Σε εφαρμογή τέθηκε από την περασμένη εβδομάδα το έργο χωριστή συλλογή και εκτροπή των επικίνδυνων αποβλήτων από τα νοικοκυριά σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων για κατάλληλη επεξεργασία. Τέσσερις κινητές μονάδες επισκέπτονται επιλεγμένες τοποθεσίες σε ολόκληρη την Κύπρο για να συλλέξουν επικίνδυνα απόβλητα που παράγονται από τα νοικοκυριά.
Τα επικίνδυνα απόβλητα απορρέουν από μια σειρά αντικειμένων και ουσιών που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα μας και ίσως να μην γνωρίζουμε την επικινδυνότητα τους. Όλα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο επιστρέφουν στον οργανισμό μας και τον επιβαρύνουν αλλά πριν από αυτή την επιστροφή, έχουν προλάβει να διαταράξουν τη φυσική ισορροπία, έχουν δηλητηριάσει πανίδα και χλωρίδα, έχουν επηρεάσει την ποιότητα ζωής τώρα και μετά.
Τα επικίνδυνα απόβλητα περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα προϊόντων που χρησιμοποιούμε στα σπίτια μας και βρίσκονται στον κήπο, στο σαλόνι, στο γκαράζ μας. Ο παλιός βραστήρας νερού που θέλετε να ξεφορτωθείτε, οι μπογιές που ξέμειναν από το φρεσκάρισμα του σαλονιού, τα ληγμένα φάρμακα που έμειναν στο ντουλάπι, οι μπαταρίες που αλλάξατε σ’ ένα ηλεκτρικό παιγνίδι. Όλα αυτά, και άλλα πολλά, είναι επιζήμια για εμάς και το περιβάλλον μας εάν καταλήξουν εκεί που δεν πρέπει.
Πρόκειται για προϊόντα τα οποία μετά τη χρήση τους ή στο τέλος του κύκλου ζωής τους, λόγω των συγκεκριμένων χημικών, φυσικών και βιολογικών ιδιοτήτων τους, εφόσον δεν τύχουν κατάλληλης διαχείρισης, παρουσιάζουν υψηλή επικινδυνότητα τόσο για το φυσικό περιβάλλον, όσο και σε όσους έρχονται σε επαφή μαζί τους κατά τη συλλογή των απορριμμάτων.
Αντικείμενα που αποτελούν πηγή επικίνδυνων αποβλήτων μπορεί να τα έχουμε στο σπίτι μας: Μπαταρίες αυτοκινήτων ή οικιακές μπαταρίες, δοχεία που περιείχαν υγρά καύσιμα, λάδι αυτοκινήτου, απολυμαντικά και καθαριστικά αυτοκινήτων, λαμπτήρες, φίλτρα λαδιού, μικρές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, δοχεία που περιείχαν μπογιά και αραιωτικά διαλύματα μπογιάς, ασετόν, υγρό αναπτήρα, εντομοκτόνα, φάρμακα, φυτοφάρμακα, χλώριο και άλλα. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τα αναγνωρίσουμε ως επικίνδυνα απόβλητα και να μάθουμε τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να τα διαχειριστούμε.
Μέσα από τη δράση του έργου γίνεται διαχωρισμός των επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων στις παρακάτω κατηγορίες:
1. Μπαταρίες (σε κυλινδρικό κάδο της ΑΦΗΣ). Οικιακές μπαταρίες ξηρού τύπου
2. Μικρές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές (π.χ. τοστιέρες, βραστήρες, φρυγανιέρες, αποχυμωτές, μίξερ χειρός, πιστολάκι μαλλιών, ακουστικά, ηλεκτρικά θερμόμετρα, τηλέφωνα)
3. Φυτοφάρμακα, λιπάσματα, εντομοκτόνα
4. Φαρμακευτικά προϊόντα (Τα φαρμακευτικά προϊόντα τοποθετούνται στον κάδο χωρίς τη χάρτινη συσκευασία τους)
5. Προϊόντα καθαρισμού (απορρυπαντικά πιάτων και ρούχων)
6. Μελάνια/ τόνερς εκτυπωτών
7.Χρώματα/ λάκες, μπογιές, διαλύτες, βερνίκια
8. Λιπαντικά, λάδια μηχανής
Στις τέσσερις κινητές μονάδες του Έργου μπορούν να συλλέγονται τα πιο πάνω επικίνδυνα οικιακά απόβλητα σε εσωτερικά διαμορφωμένους χώρους. Οι κινητές μονάδες επισκέπτονται επιλεγμένες τοποθεσίες σε ολόκληρη την Κύπρο. Παραμένουν σε κάθε θέση για λίγες ημέρες και το εξειδικευμένο προσωπικό που τις στελεχώνει με σκοπό να ενημερώνει τους πολίτες και τους μαθητές της περιοχής σχετικά με την ανάγκη και τα οφέλη της χωριστής συλλογής επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται από τα νοικοκυριά. Με αυτόν τον τρόπο καταβάλλεται προσπάθεια για την ευαισθητοποίηση, τη συλλογή και τον διαχωρισμό των επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων. Ώρες επισκέψεων από 10:00π.μ. μέχρι 1:00μ.μ.
