«Ο γιος μου ο Λούης, είναι ένας νεαρός ενήλικας 28 ετών με αυτισμό, ο οποίος θέλει να βγει έξω, θέλει παρέες, θέλει απασχόληση, θέλει να τραγουδά». Με την επιθυμία να αλλάξουν το κατεστημένο στην Κύπρο όσον αφορά τα άτομα με αυτισμό και να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον, δημιούργησαν τη μη κυβερνητική οργάνωση Voice for Autism. Η δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακτιβίστρια, Έλλεν Γεωργίου Ποντίκη, η οποία είναι πρόεδρος και οραματίστρια της οργάνωσης, ανέφερε στον «Φ» ότι στον ενάμιση χρόνο λειτουργίας απέκτησαν δύο κατοικίες στη Λακατάμια, οι οποίες θα λειτουργήσουν ως υποστηριζόμενη διαβίωση. «Είναι με στρωμένα τα σεντόνια τους. Πανέτοιμες», είπε και πρόσθεσε: «Επόμενος στόχος να ανοίξουμε εστιατόριο στη Λευκωσία, ώστε να απασχοληθούν εκεί» στη βάση των δυνατοτήτων τους, πετυχαίνοντας και την ενσωμάτωση.
Όπως εξηγεί η κ. Ποντίκη, πριν από δύο χρόνια που ήρθε από την Καλιφόρνια, συνειδητοποίησε ότι δεν προσφέρονταν τίποτα στην Κύπρο για ένα νεαρό όπως ο Λούης, ώστε να μπορέσει να ζήσει μια ανεξάρτητη ζωή. «Ήξερα ότι πρέπει να γίνουν ενέργειες», είπε και διευκρίνισε: «Στην Αμερική ο Λούης είχε πάει σε πρόγραμμα υποστηριζόμενης διαβίωσης. Αυτή η εμπειρία τον ωρίμασε. Έφυγε από τα παιδικά ενδιαφέροντα που είχε στο σπίτι μας. Ήθελε κινητό ή να ακούει ρόκ».
Έτσι φτάνοντας εδώ, σε επαφή με επαγγελματίες γύρω από τον αυτισμό καθώς και άλλους γονείς που συμμερίζονταν τις ίδιες ανησυχίες, δημιούργησαν το Voice for Autism. «Ήμασταν άνθρωποι με κοινό όραμα. Έτσι ξεκινήσαμε δυναμικά, χωρίς να στηριζόμαστε στο κράτος». Με τη στήριξη ιδιωτών, όπως εξηγεί, απέκτησαν δύο μικρές κατοικίες στη Λακατάμια που προορίζονται για υποστηριζόμενη διαβίωση. «Εκδήλωσαν ενδιαφέρον τουλάχιστον 20 άτομα. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη».
Αφού εξασφαλίστηκαν οι δύο κατοικίες, όπου θα ζήσουν έξι νεαροί ενήλικες με αυτισμό, το καθημερινό πρόγραμμα των οποίων θα περιλαμβάνει πέρα από τη ρουτίνα τους και δημιουργική απασχόληση και δραστηριότητες, απευθύνθηκαν στις κρατικές υπηρεσίες. «Κανείς δεν μπορούσε να αμφισβητήσει το έργο που κάναμε και μάλιστα σε τόσο μικρό διάστημα», έτσι είπε, δεσμεύτηκαν να τους στηρίξουν. «Μας βοήθησαν να επιπλώσουμε τα σπιτάκια και πλέον είναι στην τελική ευθεία για τη λειτουργία τους. Τα σεντόνια είναι πάνω στο κρεβάτι. Είναι πανέτοιμα». Είπε ακόμη, ότι την προηγούμενη εβδομάδα γευμάτισαν στις κατοικίες τα έξι άτομα που θα ζήσουν εκεί, ώστε να νιώσουν άνετα τόσο με τον χώρο όσο και μεταξύ τους.
Το επόμενο βήμα, όπως σημειώνει είναι η εργασία – ενσωμάτωση των ατόμων με αυτισμό. «Ψάχνουμε να ανοίξουμε εστιατόριο στη Λευκωσία, ώστε να απασχοληθούν εκεί τουλάχιστον οκτώ παιδιά. Να έχουν κάπου να πηγαίνουν. Να νιώθουν ότι έχουν αξία. Μπορεί κάποιο άτομο να σερβίρει, να ανοίγει την πόρτα, να βοηθάει στην κουζίνα. Να κάνουν κάτι ανάλογα με τις ικανότητές τους. Να αμείβονται για την προσπάθειά τους. Αυτό είναι η ενσωμάτωση με πράξεις και όχι μόνο με λόγια».
