Τεράστιες εκτάσεις τουρκοκυπριακής και κρατικής γης εκμεταλλεύονται περίπου 30 εταιρείες και άτομα, εξασφαλίζοντας ταυτοχρόνως και χορηγίες εκατοντάδων χιλιάδων ετησίως, μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών. Μάλιστα, κάποιοι λαμβάνουν επιδότηση, χωρίς καν να έχουν σύμβαση με το δημόσιο.
Τα πιο πάνω καταγράφει σε έκθεσή της η Ελεγκτική Υπηρεσία, που αφορά τη λειτουργία του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών για το έτος 2022. Στην έκθεση καταγράφεται το εξής εξωφρενικό: Ο συνολικός αριθμός αυτών που αξιοποιούν γη και λαμβάνουν επιδότηση χωρίς συμφωνία μίσθωσης ανέρχονται σε 12.955. Αυτοί, εκμεταλλεύονται 94.661 τεμάχια γης που αντιστοιχούν σε 226.479 δεκάρια. Η συνολική επιδότηση τους ανέρχεται σε €7.600.408.
Χιλιάδες άλλοι αξιοποιούν μικρότερες εκτάσεις τις οποίες καλλιεργούν και για τις οποίες επίσης επιχορηγούνται.
Πρωταθλητές εκμετάλλευσης κρατικής γης
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα πάντα με την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, συνολικά 16 αιτητές κατέχουν τουρκοκυπριακή γη (που τέμνεται με κρατική γη) πέραν των 300 δεκαρίων έκαστος και η ολική έκταση ανέρχεται σε 8.115,70 δεκάρια. Αυτοί επιδοτούνται ετησίως με €272.530,42. Άλλες 15 εταιρείες κατέχουν 13.068,90 δεκάρια και επιδοτούνται με €438.743,89 ετησίως.
Μόνο ένας εισπράττει €63.000
Στην έκθεση καταγράφονται και τα ακόλουθα: Εντοπίστηκαν συγκεκριμένες περιπτώσεις αιτητών (φυσικά και νομικά πρόσωπα) που καλλιεργούν μεγάλες εκτάσεις κρατικής – τ/κ γης (πέραν των 300 δεκαρίων) και λαμβάνουν ετήσια σημαντικά ποσά επιδοτήσεων, που ανέρχονται μέχρι και €62.830 (σε μία από τις περιπτώσεις).
Η Ελεγκτική Υπηρεσία επισημαίνει πως η συγκέντρωση μεγάλων εκτάσεων κρατικής και τ/κ γης σε συγκεκριμένα άτομα και μάλιστα χωρίς, ενδεχομένως, τη σύναψη σχετικών συμφωνιών μίσθωσης, είναι παράτυπη, αντίθετη με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και δημιουργεί δυσμενή διάκριση μεταξύ των πολιτών του κράτους.
17.559 αξιοποιούν άνω των 10 δεκαρίων
Εξάλλου, στην έκθεση αναφέρεται, πως για το 2022, ο μεγαλύτερος αριθμός αιτητών (17.559) αιτείται έκταση μεγαλύτερη των 10 δεκαρίων (ανώτατο όριο για ελάχιστη επιλέξιμη έκταση που θέτει ο ευρωπαϊκός κανονισμός) για συνολική έκταση 1.230.046 δεκαρίων και μέσο όρο έκτασης ανά αίτηση τα 70 δεκάρια) στους οποίους καταβλήθηκε ενίσχυση ύψους €27,8 εκατ. και καταβολή στον καθένα, κατά μέσο όρο ποσό ύψους €1.582. Ο αριθμός όσων αιτούνται έκταση μικρότερη των 10 δεκαρίων ανήλθε σε 12.668 στους οποίους καταβλήθηκε συνολικό ποσό που ξεπερνά στο σύνολο τα €1,7 εκατ.
Στην έκθεση καταγράφεται επίσης ότι μεγάλος αριθμός τεμαχίων που αφορούν σε σημαντική έκταση γης, τόσο κρατικής/χαλίτικης όσο και τ/κ ιδιοκτησίας, τα οποία καλλιεργούνται από πρόσωπα που δεν κατέχουν σχετική συμφωνία μίσθωσης, εξακολουθούν να επιδοτούνται από τον Οργανισμό.
Σχετικά είναι τα ακόλουθα: Αριθμός 6.885 αιτητών κατέχουν 27.598 τεμάχια κρατικής γης εμβαδού 59.541 δεκαρίων και επιχορηγούνται με €1.998.136. Παράλληλα, 6.070 αιτητές εκμεταλλεύονται 76.063 τεμάχια τουρκοκυπριακής γης και επιδοτούνται με €5.602.272.