Η θέση των τεσσάρων κινητών μονάδων
Από αύριο το δίκτυο κινητών μονάδων θα βρίσκεται στις επαρχίες Λάρνακας και Λευκωσίας. Δευτέρα και Τρίτη 23 και 24/10, θα βρίσκεται στην Αγία Άννα (κοινοτικό συμβούλιο), τη Ξυλοτύμπου (κοινοτικό συμβούλιο) και την Αγία Βαρβάρα (κοινοτικό συμβούλιο). Τετάρτη και Πέμπτη, 25 και 26/10 θα βρίσκεται σε Ψευδά (κοινοτικό συμβούλιο), Ορόκλινη (κοινοτικό συμβούλιο) και Λυθροδόντα (Πλατεία) και την Παρασκευή 27/10 θα βρίσκεται σε Κόρνο (κοινοτικό συμβούλιο) και Κελιά (κοινοτικό συμβούλιο). Ολόκληρη την εβδομάδα 23-27/10 θα βρίσκεται στο Δήμο Στροβόλου (χώρος στάθμευσης Δημαρχείου).
Στόχοι του Έργου
Το πλάνο των επισκέψεων έχει δύο βασικούς στόχους που αφορούν τη γεωγραφική κάλυψη και την πληθυσμιακή κάλυψη. Για να πετύχουμε τους στόχους του έργου, που είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων και την αυξημένη διαθεσιμότητα κατάλληλης συλλογής και διαχείρισης αποβλήτων, θα πρέπει να οργανωθούν επισκέψεις σε μεγάλο αριθμό Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να ευαισθητοποιηθούν όσο το δυνατό περισσότεροι πολίτες που θα επισκέπτονται τις κινητές μονάδες.
Το έργο δίνει έμφαση στους παρακάτω κύριους πυλώνες:
● Στην ευαισθητοποίηση των πολιτών μέσω της παροχής πληροφοριών για τα επικίνδυνα απόβλητα
● Στην εισαγωγή καλών πρακτικών για διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων μέσω συλλογής από τα νοικοκυριά με την βοήθεια των κινητών μονάδων που θα επισκέπτονται τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
● Στην αφύπνιση των πολιτών της ανάγκης για αλλαγή του τρόπου διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, ο οποίος εντάσσεται στην κατηγορία των οικιακών αποβλήτων, σε ένα τρόπο πιο ασφαλή σύμφωνα με την κάθε κατηγορία στην οποία πρέπει να εντάσσονται τα διάφορα ρεύματα επικίνδυνων αποβλήτων.
● Στη διαφώτιση του κοινού για την «ιεραρχία αποβλήτων» και τον σωστό τρόπο διαλογής και διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται στα νοικοκυριά.
Υπουργός Γεωργίας: Πρόκληση για το κράτος η διαχείριση των οικιακών αποβλήτων
Η διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων από νοικοκυριά αποτελεί μια από τις προκλήσεις του κράτους, με δεδομένη την υποχρεωτική χωριστή συλλογή τους έως την 1η Ιανουαρίου 2025, σύμφωνα με τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Πέτρο Ξενοφώντος. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε σε δράση με τέσσερις κινητές μονάδες σε τοποθεσίες σε όλη την Κύπρο, για ενημέρωση και συλλογή των επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους.
«Σήμερα, τα εν λόγω απόβλητα είτε συλλέγονται και μετά από προεπεξεργασία στο Κέντρο Διαχείρισης Επικινδύνων Αποβλήτων εξάγονται για περαιτέρω επεξεργασία, είτε συλλέγονται και αξιοποιούνται για ανάκτηση ενέργειας στο Τσιμεντοποιείο Βασιλικού. Συγκεκριμένα, το 2018 παραλήφθηκαν σχεδόν 3.000 τόνοι», πρόσθεσε.
Ανάμεσα στα μέτρα του Σχεδίου Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων 2022-2028 που θα συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου για χωριστή συλλογή, περιλαμβάνεται το έργο της χωριστής συλλογής επικίνδυνων αποβλήτων παραγόμενα από τα νοικοκυριά.
Το εν λόγω έργο αναμένεται να ενισχύσει τα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης επικινδύνων οικιακών αποβλήτων από τα Συστήματα Συλλογικής Διαχείρισης, τις αδειοδοτημένες εταιρίες και το Δίκτυο 23 Πράσινων Σημείων.
Σημείωσε, επίσης, ότι το έργο «Διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων από νοικοκυριά» στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού με δράσεις όπως οι επισκέψεις των τεσσάρων ρυμουλκούμενων κινητών μονάδων, η εφαρμογή της στρατηγικής επικοινωνίας, η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών στις κινητές μονάδες για ηλεκτρονική συλλογή στοιχείων, καθώς και η διάθεση ενημερωτικού υλικού.
