Την επιθυμία για μια πιο ανθρώπινη και φιλική γειτονιά, αυτή την εποχή της αποξένωσης, εξέφρασαν δεκάδες άτομα όλων των ηλικιών, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, κάτοικοι της ενορίας Αγίου Νικολάου Δροσιάς στη Λάρνακα, σε μια…φιλόδοξη, καρποφόρα και βέβαια ευχάριστη συνάντησή τους σε μικρό πάρκο της περιοχής το πρωί της Κυριακής 9ης Απριλίου 2023. Για μερικές ώρες χαλάρωσης και ξεγνοιασιάς, κουβέντιασαν μεταξύ τους, αστειεύτηκαν, συνέφαγαν κάποια σνακ που οι ίδιοι ετοίμασαν και…υπενθύμισαν σε όλους μας τη μεγάλη αξία της προσωπικής επαφής και γνωριμίας, αφού πολλοί είμαστε άγνωστοι μεταξύ μας, έστω και αν ζούμε ο ένας δίπλα στον άλλο!
Την πρωτοβουλία για την πρωτοποριακή αυτή εκδήλωση είχαν οι οικογένειες δρος Πανίκου και Ντίνας Παναγή, Γιώργου και δρος Κατερίνας Παυλίδου-Χατζηκυριάκου, δρος Σόλωνα και Αγγέλως Σολωμού, Χρυστάλλας Χαραλάμπους, Κυριάκου και Μαρίας Πάτσαλου και δρος Κυριάκου και Ιόνκας Βερεσιέ. Ο υπογράφων ήμουν παρών στη συνάντηση και όπως μου έχει αναφερθεί από παρευρισκόμενους, στη γειτονιά αυτή κατοικούν όχι μόνο Λαρνακείς, αλλά και πολλοί εκτοπισμένοι του 1974 από την πόλη και επαρχία Αμμοχώστου, από κοινότητες όπως η Λύση, Πραστειό, Άχνα, Επτακώμη, Γιαλούσα και άλλα χωριά της Μεσαορίας και της Καρπασίας – άνθρωποι που ήρθαν εδώ σε νεαρή ηλικία μετά την προσφυγοποίηση τους, ιδιαίτερα τις δεκαετίες 1980 και 1990 και παραμένουν εδώ με τα παιδιά, τα εγγόνια και τις οικογένειες τους που δημιούργησαν μέσα στα χρόνια.
«Μόνο τα αυτοκίνητα μας διασταυρώνονται»…
«Ζούμε σε μια γειτονιά στην ίδια πόλη, ο ένας δίπλα από τον άλλο, αλλά ανάμεσα σε γνωστούς-άγνωστους» έγραψαν στην πρόσκληση προς τους γείτονες τους τα μέλη της ομάδας πρωτοβουλίας και πρόσθεσαν τα ακόλουθα: «Τα παιδιά μας μεγαλώνουν και δεν γνωρίζουν τα παιδιά που ζουν δίπλα τους. Χάθηκε η φιλία της γειτονιάς, χάθηκε το «καλημέρα γείτονα». Εμείς δεν επικοινωνούμε ο ένας με τον άλλο. Μόνο τα αυτοκίνητα μας διασταυρώνονται τα βράδια στον δρόμο. Η σύγχρονη ζωή, μας αποστασιοποιεί και μας αφαιρεί τα συναισθήματα που μας κάνουν ανθρώπους. Η φιλία κτίζεται μέσα από φωτογραφίες και ψεύτικά προφίλ στο διαδίκτυο και ο καθένας ζει κλεισμένος στον δικό του κόσμο. Αυτή η κατάσταση δεν μας ευχαριστεί και δεν μας ικανοποιεί. Στις δύσκολες μας στιγμές, δεν θέλουμε να είμαστε μόνοι. Μια ομάδα από εμάς τους γείτονες της γειτονιάς μας, αποφασίσαμε να κάνουμε ένα βήμα γνωριμίας και ανθρώπινης επαφής. Σας καλούμε να φέρουμε ο καθένας, λίγα κεραστικά, καφέ και αναψυκτικά και να βρεθούμε για μια ώρα στο πάρκο της οδού Ρούμελης, μπροστά από το παλιό κτίριο της Ηλεκτρικής, για να πούμε καλημέρα, να γνωριστούμε προσωπικά, να πούμε λίγα λόγια για μας και για την οικογένεια μας. Αν θέλουμε, να ανταλλάξουμε και τηλέφωνα. Να ορίσουμε και άλλη συνάντηση. Ελάτε να συναντηθούμε για μια ώρα!».
