Ολοένα και περισσότερο κερδίζει έδαφος και στην Κύπρο η τάση second hand ειδών ένδυσης.

Συνήθως δεν αποτελούν απλώς άλλη μια επιχείρηση αλλά πίσω τους κουβαλούν μια ολόκληρη φιλοσοφία, απαλλαγμένη από το αποτύπωμα που αφήνει πίσω της η βιομηχανία της μόδας στο περιβάλλον. Μέσω της επαναχρησιμοποίησης αγαπημένων ρούχων που φέρουν μαζί τους εμπειρίες και αναμνήσεις, προσφέρεται μια οικονομικότερη λύση και μια περισσότερο ηθική – οικολογική επιλογή ένδυσης.

Σε καταστήματα με χαρακτηριστικά thrifting, ο επισκέπτης, απαλλαγμένος από προκαταλήψεις άλλων δεκαετιών που ήθελαν τις επιχειρήσεις του είδους να αφορούν μόνο τους πολίτες των χαμηλών οικονομικών στρωμάτων της κοινωνίας, μπορεί να βρει κρυμμένους θησαυρούς που αναζητούν μια δεύτερη ζωή για να πουν… νέες ιστορίες! Σε κάθε περίπτωση, ο συνδυασμός της ποιότητας σε σχέση με την τιμή είναι ένα ακόμη σημαντικό κίνητρο.

Η εποχή της πανδημίας και των περιορισμών, ευνόησε τους λάτρεις του είδους, να αναζητήσουν ευκαιρίες στον τομέα, δημιουργώντας τα δικά τους πρότζεκτ, από την έρευνα μέχρι και την δημιουργία των δικών τους επιχειρήσεων με μεταχειρισμένα είδη ένδυσης, ανοίγοντας ένα νέο επιχειρηματικό κεφάλαιο.

Ο «Φ» αναζήτησε μερικούς από τους επιχειρηματίες του είδους. Μαζί τους θελήσαμε να μάθουμε πώς προέκυψε η ιδέα της δημιουργίας μιας τέτοιας επιχείρησης καθώς επίσης και από πού πηγάζει η φιλοσοφία των second hand καταστημάτων ειδών ένδυσης, φυσικών και ηλεκτρονικών. Πώς αντιμετώπισαν οι κύπριοι καταναλωτές την επιχειρηματική τους ιδέα και το σημαντικό, ποιους κανόνες υγιεινής ακολουθούν καθώς πρόκειται για μεταχειρισμένα είδη; Τέλος, δεν μπορούσαμε να μην αναζητήσουμε κι εμείς… λίγους από τους κρυμμένους θησαυρούς στους χώρους τους!

«Να βάλουμε νέα όρια στη βιομηχανία των ρούχων»

Η ιδέα για το κατάστημα Vintage Life υπήρχε στο μυαλό των ιδιοκτητών, του Φώτη και της Ιρίνας, τα τελευταία πέντε χρόνια. Ήταν άλλωστε ένα είδος επιχείρησης που είδαν κατ’ επανάληψη στα ταξίδια τους στο εξωτερικό και τους ενθουσίασε.

Ωστόσο, μια τέτοια επιχείρηση χρειάζεται καθαρό μυαλό και σωστό υπολογισμό και σωστή αντίληψη για το περιβάλλον το οποίο θα δραστηριοποιηθεί. Οι Κύπριοι καταναλωτές για παράδειγμα, διαφέρουν κατά πολύ από τους υπόλοιπους ευρωπαίους, σε ότι αφορά την προσέγγισή τους στη second hand ένδυση. Αρχικά διατηρούσαν τους ενδοιασμούς τους, μιας και δεν ήταν σύνηθες φαινόμενο για την Κύπρο, η αγορά μεταχειρισμένων ενδυμάτων, όμως πολύ γρήγορα όταν τους εξηγηθεί, κατανοούν και αντιλαμβάνονται το τεράστιο όφελος στον πλανήτη. Από την άλλη, οι φοιτητές είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με το είδος, από τις χώρες τις οποίες φοιτούν και βλέπουν με περισσότερο θετικό μάτι τις προσπάθειες στον τομέα αυτό.