Παράλληλα, είπε, πρόσφατα δημιούργησαν ένα συγκρότημα όπου συμμετέχουν επαγγελματίες μουσικοί και άτομα με αυτισμό, στα οποία αρέσει να τραγουδούν ή να παίζουν κάποιο όργανο. «Θέλουμε ως Voice for Autism να αλλάξουμε το έδαφος για τα παιδιά με αυτισμό. Αυτός είναι και ο λόγος που ζητάμε από την Πολιτεία τη δημιουργία μιας Εθνικής Στρατηγικής».
Απώτερος σκοπός, όπως εξηγεί, τα σπιτάκια αυτά και οι ενέργειες του Voice for Autism να λειτουργήσουν ως πρότυπο και για άλλες οργανώσεις της Κύπρου. «Είναι η πρώτη φόρα που με ιδιωτική πρωτοβουλία εξασφαλίζονται οι χώροι, οι ειδικότητες. Το ίδιο για το εστιατόριο που σκοπεύουμε να ανοίξουμε, που δεν υπάρχει κάτι ανάλογο στην Κύπρο. Παλεύουμε συνεχώς για ενσωμάτωση και ευκαιρίες αυτών των ατόμων στην κοινωνία».
Ανέφερε, ακόμη, ότι το Voice for Autism έχει 200 μέλη. Επιδιώκει να αλλάξει το κατεστημένο στην Κύπρο όσον αφορά τα άτομα με αυτισμό. Να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για αυτά τα άτομα, μια αξιοπρεπή και καλής ποιότητας ζωή. «Δίνουμε ελπίδα σε πολλούς γονείς που είναι σήμερα στο σπίτι με το παιδί τους. Θέλουμε να τους δώσουμε δύναμη. Μαζί θα δώσουμε φωνή στον αυτισμό».
«Να έχουν σπίτι όταν οι γονείς θα φύγουμε»
«Μας παρακίνησε η κοινή μας ανάγκη. Να δημιουργήσουμε σπίτια για νεαρά άτομα με αυτισμό στην κοινότητα, ώστε να εξασφαλιστούν τα παιδία μας όταν εμείς δεν θα είμαστε πια στη ζωή. Είναι το άγχος μας από μικρά παιδιά», ανέφερε στον «Φ» η Ευγενία Μηνά, αντιπρόεδρος της οργάνωσης, γονέας νεαρού ενήλικα με αυτισμό και λογοπαθολόγος.
Με το γιο της, Χρήστο, ετοίμασαν το δωμάτιο του σε μια από της οικίες στη Λακατάμια, έκαναν εργασίες στον κήπο και άλλες δραστηριότητες στο χώρο για να αισθανθεί εξοικείωση. Στόχος, σημειώνει, να μπουν τα παιδιά σε αυτά τα σπίτια και να διαβιούν όσο πιο ανεξάρτητα. Να τους προσφέρονται, παράλληλα, δραστηριότητες στη βάση και των ενδιαφερόντων τους. «Επίσης, να πηγαίνουν για ψώνια με τον εκπαιδευτή τους, να παρακολουθούν θέατρο ή μια μουσική παράσταση όπως θα έκανε κάποιος ενήλικας». Το επόμενο βήμα τους ως οργάνωση είναι να βρουν και χώρους εργασίας για να απασχολούνται το απόγευμα ενσωματωμένα στην κοινωνία.
«Εμείς δεν θέλουμε απλή φροντίδα», είπε και υπογράμμισε ότι υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και ανάγκη για τέτοια προγράμματα και υπηρεσίες. «Ξεκινήσαμε με μια λίστα αναμονής τεσσάρων ατόμων και σήμερα είναι 27. Οι γονείς θέλουμε να τα εξασφαλίσουμε». Σχολίασε, δε, ως απαράδεκτες τις πρακτικές που εφαρμόζονταν για άτομα με αυτισμό, τα οποία συχνά κατέληγαν σε γηροκομεία ή ακόμη και σε ψυχιατρεία. «Θέλουμε να αλλάξουμε αυτή τη νοοτροπία».
Εννιά κατοικίες σε λειτουργία από το κράτος
Τη λειτουργία εννέα κατοικιών υποστηριζόμενης διαβίωσης από το κράτος για άτομα με διάφορες αναπηρίες σε επαρχίες της Κύπρου, ανέφερε στον «Φ» η πρώτη λειτουργός κοινωνικής ενσωμάτωσης, Σκεύη Κωνσταντίνου. Είπε, μάλιστα, ότι γίνονται ενέργειες ώστε να λειτουργήσουν ακόμη πέντε κατοικίες το 2026 και παράλληλα για να ξεκινήσουν και ατομικά προγράμματα.
