Η ανυπαρξία ελέγχου στη περιοχή του Ακάμα τα προηγούμενα χρόνια οδήγησε σε σειρά παρανομιών και μετατροπή υφιστάμενων οικοδομών στιαδιών σε εξοχικές κατοικίες.

Με την απόφαση της κυβέρνησης στο πλαίσιο μέτρων και δράσεων ενίσχυσης της αναπτυξιακής δραστηριότητας των κοινοτήτων Ακάμα αποφασίστηκε μεταξύ άλλων η μελέτη για καταγραφή, αποτύπωση και ανάδειξη των στιαδιών. Πρόκειται για χαρακτηριστικές ξερολιθικές οικοδομές στην ύπαιθρο του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα, οι οποίες χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν περιοδικά από τον τοπικό πληθυσμό για διευκόλυνση των αγροτικών τους ασχολιών και είχε κυρίως σχέση με τη φύλαξη των ζώων. Στις μικρές πέτρινες οικοδομές διανυκτέρευαν οι κτηνοτρόφοι όταν βρίσκονταν μακριά από το χωριό τους.

Κατάλοιπα τους εντοπίζονται διάσπαρτα σε ολόκληρη την περιοχή του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα. Εντός του 2024 θα ολοκληρωθεί η μελέτη που αποσκοπεί στην καταγραφή, αποτύπωση και ανάδειξη των στιαδιών της περιοχής. Το έργο προωθείται με απώτερο στόχο την αποκατάσταση και την ανάδειξη των στιαδιών, ώστε αυτά να συμπεριληφθούν στα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Στο πλαίσιο της καταγραφής εντοπίστηκαν συνολικά 32 περιπτώσεις παρανομιών και σε πέντε περιπτώσεις όπου στιάδια μετατράπηκαν σε εξοχικές κατοικίες λήφθηκαν ήδη μέτρα από το Τμήμα Πολεοδομίας και την Επαρχιακή Διοίκηση, ενώ υπάρχουν σε εξέλιξη διαδικασίες ώστε να ληφθούν μέτρα και για τους υπόλοιπους παρανομούντες που εντοπίζονται και βρίσκονταν σε δύσβατες περιοχές. Υπάρχουν οικοδομές που ενώ υπήρχαν στο παρελθόν κατασκευές 20 τ.μ. κατέληξαν σε εξοχικές κατοικίες των 150 τ.μ. έως και 210 τ.μ.!

Αρχικά πραγματοποιήθηκαν δύο συσκέψεις στην Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου με τη συμμετοχή της Επάρχου, του Γραφείου Πάφου του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, στην παρουσία εκπροσώπου του Τμήματος Δασών, και συστάθηκε κλιμάκιο με λειτουργούς των τριών Υπηρεσιών. Το Τμήμα Δασών δεν συμμετείχε στο κλιμάκιο διότι τα υπό διερεύνηση υποστατικά βρίσκονται εκτός του Εθνικού Δασικού Πάρκου που είναι αποκλειστική αρμοδιότητά του. Στη συνέχεια, έγινε προεργασία με αξιολόγηση πληροφοριών από αναφορές/ καταγγελίες προς το Γραφείο Πολεοδομίας και την Επαρχιακή Διοίκηση, από στοιχεία της Υπηρεσίας Θήρας που επισκέπτεται συχνά περιοχές στον Ακάμα στο πλαίσιο των ευρύτερων καθηκόντων τους και εξασφαλίστηκαν αεροφωτογραφίες από το Επαρχιακό Γραφείο Πάφου του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, όπου απεικονίζονται τα αρχικά στιάδια και η σημερινή τους κατάσταση. Συγκεκριμένα, υπάρχουν διαθέσιμες αεροφωτογραφίες στο Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας από το 1963.

