Συνολικά 114 πυρκαγιές τα τελευταία 11 χρόνια οφείλονται σε βραχυκύκλωμα ηλεκτροφόρων καλωδίων.
Η πρόσφατη απόφαση που λήφθηκε για σύσταση μόνιμης ομάδας εργασίας στην οποία θα συμμετέχουν στελέχη από την ΑΗΚ, το Τμήμα Δασών, και από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, η οποία μάλιστα θα συνέρχεται μια φορά τον μήνα, ώστε να γίνει ένας προγραμματισμός δράσεων με στόχο να μειωθεί ο κίνδυνος έναρξης πυρκαγιάς από τα ηλεκτροφόρα καλώδια που διέρχονται από τα δάση και την ύπαιθρο, ήταν το αποτέλεσμα έντονων συζητήσεων το τελευταίο διάστημα.
Αφορμή αποτέλεσε η πυρκαγιά εντός του κρατικού δάσους Πάφου τη Δευτέρα 24 Ιουλίου 2023 εξαιτίας της εναέριας γραμμής μήκους 11 χιλιομέτρων με γυμνούς αγωγούς από τον Κάμπο της Τσακκίστρας μέχρι τον Σταυρό της Ψώκας για ηλεκτροδότηση του δασικού σταθμού.
Ουσιαστικά θα ξεκινήσει ένα πρόγραμμα από την ΑΗΚ με το συντονισμό των υπολοίπων υπηρεσιών, για αντικατάσταση των καλωδίων με άλλα μονωμένα με PVC με σκοπό την αποτροπή των πυρκαγιών τουλάχιστον στα δάση. Σημειώνεται ότι από μόνα τους τα καλώδια και οι μετασχηματιστές της ΑΗΚ δεν προκαλούν πυρκαγιές. Υπάρχουν ωστόσο εξωγενείς παράγοντες που πιθανόν να προκαλέσουν πυρκαγιά εξαιτίας βραχυκυκλώματος. Τέτοιοι παράγοντες είναι ο άνεμος και να έρθουν σε επαφή χαλαρά γυμνά καλώδια. Άλλη αιτία είναι βραχυκύκλωμα σε πτηνά, αλλά ακόμα και σε τρωκτικά που μπαίνουν σε μετασχηματιστές και ροκανίζουν τα καλώδια. Επίσης, πυρκαγιά μπορεί να προκληθεί και από το άγγιγμα των κλαδιών των δασικών δέντρων με τα ηλεκτροφόρα καλώδια.
Τα πράγματα είναι ανησυχητικά όπως φαίνονται. Με βάση τα επίσημα στοιχεία του Τμήματος Δασών έχει προκληθεί σημαντικός αριθμός πυρκαγιών, οι οποίες διαπιστωμένα προκλήθηκαν από βραχυκυκλώματα σε ηλεκτροφόρα καλώδια και μετασχηματιστές της ΑΗΚ.
Συνολικά επιβεβαιώθηκαν 114 πυρκαγιές για την περίοδο 2012 – 2023. Παρόλα αυτά φαίνεται ότι το πρόβλημα πρόκλησης πυρκαγιών που διαπιστωμένα προκλήθηκαν από ηλεκτροφόρα καλώδια και μετασχηματιστές της ΑΗΚ εξακολουθεί να υπάρχει και θα υπάρχει και τα επόμενα χρόνια. Οι μέχρι σήμερα προσπάθειες για επίλυσή του δεν απέδωσαν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ωστόσο, αναμένεται τώρα που μπήκε το νερό στο αυλάκι να δουν όλοι πιο ζεστά το ζήτημα, ώστε να περιοριστούν σε σημαντικό βαθμό.
Οι πιο καταστροφικές πυρκαγιές που καταγράφονται από το Τμήμα Δασών είναι η τελευταία στην περιοχή «Ελιτζιές» του Κρατικού Δάσους Πάφου στις 24/7/2023, όπου κάηκε έκταση 10 εκταρίων. Μεγάλη σε έκταση πυρκαγιά καταγράφεται και στις 27/5/2023 στην Πέγεια με την έκταση που έχει καεί να φθάνει τα 50 εκτάρια. Στις 3/5/2016 κάηκε έκταση 25,5 εκταρίων από πυρκαγιά εξαιτίας βραχυκυκλώματος στην Πάνω Αρχιμανδρίτα. Πρόκληση μεγάλων πυρκαγιών από βραχυκυκλώματα σε ηλεκτροφόρα καλώδια και μετασχηματιστές της ΑΗΚ είχαμε στις 30/7/2012 στα Πάνω Πολεμίδια, στις 17/6/2013 στο Μιτσερό, στις 27/6/2020 στο Λιοπέτρι, 5/8/2021 στην Τριμίκλινη, και 31/5/2022 στον Αναλιόντα.
