Πνίγηκε η Υπηρεσία Ασύλου από αιτήσεις Σύρων για πολιτικό άσυλο, με το Υπουργείο Εσωτερικών να επισπεύδει τις διαδικασίες και από εννιά μήνες που χρειάζονταν τώρα συντομεύθηκαν στους τρεις.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΕΣ, αυτή τη στιγμή εκκρεμούν για εξέταση 11.300 αιτήσεις Σύρων για άσυλο, από σύνολο 28.502 που είναι οι εκκρεμούσες αιτήσεις, αριθμοί δυσανάλογοι για το μέγεθος της χώρας μας.

Η κυβέρνηση και κυρίως το αρμόδιο υπουργείο επεξεργάζονται διάφορες λύσεις, μετά και τα θλιβερά επεισόδια στη Χλώρακα και σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», ένα από τα μέτρα που αποφασίστηκαν είναι και το εξής:

Θα αποτελεί προϋπόθεση μετά τη χορήγηση καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας σε Σύρους, η παρακολούθηση προγραμμάτων ενσωμάτωσης στην κυπριακή κοινωνία. Δηλαδή ένας Σύρος που θα λαμβάνει αυτό το καθεστώς, θα πρέπει να γνωρίζει τη γλώσσα, την ιστορία της χώρας, τη θρησκεία και άλλα βασικά στοιχεία, ώστε να είναι πιο εύκολη η ενσωμάτωσή του στην κυπριακή κοινωνία. Παράλληλα, το ΥΠΕΣ θα επιχειρήσει με πολιτικές που θα εφαρμόσει να μην ενθαρρύνει την γκετοποίηση περιοχών ώστε να μην παρατηρούνται φαινόμενα Χλώρακας.

Σημειώνεται ότι, αυτή τη στιγμή πρώτη στη λίστα με τις χώρες καταγωγής των νέων αιτητών ασύλου στην Κύπρο από τον Ιανουάριο μέχρι τον Αύγουστο, είναι με διαφορά η Συρία, καθώς το 34% των αιτητών διεθνούς προστασίας, κατάγονται από τη συγκεκριμένη χώρα.

Πάντως, σε ό,τι αφορά τη χώρα καταγωγής των αιτητών ασύλου, παρατηρείται μια ραγδαία μείωση στις αιτήσεις από υπηκόους αφρικανικών χωρών, όπως τη Νιγηρία και το Κόνγκο και παράλληλη αύξηση στις αιτήσεις υπηκόων Συρίας. Σύμφωνα με αρμόδιο λειτουργό του ΥΠΕΣ, τα στοιχεία για φέτος, καταδεικνύουν μια αισιοδοξία αφού μέχρι στιγμής διαφαίνεται πως οι αιτήσεις ασύλου έχουν μειωθεί στο 51% περίπου, ενώ οι επιστροφές υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες καταγωγής τους έχουν αυξηθεί κατά πολύ, ως αποτέλεσμα των μέτρων και ενεργειών που έχουν ληφθεί.

Η μεγαλύτερη δουλειά που γίνεται αθόρυβα, αφορά στον χρόνο εξέτασης ασύλου. Όποια μέτρα και να ληφθούν, παράτυποι μετανάστες θα συνεχίσουν να έρχονται, είτε από την Τουρκία μέσω κατεχομένων, είτε από τη Συρία με σκάφη στα ανατολικά παράλια της Κύπρου. Το ζήτημα είναι να γνωρίζει κάποιος μετανάστης που θα έρθει στην Κύπρο ότι η αίτησή του θα εξεταστεί σύντομα και θα έχει απάντηση άμεσα, ώστε να μην «χάνεται» ενόσω περιμένει απάντηση από τις κυπριακές Αρχές στο αίτημά του. Όπως μας τονίστηκε από την Υπηρεσία Ασύλου, προηγουμένως μια αίτηση για άσυλο μπορούσε να εξεταστεί ακόμη και μετά την πάροδο ενός ή δύο ετών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση τεράστιου αριθμού αιτήσεων και παράλληλα, τη δημιουργία μιας χοάνης από την οποία περνούσαν οι μετανάστες, γι’ αυτό και ουδείς σήμερα γνωρίζει πόσοι είναι οι παράνομοι αλλοδαποί στην Κύπρο.

Με την επίσπευση των διαδικασιών και την πρόσληψη πρόσθετου προσωπικού, έχουμε εξέταση 1.800 υποθέσεων κατά μέσο όρο τον μήνα σε σχέση με τις 800 περίπου πέρυσι. Μάλιστα, τον περασμένο Ιούλιο εξετάστηκαν 2.013 αιτήσεις. Αν ληφθεί υπόψη πως οι νέες αιτήσεις ασύλου ανά μήνα είναι κατά μέσο όρο 800-900, υπάρχει η δυνατότητα να εξετάζονται κατά εκατοντάδες και από τις συσσωρευμένες αιτήσεις.

Όπως επισημάνθηκε στον «Φ», ήδη έχει μειωθεί ο μέσος όρος εξέτασης ενός αιτήματος ασύλου από 9 μήνες σε 3 μήνες, ενώ στις περιπτώσεις ταχύρρυθμων διαδικασιών για πρόδηλα αβάσιμες αιτήσεις, η περίοδος εξέτασης έχει περιοριστεί στον ένα μήνα από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Στις περιπτώσεις που υπάρχει τελική αρνητική απόφαση είτε από την Υπηρεσία Ασύλου είτε από το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας, τερματίζονται όλα τα δικαιώματα που προβλέπονται από τον περί Προσφύγων Νόμο, όπως η πρόσβαση σε επιδόματα, στην αγορά εργασίας κ.λπ..