Στο κατάστημα του Φώτη και της Ιρίνας, θα βρει κανείς ενδυματολογικούς «θησαυρούς» από γνωστές φίρμες, καθώς επίσης και vintage συλλογές από τις δεκαετίες του ΄80 και του ’90 αλλά και παλαιότερα. Ο επισκέπτης μπορεί ακόμη να βρει και καινούργια αξεσουάρ δικής του κατασκευής αλλά και τσάντες δερμάτινες περασμένων δεκαετιών, διαλεγμένες από χώρες της Ευρώπης.

«Εδώ ο καθένας  είναι ευπρόσδεκτος και θα ανακαλύψει ευχάριστα πως με 5 έως 30 ευρώ μπορεί να αγοράσει στιλ… Αρκεί να έχει χρόνο να ψάξει! Αυτή η κουλτούρα έχει άλλη ομορφιά αφού σου δίνει τη χαρά της ανακάλυψης. Αφιερώνεις χρόνο ώστε να ανακαλύψεις το κομμάτι που σου αρέσει και το οποίο μπορεί να είναι συλλεκτικό. Δεν το έχει κανείς άλλος» μας εξηγεί ο Φώτης.

Σήμερα, η φιλοσοφία του second hand ή του thrifting, τείνει να γίνει τάση σε όλο τον κόσμο. Σε χώρες του εξωτερικού υπάρχουν τεράστια πολυκαταστήματα, όπου μπορείς να βρεις τα πάντα. Όχι μόνο ρούχα και αξεσουάρ, αλλά διακοσμητικά, έπιπλα, συσκευές κ.α. Η τάση αυτή κατακλύζει πλέον και το διαδίκτυο. Πολλοί, σύμφωνα με τον Φώτη, στήνουν ενδιαφέροντα ηλεκτρονικά καταστήματα που δραστηριοποιούνται στην πώληση second hand αντικειμένων, σε χαμηλή τιμή.

«Σε μια εποχή όπου η οικολογική συνείδηση είναι ζητούμενο παγκόσμιας αφύπνισης, ήταν επόμενο να γίνει και το thrifting τάση. Οι καταναλωτικές μας συνήθειες έπρεπε να γίνουν κάπως πιο ηθικές και με νόημα. Και η αλήθεια είναι ότι, ανακυκλώνοντας τα ρούχα μας, περνώντας τα ο ένας στον άλλο μέσω της αγοράς, βοηθούμε σημαντικά τον πλανήτη, βάζοντας νέα όρια στη βιομηχανία ρούχων, η οποία είναι από τις πιο ενεργοβόρες και μολυσματικές» σημειώνει.

Τα ενδύματα στο κατάστημα Vintage Life προέρχονται κυρίως από χώρες της Ευρώπης όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα, από εταιρείες που ειδικεύονται σε vintage συλλογές και σε επιλεγμένα second life ενδύματα. Υπάρχουν, όπως μας εξηγεί ο Φώτης, διάφορες κατηγορίες σε μεταχειρισμένα ενδύματα. Μπορεί κάποιος να αγοράσει μεταχειρισμένα… με το κιλό τα οποία είναι πιο χαμηλής ποιότητας. Η cream κατηγορία ‘όπως ονομάζεται στη Ευρώπη, είναι η υψηλότερη ποιότητα και επιλογή.

Σε ότι αφορά τους κανόνες υγιεινής, σημειώνει ότι όλα τα ρούχα εισάγονται καθαρά και αποστειρωμένα από τις εταιρείες που εισάγονται, αλλά γίνεται και μια δεύτερη αποστείρωση πριν μπουν στο κατάστημα.