Το μεγάλο χαμόγελο του δημάρχου
«Παρευρίσκομαι εδώ πρώτα ως γείτονας και μετά ως δήμαρχος και μπορώ να πω ότι αυτή είναι από τις λίγες εκδηλώσεις που με εξέπληξε πολύ ευχάριστα αυτά τα έξι χρόνια της θητείας μου στο δημαρχείο Λάρνακας», είπε ο Ανδρέας Βύρας απευθυνόμενος στην ομήγυρη των γειτόνων που είχαν ανταποκριθεί στην πρόσκληση και βρέθηκαν στον συγκεκριμένο χώρο. «Μόλις πληροφορήθηκα για την εκδήλωση, έκανα ένα μεγάλο χαμόγελο γιατί κάποιοι συμπολίτες μας ανάλαβαν αυτή την πρωτοβουλία» πρόσθεσε και συνέχισε: «Είναι γεγονός ότι όταν μεγαλώναμε εμείς, ο γείτονας ήταν μέλος της οικογένειας μας. Όταν ήμουν μικρός, πολλές φορές με έδερνε η μάμμα μου και…κατέφευγα στη γειτόνισσα (γέλια), αφού οι γείτονες τότε ήταν στο στενό πυρήνα της οικογένειας για όλους μας.
Τα τελευταία χρόνια με τα κινητά, με τα κομπιούτερ, με τα tablet και με την τεχνολογία, μπορούμε μέσα σε μια στιγμή να «πάμε» στην άλλη άκρη του κόσμου, αλλά κάπου χάσαμε την προσωπική επαφή με τον διπλανό μας. Όμως η ανθρώπινη επαφή και σχέση, δεν μπορεί να υποκατασταθεί από καμιά τεχνολογία, από κανένα διαδικτυακό μήνυμα και από κανένα τηλεφώνημα. Ως δημοτικό συμβούλιο, σας συγχαίρουμε και σας ευχαριστούμε μέσα από την καρδιά μας γι’ αυτή την πρωτοβουλία κι ελπίζω να βρει πολλούς μιμητές γιατί είναι σημαντικό για την πόλη μας και την κοινωνία μας. Είναι γεγονός ότι τα πρώτα χρόνια της θητείας μας ως δήμος δίναμε έμφαση σε κάποια κεντρικά θέματα της πόλης, ώστε να προχωρήσουν κάποια έργα, αλλά τώρα οι προτεραιότητες μας είναι οι γειτονιές. Θα δείτε τώρα να γίνονται δρόμοι, θα δείτε τα πάρκα ένα ένα να βελτιώνονται, να μπαίνουν πατώματα και παιγνίδια…θα επικεντρωθούμε στο να κάνουμε την καθημερινότητα του πολίτη καλύτερη». Ο δήμαρχος Λάρνακας ανέφερε στον «Φ» ότι «μένει 300 μέτρα πιο κάτω, αλλά σύντομα «μετακομίζει» στη γειτονιά αυτή, όπου κτίζει σπίτι εδώ κοντά».