Χαρακτηριστική είναι και η ανάρτηση του ιδίου του Προέδρου Χριστοδουλίδη στα ΜΚΔ, σύμφωνα με την οποία φέτος σημειώνεται αύξηση 80% στην εξέταση αιτήσεων ασύλου ανά μήνα σε σχέση με το 2022.

Οι αριθμοί των επιστροφών φέτος είναι αρκετά ενθαρρυντικοί. Αυτοί που επέστρεψαν το 2023 στις χώρες τους ανέρχονται σε 6.214 και μαζί με τις μετεγκαταστάσεις (937 άτομα σε άλλα κράτη μέλη) ο αριθμός αυτός φτάνει τις 7.151 μέχρι το τέλος του Αυγούστου.

ΥΠΕΣ: Μέτρα για ενσωμάτωση τους στην τοπική κοινωνία

Το Υπουργείο Εσωτερικών, όπως μας αναφέρθηκε από λειτουργό του, αξιολογεί και το κομμάτι που αφορά σε μέτρα που θα βοηθούν στην καλύτερη ενσωμάτωση ατόμων που υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να τους παραχωρηθεί το καθεστώς διεθνούς προστασίας.

Το ΥΠΕΣ, σύμφωνα με πληροφορίες μας, μελετά να εισάγει προγράμματα, συγχρηματοδοτούμενα από ΕΕ (οι πόροι υπάρχουν από τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ), τα οποία θα απευθύνονται στα άτομα που θα λάβουν το καθεστώς διεθνούς προστασίας, ή το καθεστώς του πρόσφυγα ή συμπληρωματικής προστασίας, δηλαδή οι Σύροι. Είναι ήδη υπό μελέτη καλές πρακτικές άλλων χωρών.

Αυτά τα προγράμματα, όπως μας αναφέρθηκε, στην ουσία αφενός θα βοηθούν τα άτομα αυτά να ενταχθούν στο πλαίσιο της τοπικής κοινωνίας, να προσαρμοστούν στους υπάρχοντες κανόνες, συμπεριφορές, αξίες και να αποφεύγεται ο αποκλεισμός τους, καθότι θα τους παραχωρηθεί στη βάση των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων, το καθεστώς και άρα θα συνυπάρξουν με τον τοπικό πληθυσμό. Από την άλλη στην ουσία τα προγράμματα αυτά θα βοηθήσουν και έμμεσα την ίδια την τοπική κοινωνία να περιορίσει τα περιστατικά γκετοποίησης ή ακόμα και συμπεριφορές που μπορεί να οδηγήσουν σε αρνητικές συνέπειες για την ίδια και για τον τοπικό πληθυσμό της, ή ακόμα να περιορίσουν και περιστατικά βίας.

Μέτρα μπορεί να είναι η επαγγελματική κατάρτιση η εκμάθησης ελληνικής γλώσσας, η εκμάθηση του δυτικού τρόπου σκέψης, η θρησκεία και η Ιστορία του τόπου κ.α..

Το θέμα παρακολουθείται από ομάδα εργασίας, η οποία έχει ήδη συσταθεί στη βάση οδηγιών του υπουργού Εσωτερικών Κωνσταντίνου Ιωάννου, αποτελούμενη από αρμόδιους λειτουργούς από την Υπηρεσία Ασύλου, το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, την Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, καθώς και το Υπουργείο Εργασίας. Όροι εντολής της ομάδας είναι να εξετάσει την πιθανότητα αναθεώρησης της πολιτικής που αφορά στους Σύριους υπηκόους, με στόχο την ορθή διαχείριση όσων ήδη βρίσκονται στην Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και την αποτροπή των περαιτέρω ροών από τη Συρία.

Σημειώνεται ότι σε Σύρους παραχωρείται το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας και όχι διεθνούς προστασίας. Το καθεστώς αυτό δίδεται λόγω της έκρυθμης κατάστασης σε μια περιοχή που μόλις αρθεί, τα άτομα αυτά δύνανται να επιστρέψουν πίσω. Το καθεστώς του πρόσφυγα είναι διαφορετικό και αφορά όταν το άτομο διώκεται προσωπικά. Αναφέρεται ότι κανένα κράτος μέλος δεν έχει καταφέρει να επιστρέψει πίσω υπήκοο της Συρίας πίσω στη χώρα του εκτός εάν η απόφασή του ήταν εκούσια.

ΑΠΟΨΗ
Η πρόκληση για μεταναστευτικό

Το μεταναστευτικό δεν είναι σημερινό. Σήμερα όμως η κατάσταση κυρίως με τους Σύρους πρόσφυγες βρίσκεται σε οριακό σημείο. Στη χώρα μας βρίσκονται χιλιάδες Σύροι και πρέπει το κράτος να βρει τρόπους να τους διαχειριστεί.

Εφόσον καμιά χώρα της ΕΕ δεν έστειλε πίσω κανέναν Σύρο γιατί ακόμα δεν είναι ασφαλής προορισμός η επιστροφή, πρέπει να βρεθούν τρόποι να ενταχθούν στην κυπριακή κοινωνία. Η γκετοποίηση και τα φαινόμενα Χλώρακας είδαμε πού οδηγούν. Έχουμε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία τώρα να δοθούν λύσεις που να δείχνουν ότι είμαστε ευρωπαϊκό κράτος με σεβασμό στην ανθρώπινη ύπαρξη. Τα περί πογκρόμ είναι υπερβολικά, γιατί απλά εμείς ως λαός γνωρίζουμε τι σημαίνει πρόσφυγας.

Α.Α.