Τι κι αν δεν έχουν σύμβαση;
Ο συνολικός αριθμός αυτών που αξιοποιούν γη και λαμβάνουν επιδότηση χωρίς συμφωνία μίσθωσης ανέρχονται σε 12.955. Αυτοί εκμεταλλεύονται 94.661 τεμάχια γης που αντιστοιχούν σε 226.479 δεκάρια. Η συνολική επιδότηση τους ανέρχεται σε €7.600.408
Παρουσιάζεται έλλειμμα ύψους €1,8εκ. και αφορά προβλέψεις για παροχές στο προσωπικό, με βάση το σχετικό Σχέδιο Συντάξεων.
Κατά το έτος 2022 επιβλήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και καταβλήθηκαν από τον Οργανισμό ή βρίσκονταν σε εκκρεμότητα δημοσιονομικές διορθώσεις συνολικού ύψους €538.252.
Καταγράφονται και αποκλίσεις
Από τους ελέγχους για την Πράσινη Ενίσχυση παρουσιάστηκαν αποκλίσεις στα αποτελέσματα τόσο σε επιτόπιους όσο και διοικητικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν.
Όπως αναφέρει ο Γενικός Ελεγκτής, με βάση αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, το χρονικό περιθώριο της προσωρινής άδειας χρήσης που παραχωρήθηκε στους αιτητές που καλλιεργούν κρατική – Τ/Κ γη χωρίς συμφωνία μίσθωσης, καλύπτει ουσιαστικά την καταβολή επιδότησης από τον ΚΟΑΠ μέχρι και το έτος 2020. Ωστόσο για την καταβολή επιδότησης που αφορά στα έτη 2021 και 2022, δεν εντοπίστηκε οποιαδήποτε σχετική Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ούτε καν ελέγχουν τη νομιμότητα της κατοχής
Ο Οργανισμός εξακολουθούσε και κατά το έτος 2022 να μην διενεργεί οποιοδήποτε έλεγχο για διαπίστωση της νόμιμης κατοχής των τεμαχίων, παρόλο που το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ), από τον Δεκέμβριο του 2020, ενημέρωσε τον ΚΟΑΠ, ότι ετοίμασε σχετικό κατάλογο με τους κατόχους άδειας χρήσης κρατικής γης για γεωργικούς σκοπούς.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία, λαμβάνοντας υπόψη την επιστολή της Ευρωπαϊκή Επιτροπής ημερ. 1.3.2023, βάσει της οποίας απαιτείται και αποκλείεται, από κοινοτική χρηματοδότηση, ποσό ύψους €405.322, εισηγήθηκε όπως ο ΚΟΑΠ, διεκδικήσει αμέσως από τις τράπεζες την εξαργύρωση των εγγυήσεων που έχει στην κατοχή του.
Εμπλοκή Υπηρεσίας Καταπολέμησης Απάτης
Σε σχέση με ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για αιτήσεις που αφορούν την προώθηση γεωργικών προϊόντων στις τρίτες χώρες και στην εσωτερική αγορά οι οποίες ενισχύονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Γενικός Ελεγκτής αναφέρει, πως η Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (OLAF) ξεκίνησε προκαταρκτική έρευνα σε σχέση με τα εν λόγω Προγράμματα Προώθησης.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία επισήμανε την ανάγκη εφαρμογής κατάλληλων μηχανισμών και δικλίδων, για τη διασφάλιση της μη καταβολής χορηγιών σε «προβληματικές» επιχειρήσεις, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά.
Μη ύπαρξη λεπτομερών και ολοκληρωμένων διαδικασιών και Κανονισμών για την έγκαιρη και αποτελεσματική αναγνώριση, παρακολούθηση και ανάκτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εισηγήθηκε τη θέσπιση λεπτομερών και ολοκληρωμένων διαδικασιών για ανάκτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, έτσι ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος αυτά να καταστούν επισφαλή και μη ανακτήσιμα.
Τα εισπρακτέα ποσά του ΚΟΑΠ είναι €52.457.458 ενώ οι εκκρεμείς υποχρεώσεις ανέρχονται σε €102.401.570
Ο μέσος όρος δαπάνης ανά υπάλληλο €50.716 ενώ αν περιληφθούν και τα ωφελήματα το ποσόν ανά υπάλληλο ανέρχεται σε €51.115