Ακολούθως, έγινε διαχωρισμός των περιπτώσεων ανάλογα με τη σοβαρότητα της παρανομίας. Στον Κατάλογο Α περιλαμβάνονται 25 περιπτώσεις όπου διαπιστώθηκαν σοβαρές παρανομίες και στον Κατάλογο Β περιλαμβάνονται επτά περιπτώσεις πιο ήπιων παρεμβάσεων. Αποφασίστηκε όπως προωθηθούν σε πρώτη προτεραιότητα οι 25 υποθέσεις του Καταλόγου Α για λήψη δικαστικών μέτρων και σε δεύτερο στάδιο, η λήψη μέτρων για τις επτά περιπτώσεις του Καταλόγου Β.

Όλες οι παράνομες οικοδομές βρίσκονται στις παρυφές του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, με ορισμένες να γειτνιάζουν με το Δίκτυο Natura 2000 και εμπίπτουν κυρίως σε Ζώνες Προστασίας (Ποταμοί, Γεωμορφώματα, Τοπίο, Φύση – Δα) και Κτηνοτροφικές Ζώνες (Γγ).

Η πλειοψηφία των 25 παρανομιών βρίσκονται στην κοινότητα Ίνειας, όπου διαπιστώθηκαν 10 περιπτώσεις, ακολουθεί η κοινότητα Δρούσειας με επτά, η κοινότητα Νέου Χωριού με έξι και η κοινότητα Πέγειας με δύο περιπτώσεις.

Πρόκειται για περιπτώσεις, στις οποίες έγιναν σοβαρές τροποποιήσεις και μετατροπές στις υφιστάμενες οικοδομές-στιάδια ή ακόμα και ανέγερση εξ ολοκλήρου νέας οικοδομής, για χρήση τους ως οικιστικές μονάδες ή εξοχικές κατοικίες. Εντοπίστηκαν τριών ειδών παρανομίες: α) Τοποθέτηση εμπορευματοκιβωτίων με μεταλλικό στέγαστρο σε βάση από μπετόν, β) προσθήκες/ επεκτάσεις σε υφιστάμενο στιάδιο και γ) ανέγερση νέου κτίσματος από μπετόν, τούβλα, πέτρα, ξύλο ή/και με άλλα ευτελή υλικά.

Στον Κατάλογο Β περιλαμβάνονται περιπτώσεις όπου οι παρεμβάσεις είναι πιο ήπιας έκτασης και αφορούν κυρίως εργασίες με ευτελή υλικά σε υφιστάμενα μικρά στιάδια για γεωργική/κτηνοτροφική χρήση, χωρίς να αλλάζει η άδεια χρήσης τους (π.χ. περίφραξη με ξερολίθια, κ.ο.κ.). Κατάλογος Β (επτά περιπτώσεις παρανομιών): Εντοπίστηκαν πέντε περιπτώσεις στην κοινότητα Ίνειας και από μία περίπτωση στην κοινότητα Κάτω Αρόδων και Δρούσειας.

Και σε αυτές τις περιπτώσεις θα αποσταλεί προειδοποιητική επιστολή για αποκατάσταση νομιμότητας και θα ακολουθηθεί με δεύτερη προτεραιότητα η λήψη δικαστικών μέτρων.

Δικαστικά μέτρα για πέντε υποθέσεις

Οι πέντε περιπτώσεις (δύο στην Κοινότητα Ίνειας και τρεις στην Κοινότητα Νέου Χωριού) ήταν γνωστές στα αρμόδια Τμήματα από προηγουμένως. Είχαν ήδη ληφθεί δικαστικά μέτρα από το Τμήμα Πολεοδομίας σε δύο περιπτώσεις και την Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου στις υπόλοιπες τρεις περιπτώσεις που αφορούσαν μετατροπή στιαδίων σε εξοχικές κατοικίες. Και οι πέντε περιπτώσεις εμπίπτουν σε πολεοδομική ζώνη προστασίας, οι τέσσερις σε ζώνη Δα2 και η μία περίπτωση σε ζώνη Δα2 και Δα31. Η πρώτη περίπτωση στην Ίνεια για την οποία εκκρεμεί δικαστική απόφαση αφορά εξοχική κατοικία 72 τ.μ. σε πετρόκτιστο στιάδιο το οποίο συντηρήθηκε.