Σημειώνεται ότι το 2020 συστάθηκε για πρώτη φορά ομάδα εργασίας με λειτουργούς της ΑΗΚ και του Τμήματος Δασών για συζήτηση και επίλυση διάφορων θεμάτων που αφορούν τις δύο Υπηρεσίες. Τότε τέθηκε και το θέμα πρόκλησης πυρκαγιών από βραχυκυκλώματα σε ηλεκτροφόρα καλώδια και μετασχηματιστές της ΑΗΚ, χωρίς ωστόσο η εν λόγω προσπάθεια να αποδώσει τα αναμενόμενα.
Ιδιαίτερη ανησυχία επιδείκνυε το Τμήμα Δασών για τους εναέριους αγωγούς μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο δάσος Πάφου, που είναι από τις πιο παλιές εγκαταστάσεις της ΑΗΚ. Πρόκειται για αγωγούς που δεν είναι επενδυμένοι και βρίσκονται πάνω σε ξύλινους πασσάλους οι οποίοι διασχίζουν το κρατικό δάσος Πάφου. Σε αλλεπάλληλες επιστολές τόνιζε ότι ο κίνδυνος εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς καθίσταται αυξημένος. Σύμφωνα με το Τμήμα Δασών στην περίπτωση εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς η προσπάθεια καταστολής της, τόσο από επίγεια μέσα, καθώς και πτητικά καθίσταται επικίνδυνη.
Μάλιστα, σε μια από τις συσκέψεις, αλλά και γραπτώς τον Νοέμβριο του 2019 τέθηκε θέμα από το Τμήμα Δασών για ηλεκτροδότηση του δασικού σταθμού στον Σταυρό της Ψώκας από περιοχές της Πάφου όπως η περιοχή Λυσός και να καταργηθεί η ηλεκτροδότηση από την Τσακκίστρα.
Ωστόσο, η πυρκαγιά τον Ιούλιο του 2023 οδήγησε σε αναθεώρηση των προτεραιοτήτων του Τμήματος Δασών, όπου αποφάσισε όπως η ηλεκτροδότηση στη συγκεκριμένη περιοχή να γίνεται με ηλεκτρική γεννήτρια και δεν θα γίνει επανασύνδεση του καλωδίου με εναέρια γραμμή.
Ηλεκτροφόρες γραμμές διασχίζουν τα δάση
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος το Τμήμα Δασών από το 2015 αποστέλλει στην ΑΗΚ πίνακα στον οποίο παρουσιάζονται η γεωγραφική θέση μετασχηματιστών, γραμμών καλωδίων που διέρχονται μέσα από τα δάση και γραμμών καλωδίων που διέρχονται μέσα από δεντροστοιχίες και εγκυμονούν μεγάλο κίνδυνο πρόκλησης και επέκτασης δασικών πυρκαγιών. Έχουν καταγραφεί συνολικά 475 περιπτώσεις.
Τα 475 αυτά σημεία διέρχονται όλων των δασικών σταθμών. Συγκεκριμένα, για την ηλεκτροδότηση του δασικού σταθμού Δεκέλειας εντοπίστηκαν επικίνδυνοι για πυρκαγιά μετασχηματιστές, γραμμές καλωδίων και δεντροστοιχίες σε πάρα πολλές τοποθεσίες όπως Κάβο Γκρέκο, περιοχή Μακρόνησος, τα δάση Μάνα του Νερού και Άγιοι Σαράντα, τα δάση Σωτήρας, Άγιος Νίκανδρος κ.α.
Επιπλέον, επικίνδυνα σημεία υπάρχουν και για την ηλεκτροδότηση του σταθμού στον Κόρνο. Καταγράφονται γραμμές καλωδίων σε Αγία Άννα, Κόρνο, Σια, Μοσφιλωτή, Δελίκηπο, Λυθροδόντα, κ.α.
Για το σταθμό του Λυθροδόντα καταγράφηκαν επικίνδυνοι για πρόκληση πυρκαγιάς αγωγοί στις κοινότητες Λυθροδόντας, Φιλάνι, Λαζανιάς, Βαβατσινιά, Αγίοι Βαβατσινιάς, Καμπιά, Πολιτικό, Καπέδες, Λεύκαρα, κ.α.
Και για το δασικό σταθμό Λάρνακας έχουν καταγραφεί από τους λειτουργούς του Τμήματος Δασών μεγάλος αριθμός γραμμών της ΑΗΚ που πιθανόν να δώσουν πυρκαγιά. Συγκεκριμένα, παρατηρούνται προβλήματα περιμετρικά του δάσους Αλυκής, στα δάση αεροδρομίου, περιμετρικά του δάσους Βουνάρι του Αδκιού στα Λύμπια, περιμετρικά των δασών Τρούλλοι κ.α.