Μικρή ιστορική και…ψυχολογική ανάλυση
«Ζούμε σε μια μεταβατική περίοδο διαμόρφωσης ανθρωπίνων σχέσεων», μας είπε ο εκ των διοργανωτών της εκδήλωσης, νευρολόγος-ψυχίατρος δρ Κυριάκος Βερεσιές – από τους παλιούς κάτοικους της γειτονιάς – και πρόσθεσε μεταξύ άλλων: «Οι αλλαγές που έχουν γίνει μέσα σε 100 -150 χρόνια σε άλλες χώρες με τη βιομηχανική επανάσταση και την αστικοποίηση, έπρεπε στην Κύπρο να γίνουν σε 15-20 χρόνια. Αυτό απαιτούσε μεγάλες προσαρμοστικές ικανότητες για ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι η ανάπτυξη των σχέσεων αυτών, γίνεται στο περιβάλλον μιας πατρίδας μοιρασμένης που κουβαλά ένα τεράστιο βάρος τραυματικού στρες, λόγω των όσων συμβαίνουν τα τελευταία 50 χρόνια, με αβεβαιότητα και ανασφάλεια για την επόμενη μέρα, τόσο στον πολιτικό, όσο και στον οικονομικό τομέα, που κρατεί συνεχώς σε ένταση τον σύγχρονο πολίτη.
Όλα αυτά δημιουργούν τεράστια κοινωνικά κενά στην ανάπτυξη του ατόμου, της οικογένειας, της κοινότητας και της κοινωνίας γενικά. Τα κενά αυτά στην κυπριακή κοινωνία, έχουν ως συνέπεια την αστυφιλία, τη φυγή νέων ανθρώπων στο εξωτερικό, τις διαταραχές συμπεριφοράς για πολλά παιδιά, την εγκατάλειψη του σχολείου, την παραβατικότητα, την αντικοινωνικότητα, την αντι-εξουσιαστική στάση, την κατάχρηση ουσιών και την ανάπτυξη εθισμών συμπεριφοράς. Σαν συνέχεια της αλλαγής δομής της οικογένειας, της προσφυγοποίησης και της αστυφιλίας, προέκυψε και η συνεχής εγκατάσταση σε απρόσωπες πολυκατοικίες, όπου οι άνθρωποι ζουν όλοι μαζί, αλλά το μόνο που τους ενώνει είναι το ανσανσέρ, τα κοινόχρηστα και οι πιθανοί καυγάδες γύρω από το θέμα του πάρκινγκ(!).
Η νέα αυτή πραγματικότητα στέρησε τους ανθρώπους από ένα απλό «καλημέρα», ένα χαμόγελο, μια γλυκιά κουβέντα και μια στήριξη με λόγια ή με πράξεις σε μια δύσκολη τους στιγμή. Οι κοινωνικές σχέσεις που αναπτύσσονταν στο παρελθόν με τις κουβέντες στο πεζοδρόμιο, στον δρόμο, στο σωματείο, στον σύλλογο ή στο καφενείο της γειτονιάς και η ανταλλαγή των πιο πάνω μορφών επικοινωνίας, πολλές φορές λειτουργούσε και ως ψυχοθεραπευτική παρέμβαση. Ιδιαίτερα η ένδειξη αναγνώρισης και σεβασμού από κάποιο άτομο της γειτονιάς ή της κοινότητας, είναι μια πολύ σοβαρή τόνωση της αυτοεκτίμησης. Αυτό πολλές φορές λειτουργεί με την εκδήλωση θετικών κοινωνικών συμπεριφορών, με βάση τους άδηλους νόμους της ευπρέπειας και την αποδοχή της ιδιαιτερότητας των ανθρώπων της γειτονιάς και διατηρεί ένα πολύ ψηλό επίπεδο ευγένειας και αλληλοσεβασμού ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας της γειτονιάς.
Η ανάπτυξη της σύγχρονης τεχνολογίας και η ηλεκτρονική επικοινωνία, έδωσε ακόμη μια ώθηση στην κοινωνική μας αποξένωση, αφού παρά το ότι μπορούμε με αυτά τα μέσα να επικοινωνούμε καθημερινά με διαφορετικούς τρόπους με αρκετούς ανθρώπους, μας λείπει η προσωπική επαφή. Αντιμέτωποι λοιπόν με αυτή τη νέα πραγματικότητα, η οποία σταδιακά εμπεδώνεται και στη νέα γενιά, εμείς που χαρήκαμε τις χαρές της γειτονιάς, τις γνωριμίες και φιλίες που χτίζονται στον τόπο που ζούμε, αντιδρούμε. Η αντίδραση μας δεν έχει στόχο να ανατρέψει τον νέο τρόπο επικοινωνίας, που η ζωή και οι ανάγκες μας για επιβίωση και ασφάλεια, μας επέβαλε, ούτε να σταματήσουμε αυτό που νομοτελειακά γίνεται. Απλά θέλουμε να μεταφέρουμε το μήνυμα για την ανάγκη προσωπικής επαφής και γνωριμίας, για μια πιο ανθρώπινη και φιλική γειτονιά». Στη διάρκεια της εκδήλωσης ο δρ Βερεσιές ανακοίνωσε στους παρευρισκόμενους ότι «η δεύτερη μας συνάντηση στο πάρκο θα γίνει για τα μικρά παιδιά με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας του Παιδιού που είναι η 1η Ιουνίου».