Στην πρόσοψη υπάρχει ακάλυπτη πέργολα με ξύλινες μορίνες και περίφραξη με τέλλι. Δεύτερη περίπτωση στην Ίνεια αφορά εξοχική κατοικία 35 τ.μ. που περιλαμβάνει πετρόκτιστο υποστατικό, περίφραξη από ξερολιθιά και περίφραξη με τέλλι. Το υποστατικό και η ξερολιθιά έχουν καμουφλαριστεί από κλαδιά, ραχιά θάμνους κ.λπ.. Περιμετρικά έχουν φυτευτεί χαρουπιές, ελιές και πεύκα. Για τις υπόλοιπες τρεις περιπτώσεις που αφορούν εξοχικές κατοικίες στο Νέο Χωριό εμπίπτουν σε Ζώνη Ειδική Προστασίας του Ακάμα εκκρεμούν δικαστικά μέτρα για αλλαγή χρήσης σε εξοχική κατοικία από τη στιγμή που και για τις τρεις περιπτώσεις είχε εκδοθεί άδεια για γεωργική αποθήκη. Η πρώτη περίπτωση αφορά κατοικία 121 τ.μ. με περίφραξη από τέλλι και για την οποία εκδόθηκε άδεια για γεωργική αποθήκη. Δεύτερη υπόθεση αφορά κατοικία 210 τ.μ. από μπετόν, τούβλα με βεράντες περιμετρικά και περίφραξη από τέλι, για την οποία έχει εκδοθεί άδεια για γεωργική αποθήκη. Η τρίτη περίπτωση αφορά εξοχική κατοικία 128 τ.μ. από μπετόν, τούβλα, με βεράντες περιμετρικά και περίφραξη από τέλλι για την οποία επίσης εκδόθηκε άδεια για γεωργική αποθήκη.

Για τις υπόλοιπες 20, με οδηγίες του υπουργού Εσωτερικών προχωρά μέσω του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, του Αρχείου Πληθυσμού και με τη βοήθεια των Τοπικών Αρχών, η διαδικασία για εντοπισμό των ιδιοκτητών, έτσι ώστε σε πρώτη φάση και σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία να τους αποσταλεί προειδοποιητική επιστολή συμμόρφωσης/ αποκατάστασης νομιμότητας εντός δύο μηνών. Εάν δεν υπάρξει συμμόρφωση από πλευράς τους, η Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου θα διαβιβάσει τις υποθέσεις στη Γενική Εισαγγελία για τη λήψη δικαστικών μέτρων.

ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

Και ολιγωρία και συγκάλυψη

Με πρόσχημα τους σχεδιασμούς τόσο για το σχέδιο αειφόρου ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου, όσο και του Τοπικού Σχεδίου στον Ακάμα, οι αρμόδιες κυβερνητικές Αρχές επιδείκνυαν ολιγωρία, ενώ δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για κοινοτάρχες της περιοχής οι οποίοι συγκάλυπταν τις παρανομίες, σε κάποιες από τις οποίες μάλιστα εμπλέκονταν και οι ίδιοι. Αποτέλεσμα να προκύπτουν αρκετές και σοβαρές αυθαίρετες επεμβάσεις και παράνομες κατασκευές, κάποιες από τις οποίες έγιναν αντιληπτές σήμερα μετά και την έρευνα που προχώρησε με πρωτοβουλία του υπουργού Εσωτερικών. Δεν μας ξενίζει λοιπόν γιατί δεν λήφθηκαν μέτρα για άρση των παρανομιών προηγουμένως. Ελπίζουμε ωστόσο οι καθ’ ύλην αρμόδιες Αρχές να μην μείνουν μόνο στα νομικά μέτρα έναντι των παρανομούντων από τη στιγμή που η απονομή δικαιοσύνης αργεί να έρθει στην Κύπρο, αλλά να βρουν τρόπους να τα αντιμετωπίσουν, ιδιαίτερα όσων αποκομίζουν οικονομικό όφελος με την παράνομη δραστηριότητά τους, γιατί με τις χρονοβόρες διαδικασίες οι μόνοι που επιβραβεύονται είναι οι παρανομούντες.