Σε ότι αφορά τον δασικό σταθμό Ριζοελιάς επικίνδυνα για πυρκαγιές καλώδια παρατηρούνται περιμετρικά του εθνικού δασικού πάρκου Ριζοελιάς στην Αραδίππου, στο Καλό Χωριό, στην Ορόκλινη και την Πύλα.
Λιγότερα επικίνδυνα σημεία έχουν καταγραφεί στο δασικό σταθμό Αγίας Μαρίνας Ξυλιάτου και συγκεκριμένα στις κοινότητες Ξυλιάτου, Πολύστυπου, Λειβάδια και Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου.
Σε ότι αφορά τον σταθμό Αγίου Θεοδώρου στο Τροόδος καταγράφονται θέματα στη διασταύρωση προς Άγιο Θεόδωρο, στο Σινά Όρος, στο Νικητάρι, στον Κάτω και Πάνω Κουτραφά, στον Άγιο Επιφάνειο. Επικίνδυνα ηλεκτροφόρα καλώδια διέρχονται του δάσους Τροόδους για ηλεκτροδότηση του σταθμού Γεφύρι Παναγιάς στον Άγιο Επιφάνειο και το Μιτσερό. Στον σταθμό Ευρύχου καταγράφονται ζητήματα στα Καλιάνα, Γαλάτα, Κατύδατα, Κοράκου, Σκουριώτισσα.
Ανησυχία για βραχυκύκλωμα και για ηλεκτροδότηση του σταθμού Καπουρά και συγκεκριμένα στον Άγιο Γεώργιο και το Νικητάρι. Ένα άλλο σημείο που αφορά το δάσος Τροόδους και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής αφορά τον δασικό σταθμό Κακομάλλης και συγκεκριμένα καλώδια που διασχίζουν το Καλό Χωριό, Λουβαράς, Καπηλειό, Γεράσα, Αψιού, Διερώνα, Μαθηκολώνη, Άγιος Μάμας, και Ακρούντα.
Για την εξυπηρέτηση του σταθμού στην Παρεκκλησιά έχουν εγκατασταθεί καλώδια στις κοινότητες Ασγάτα, Βάσα Κελλακίου, Σανίδα, Κελλάκι και Παρεκκλησιά.
Σε κίνδυνο και το δάσος Τροόδους στο σταθμό των Πλατρών από καλώδια σε Πάνω Πλάτρες, Άγιο Δημήτριο, Παλιόμυλο και Πρόδρομο. Στον Σαϊττά επηρεάζονται οι περιοχές Δύμες, Κιτίου, Μέσα Ποταμός, Μακρή, Πελένδρι, Κάρδαμα κ.α.
Παράλληλα, επικίνδυνα καλώδια διέρχονται για ηλεκτροδότηση του δάσους Πάφου και συγκεκριμένα για ηλεκτροδότηση των δασικών σταθμών Σταυρού της Ψώκας, του Ορκόντα, του Δασικού Κολλεγίου, Ακάμας, Παναγιά, Γεροσκήπου, Γιαλιά, Κάτω Πύργου και Κάμπου.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Επιτέλους, να ληφθούν μέτρα προστασίας
Αυτό που δεν έγινε τα προηγούμενα χρόνια κατά τη διάρκεια των συναντήσεων μεταξύ ΑΗΚ και Τμήματος Δασών ας γίνει τώρα με την εμπλοκή της Πυροσβεστικής. Δηλαδή, καταγραφή όλων των γραμμών μέσης τάσης που διέρχονται εντός δασικής γης που είναι γυμνές και θα μπορούσαν να επενδυθούν.
Το γεγονός ότι η ομάδα που θα συσταθεί θα συνέρχεται κάθε μήνα προσδοκούμε ότι θα κόβει και δρόμο λαμβάνοντας αποφάσεις να γίνουν πιο ασφαλή τα δάση, και να μειωθεί ο κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιών από βραχυκυκλώματα σε ηλεκτροφόρα καλώδια και μετασχηματιστές της ΑΗΚ. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία πλέον να μην αρχίσει άμεσα η αντικατάσταση των γυμνών γραμμών με μονωμένους ώστε να απαλλαγούμε από μια αιτία πρόκλησης πυρκαγιών και μάλιστα εντός των δασών. Ας ελπίσουμε να είναι η τελευταία φορά που δεν επιλύονται τόσο σοβαρά ζητήματα.