Ένα thrift shop από το δωμάτιο του πατρικού στο διαδίκτυο

Η 25χρονη Αναστασία, σπούδασε στην Αγγλία, όπου το thrifting είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο. Ως ένα κορίτσι της γενιάς της ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένο σε περιβαλλοντικά ζητήματα αλλά και σε ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης, άρχισε να αναζητά τα ζητήματα της fast fashion βιομηχανίας και του αποτυπώματος που αφήνει στο περιβάλλον. Τόνοι ρούχων καταλήγουν σε χωματερές, ενώ όπως μας εξηγεί, οι συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια fast fashion βιομηχανιών, αποπνέουν ανθρώπινη εκμετάλλευση.

Με την επιστροφή της στην Κύπρο, έκανε την αρχή για το σημερινό της κατάστημα, το Old Classic Thrift Shop από το δωμάτιο του πατρικού της σπιτιού μέσω Facebook και Instagram. Λίγο αργότερα, το ηλεκτρονικό κατάστημά της, απέκτησε υπόσταση «μετοικίζοντας» στον 2ο όροφο του City Plaza, με στόχο να περάσει πολύ πιο εύκολα στους επισκέπτες το μήνυμα της ανακύκλωσης των ρούχων, αφού θα έχουν την ευκαιρία να το δουν από κοντά το ρούχο της επιλογής τους, να το αγγίξουν και να το δοκιμάσουν.

Το πρώτο βήμα έγινε με ρούχα τα οποία της παραχωρούσαν δωρεάν ή με κάποιο χρηματικό αντίτιμο. Ωστόσο στην πορεία είδε πως η μέθοδος αυτή δεν «δούλευε» διότι στο κατάστημα υπήρχαν πολύ συγκεκριμένα μεγέθη και ήταν δύσκολο να δοθεί το μήνυμα της ανακύκλωσης των ρούχων σε όλους.

Έτσι μετά από πολλές προσπάθειες, έκτισε καλές σχέσεις με αποθήκες μεταχειρισμένων ρούχων (Grade A) από ευρωπαϊκές χώρες όπου προμηθεύεται ρούχα. Μετά από κάθε παραλαβή ελέγχει την κατάσταση του κάθε ρούχου και ανάλογα κοστολογεί την αξία του. Οι τιμές των ρούχων στο κατάστημα κυμαίνονται από 8 – 25€, με την ίδια να προσπαθεί να διατηρεί τις τιμές όσο πιο χαμηλά για να μην υπερβαίνει το δικό της «ηθικό όριο τιμής».

Κινητήριος δύναμη του project της Αναστασίας, αποτελεί η πεποίθησή της πως τα second hand ρούχα εξυπηρετούν την προώθηση της ανακύκλωσης και να ενημερώσουν την κοινωνία για τα κατάλοιπα της γρήγορης και μαζικής παραγωγής φθηνών ρούχων κακής ποιότητας στο περιβάλλον. Εξάλλου, η πώληση προϊόντων ένδυσης σε πολύ φθηνές τιμές, είναι συνώνυμο της εκμετάλλευσης των εργαζομένων και της παραβίασης των εργασιακών τους δικαιωμάτων κάτω από ανασφαλείς συνθήκες και ανεπαρκείς μισθούς.

«Ψάχνοντας ενδυματολογικούς θησαυρούς που θα κάνουν… κλικ»

Στο κατάστημα, ο επισκέπτης θα βρει σακάκια, φανέλες, φούστες, βερμούδες, φορέματα, cargo και πολλά άλλα second hand και vintage κομμάτια σε πολύ καλή κατάσταση, κυρίως καθημερινής χρήσης, με τα μεγέθη να κυμαίνονται από το XS – 4XL. Το κάθε κομμάτι είναι ξεχωριστό σε σχέδιο και μέγεθος και ο επισκέπτης πρέπει να «ψάξει» αρκετά για να βρει το ρούχο που θα του κάνει το κλικ και θα τον κερδίσει. Όποιος επιλέξει να περάσει την πόρτα του καταστήματος, γνωρίζει που μπαίνει, τι στηρίζει και τι θα βρει, άρα υπάρχει ο ανάλογος σεβασμός τόσο προς την Αναστασία, όσο και προς τα ρούχα.

