκαλύψει στους αιτητές για επιθεώρηση εντός 7 ημερών από τη σύνταξη του διατάγματος την αιτιολογημένη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ημερομηνίας 29/4/2015.
Νοείται, σημειώνει το Δικαστήριο, ότι το έγγραφο που θα τεθεί προς επιθεώρηση σύμφωνα με το εκδιδόμενο διάταγμα, θα αποτελέσει και μέρος του διοικητικού φακέλου που θα κατατεθεί στο δικαστήριο στο στάδιο των διευκρινίσεων.