Πρόσθεσε ότι «η σημερινή εκδήλωση αποτελεί βασικά τον πυρήνα της διοργάνωσης του Λεωφορείου του Γέλιου την Κυριακή 7 Μαϊου 2023, όταν θα οδεύσουμε προς το Δάλι με λεωφορεία από τη Λάρνακα, τη Λευκωσία, την Πάφο, το Παραλίμνι και τη Λεμεσό, αφού στο Δάλι θα γίνει η εναρκτήρια τελετή της Παγκόσμιας Ολυμπιάδας Γέλιου – κι αυτό θα συνενώσει τον κόσμο ακόμα περισσότερο. Σε συνεργασία με τον Δήμο Ιδαλίου θα γίνει στον αρχαιολογικό χώρο η Αφή της Φλόγας της Παγκόσμιας Ολυμπιάδας Γέλιου».
Τα παιδιά να ξανακτίσουν ό,τι χάθηκε…
«Όλες οι γειτονιές στην Κύπρο έχουν το ίδιο πρόβλημα αποξένωσης» σχολίασε για τον «Φ» ο παιδίατρος Σόλων Σολωμού, που όπως μας είπε διαμένει στη γειτονιά από το 1993. Και λίγες στιγμές αργότερα, τον…επιβεβαίωσε η ίδια η κόρη του Χριστιάνα που έπιασε κουβέντα με τη γειτόνισσα της Αθηνά Γρηγοριάδου, η οποία προσπαθούσε να…καταλάβει ποια είναι! «Απλώς μεγάλωσα και δεν με αναγνώρισε – παρατήρησε η Χριστιάνα – προφανώς γιατί το τελευταίο διάστημα ζω και εργάζομαι στη Λευκωσία».
Η κυρία Γρηγοριάδου που κατοικεί εδώ για 31 χρόνια και είναι μητέρα τριών κοριτσιών και ενός αγοριού 30, 27, 26 και 16 χρόνων, έσπευσε να μας εξηγήσει ότι «εκείνα τα πρώτα χρόνια ήταν μικρή η Χριστιάνα…βρεθήκαμε στην αρχή και ύστερα ύστερα χαθήκαμε. Όταν ήταν μικρά, έπαιζαν εδώ, που τότε ήταν ένα άδειο οικόπεδο. Εκείνα τα χρόνια, όταν πρωτοήρθαμε, είχαμε επαφές οι γείτονες μεταξύ μας, πηγαίναμε ο ένας στο σπίτι του άλλου». Παρεμβαίνοντας ο 27χρονος γιος της Κωνσταντίνος, μας είπε ότι «παλιά όλα τα παιδιά ήμασταν έξω στη γειτονιά, μετά το σχολείο παίζαμε ποδόσφαιρο και άλλα παιγνίδια…τα σημερινά παιδιά είναι κλεισμένα στα σπίτια τους πάνω στα κινητά…Αυτή είναι μια καλή ευκαιρία να συνδεθούν οι άνθρωποι μεταξύ τους, να γνωριστούν ουσιαστικά, να μάθουν ποιοι είναι οι γείτονες τους και τα παιδιά να μάθουν να «ξανακτίσουν» τη γειτονιά με τα παιγνίδια τους». Στα παιδιά έκαναν αναφορά και άλλοι συνομιλητές μας. «Εδώ μεγάλωσαν τα παιδιά μας, το πάρκο ήταν άδειο οικόπεδο όπου έβαζαν μπάρες κι έπαιζαν ποδόσφαιρο», μας είπε η Μαρία Πασχάλη, προσθέτοντας ότι είναι στη γειτονιά για 42 χρόνια. «Τα παιδιά μας έχουν παιδιά – συνέχισε – γίναμε γιαγιάδες…ο γιος μου γεννήθηκε το 1980, έχω 4 εγγονάκια. Με τις γειτόνισσες ήμασταν σαν τις αδελφές χρόνια ολόκληρα…είχαμε μωρά στην ίδια ηλικία».