Η φιλοσοφία των ρούχων… δεύτερης ζωής

Ένα από τα θετικά της φιλοσοφίας των second hand ρούχων, μας εξηγεί, είναι το γεγονός ότι κρατάει τα ανεπιθύμητα ρούχα των άλλων μακριά από τις χωματερές και μειώνει την πιθανότητα να αγοραστεί ένα ρούχο το οποίο μπορεί κάποιος να το βαρεθεί γρήγορα, αφού δεν καταναλώνεται στο «καπρίτσιο» των τάσεων της μόδας, αλλά με την κρίση του καθενός.

Το κοινό δείχνει να έχει καταλάβει και αγαπήσει την ιδεολογία του thrifting. Για τα δεδομένα της Κύπρου όμως που σε κάθε γειτονία υπάρχει ένα εμπορικό κέντρο γεμάτο με πολυεθνικές καταστημάτων fast fashion, είναι δύσκολο για κάποιους ανθρώπους να δεχτούν τα μεταχειρισμένα ρούχα. Άκουσα αρκετά σχόλια όπως: «στο εξωτερικό αγοράζω από thrift shops αλλά εδώ στην Κύπρο σιχαίνομαι», «μα να πάρω κάτι που φορούσε κάποιος άλλος;” κλπ.

Η ανησυχία τους για την υγιεινή είναι συχνά το πρώτο πράγμα που τους αποτρέπει να αγοράζουν μεταχειρισμένα ρούχα. Ο χώροι που υποστηρίζουν όμως το slow fashion εφαρμόζουν πολιτικές που διασφαλίζουν τη φορητότητα τους αλλά επίσης προτρέπουν τον κόσμο πριν να φορέσουν ένα ρούχο που αγόρασαν να το πλύνουν, που είναι κάτι που προβλέπεται και για καταστήματα fast fashion.

Ένα μοναδικό ρούχο, μια μοναδική ιστορία

Η διαδικτυακή σελίδα Second Tag Cult της νεαρής Άννας, είναι μια ιδέα που ήρθε στο προσκήνιο την περίοδο της καραντίνας. Την άφησε «κλειδωμένη» στο συρτάρι, μέχρι που την έβγαλε ξανά τον περασμένο Μάρτιο μετά από ένα ταξίδι στην Βαλένθια. Οι βόλτες σε εξωτερικές αγορές και παζαράκια με διάφορους «θησαυρούς» ήταν η έμπνευση για να γίνει η ιδέα… πραγματικότητα.

Σ΄ αυτό το ταξίδι, συνέλαβε τον εαυτό της να αγοράζει υπέροχα κομμάτια σε πολύ καλές τιμές, χωρίς να νιώθει την πίεση ότι υπερβάλλει. Κι έτσι αυτή την ιδέα θέλησε να την «μεταφέρει» και στην Κύπρο, με την επιστροφή της από το ταξίδι. Δηλαδή, από τα διάφορα καταστήματα «second hand» και τα flea markets του εξωτερικού τα οποία επισκέπτεται, να παίρνει τα κομμάτια που της αρέσουν και να τα φέρνει στην Κύπρο. Ξεκίνησε αρχικά μέσω του Instagram και σταδιακά άρχισε να εδραιώνει την παρουσία της σε εκδηλώσεις και φεστιβάλ σε όλη την Κύπρο. Κάπως έτσι, λοιπόν ξετύλιξε το νήμα της ιστορίας της η Άννα για να μπει στον κόσμο της αγοράς των μεταχειρισμένων.

Αυτό που την μάγεψε περισσότερο στην φιλοσοφία του second hand ρούχου ήταν η ιδέα ότι αυτό που φοράει είναι μοναδικό. Είτε fast fashion προηγούμενης σεζόν, είτε vintage, είτε χειροποίητο, κουβαλάει μια ιστορία του ανθρώπου που το φορούσε πριν.