Το έργο χρηματοδοτείται από τον Χρηματοδοτικό Μηχανισμό Νορβηγίας κατά €500.000 και υλοποιείται από το Τμήμα Περιβάλλοντος από τον Φεβρουάριο του 2021 μέχρι τον Απρίλιο του 2024. «Η δράση με τις τέσσερις ρυμουλκούμενες κινητές μονάδες αφορά επισκέψεις σε επιλεγμένες τοποθεσίες σε όλη την Κύπρο, στη βάση ενός προγράμματος, για την ενημέρωση και συλλογή επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων σε κατάλληλα εσωτερικά διαμορφωμένους χώρους», πρόσθεσε.
Η πρώτη επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2023, στον Δήμο Λευκωσίας, ενώ το πλάνο επισκέψεων, συνολικής διάρκειας έξι μηνών και συγκεκριμένα από τον Οκτώβριο του 2023 μέχρι τον Μάρτιο του 2024, ετοιμάστηκε από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Λευκωσίας, η οποία θα διαχειρίζεται το Έργο.
Εκτιμάται ότι θα πραγματοποιηθούν 250 επισκέψεις σε Δήμους και Κοινότητες της Κύπρου και το πλάνο αυτό αναρτάται στις ιστοσελίδες του έργου και του Τμήματος Περιβάλλοντος και αναθεωρείται ανά 15 ημέρες. Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων γίνεται ενημέρωση του κοινού για τα επικίνδυνα οικιακά απόβλητα, για την κατηγοριοποίησή τους και για τον τρόπο διαχείρισής τους από τα νοικοκυριά. Το πλάνο επισκέψεων, συνολικής διάρκειας έξι μηνών από τον Οκτώβριο του 2023 μέχρι τον Μάρτιο του 2024, αναθεωρείται ανά 15 ημέρες και αναρτάται στις ιστοσελίδες του Έργου και του Τμήματος Περιβάλλοντος και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Έργου.
Το κοινό θα είναι σε θέση να αφήσει τα επικίνδυνα απόβλητά του στην κινητή μονάδα στους διάφορους κάδους που διαμορφώθηκαν εσωτερικά. Συγκεκριμένα, στις μονάδες θα συλλέγονται απόβλητα όπως μπαταρίες, μικρές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, φυτοφάρμακα, λιπάσματα, εντομοκτόνα, φάρμακα, προϊόντα καθαρισμού, μελάνια και τόνερς εκτυπωτών, λάκες, μπογιές, διαλύτες, βερνίκια, λιπαντικά.
Τα επικίνδυνα οικιακά απόβλητα συλλέγονται και μεταφέρονται στις αδειοδοτημένες μονάδες συλλογικών συστημάτων, όπως το Κέντρο Διαχείρισης Επικινδύνων Αποβλήτων στον Ύψωνα και οι εγκαταστάσεις της WEEE Cyprus και ΑΦΗΣ στο Γέρι.
Επισκέψεις σε σχολεία και γηροκομεία
Η διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων από νοικοκυριά αποτελεί μια από τις προκλήσεις του κράτους, δεδομένου της υποχρεωτικής χωριστής συλλογής τους έως την 1η Ιανουαρίου 2025. Σήμερα, τα εν λόγω απόβλητα είτε συλλέγονται και μετά από προεπεξεργασία στο Κέντρο Διαχείρισης Επικινδύνων Αποβλήτων εξάγονται για περαιτέρω επεξεργασία, ή συλλέγονται και αξιοποιούνται για ανάκτηση ενέργειας στο Τσιμεντοποιείο Βασιλικού. Συγκεκριμένα, το 2018 παραλήφθηκαν σχεδόν 3.000 τόνοι. Ανάμεσα στα μέτρα του Σχεδίου Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων 2022-2028 που θα συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου για χωριστή συλλογή, περιλαμβάνεται το Έργο της χωριστής συλλογής επικίνδυνων αποβλήτων παραγόμενα από τα νοικοκυριά. Παράλληλα, το εν λόγω Έργο αναμένεται να ενισχύσει τα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης επικινδύνων οικιακών αποβλήτων, τις αδειοδοτημένες μονάδες συλλογικών συστημάτων WEEE και ΑΦΗΣ και το Δίκτυο 23 Πράσινων Σημείων.
Το Έργο «Διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων από νοικοκυριά» στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού με συγκεκριμένες δράσεις. Από τις 16/10/2023 μέχρι τις 20/10/2023, λειτουργοί του Τμήματος Περιβάλλοντος, επισκέπτονται τις μονάδες στην Λευκωσία και Λάρνακα και παρατηρήθηκε επισκεψιμότητα από δημοτικά σχολεία (Βρυσούλες και Ορμήδεια), γηροκομεία, και το κοινό.