«Μου αρέσει να πλάθω ιστορίες και να σκέφτομαι… «άραγε γιατί αυτός που φορούσε αυτό το πουκάμισο το έδωσε; Είχε κάποια αξία; Είχε ωραίες εμπειρίες μαζί του; Αν όχι θα δημιουργήσω εγώ» μας λέει, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι τα ρούχα μας μεταφέρουν την αύρα και την ενέργειά μας. Έτσι τα ρούχα που επιλέγει να προσθέσει στη σελίδα της, είναι διαλεγμένα από προορισμούς που έχει ταξιδέψει, έχει ζήσει όμορφες εμπειρίες και κουβαλούν θετική ενέργεια. Επιλέγει να μην βάζει ετικέτες γι΄ αυτό δεν υπάρχουν κατηγορίες πχ γυναικεία/αντρικά, μικρά/μεγάλα μεγέθη. «Σου αρέσει; Πάρτο! Είναι κάτι σαν τον έρωτα με την πρώτη ματιά. Δεν θα σκεφτείς αυτός/αυτή δεν είναι για μένα. Το διαλέγεις χωρίς δεύτερη σκέψη και το αφήνεις να σε ταξιδέψει όπου θέλει»

Η Άννα, χαρακτηρίζει την διαδικτυακή της επιχείρηση ως έναν ζωντανό οργανισμό. Για παράδειγμα, υπάρχουν περίοδοι που έχει μόνο ροζ κομμάτια, άλλες πάλι που έχει μόνο χίππικα ή punk! Ανάλογα με τους προορισμούς που θα ταξιδέψει και τι θα βρει που θα της κάνουν αυτό το κλίκ!

Προσωπικός  στόχος, πέρα από την ενέργεια που φέρουν τα second hand rρούχα, για την Άννα, είναι η προώθηση της φιλοσοφίας της βιωσιμότητας και της ευσυνειδησίας στην αγορά των ρούχων. Μπορούμε για παράδειγμα να αγοράσουμε ένα ρούχο από κάποια αλυσίδα μαζικής παραγωγής. Γνωρίζουμε τι προηγήθηκε μέχρι να φτάσει στα χέρια μας; Ποίος είναι ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος; Ποιες είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ράφτηκε;

Η ίδια εκφράζει την πεποίθηση πως λόγω των γρήγορων ρυθμών που ζούμε, κάνουμε πολλά πράγματα απερίσκεπτα χωρίς να έχουμε κατά νου ορισμένες βασικές αρχές. «Δεν θέλω να το παίξω αστυνομία της ηθικής των ρούχων γιατί κι εγώ ψώνιζα και ίσως ξαναψωνίσω αν δεν έχω άλλη επιλογή. Το σημαντικό είναι να μειώσουμε την αγορά κομματιών που θα έχουμε για δυο βδομάδες στην ντουλάπα μας. Να υποστηρίξουμε τοπικές επιχειρήσεις. Σίγουρα είναι καλύτερο να αγοράσεις ένα τζιν από κάποια τοπική μπουτίκ παρά από μια παγκόσμια αλυσίδα.

Δεν είναι αυτοσκοπός το κέρδος, όπως μας εξηγεί, αλλά η δημιουργία της κουλτούρας της υπεύθυνης αγοράς από πλευράς του καταναλωτή αλλά και η υποστήριξη των μικρών επιχειρήσεων. «Σίγουρα, ένιωσα χαρά όταν πήρα τα πρώτα 30 ευρώ από τα πρώτα έξι κομμάτια που πούλησα- γιατί όλα τα κομμάτια πωλούνται σε τιμές κάτω των 15 ευρώ, όμως είναι περισσότερο σαν χόμπι και μεράκι για τα ρούχα σε συνδυασμό με τα ταξίδια» μας λέει.

Όσο για την αντιμετώπιση που λαμβάνει από τα πρόσωπα που επισκέπτονται φεστιβάλ τα οποία έχει παρουσία, η Άννα μας λέει πως έχουν ήδη επαφή με τον χώρο του μεταχειρισμένου οπότε γνωρίζουν τι επιλέγουν. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, η κυπριακή κουλτούρα της αφθονίας και του φαίνεσθαι, ακόμη κάνει το κοινό επιφυλακτικό, όμως σιγά σιγά, αυτό το φαίνεσθαι μπορεί να μετατραπεί σε μια βιώσιμη και καινοτόμα μορφή.