Από το 1982 δηλώνει…παρούσα στη γειτονιά η Ντίνα Παναγή, μητέρα τριών ενήλικων παιδιών που διδάσκει αγγλικά σε δικό της φροντιστήριο, όπως μας πληροφόρησε. Πρόσθεσε πως «όταν ήταν μικρά τα παιδιά μας, έπαιζαν εδώ όλη μέρα μπάλα και ππιριλιά και δεν ήθελαν να μπουν μέσα». Από τους πιο παλιούς της γειτονιάς είναι ο συνταξιούχος δικηγόρος Ευάγγελος Πελεκάνος. Τον ρώτησα πόσα χρόνια ζει εδώ…«Χίλια», μου απάντησε γελώντας…«Όταν έκτισα το σπίτι μου τη δεκαετία 1970 στην οδό Αμοργού – είπε – υπήρχε μόνο ένα σπίτι δίπλα μου…απέναντι δεν υπήρχε κανένα…Πολύ καλή η σημερινή πρωτοβουλία. Όσο περνά ο καιρός, ο κόσμος παύει να κοινωνικοποιείται και χαίρομαι γιατί έχουμε την ευκαιρία να μιλήσει ο ένας στον άλλο…δεν βλέπω μωρά τώρα να παίζουν στη γειτονιά, είναι πάνω από τα κομπιούτερ. Εγώ μικρός, έτρεχα ξυπόλυτος να πιάσω περδίκια στο χωριό μου την Τερσεφάνου κι έτυχε να πάω τρέχοντας μέχρι και το Κίτι, για να τα καταφέρω!».
Καλό παράδειγμα και μια καλή αρχή
«Ελπίζω ν’ ακολουθήσουν το παράδειγμα μας και άλλες γειτονιές σε όλη την Κύπρο μετά τη δημοσιοποίηση της πρωτοβουλίας», είπε στον «Φ» η Μαρία Φιλίππου, «νεοφερμένη» στη γειτονιά, αφού μένει εδώ με την οικογένεια της για μόνο 4 χρόνια. «Χάρηκα ιδιαίτερα – πρόσθεσε – όταν ήρθα σήμερα εδώ και είδα μαζεμένους όλους αυτούς τους ανθρώπους.
Είναι ένα θετικό παράδειγμα, αφού δυστυχώς σήμερα δεν γνωρίζεις την ύπαρξη του διπλανού σου. Δεν αρκεί να ξέρεις κάποιον ονομαστικά…το θέμα είναι να ξέρεις τις ανάγκες του, να είσαι δίπλα του όταν σε χρειαστεί…κι αυτό έχει χαθεί. Όλοι φεύγουμε το πρωί και επιστρέφουμε το βράδυ στο σπίτι, αλλά έστω και κάθε λίγο καιρό να υπάρχει μια τέτοια συνάντηση, είναι ό,τι χρειάζεται μια γειτονιά. Για παράδειγμα με την κυρία Λουκία εδώ, είμαστε δίπλα. Θα τη δω λοιπόν, είτε το πρωί, είτε το απόγευμα που φεύγω ή έρχομαι από τη δουλειά, θα πούμε ένα «καλημέρα» κι ένα «είσαι καλά κυρία Λουκία;» κι αυτό είναι όλο κι όλο». Από το 1980 είναι στη γειτονιά, μας είπε η Λουκία Πούλλου που κατάγεται από την Επτακώμη και κατοικούσε στο Κάτω Βαρώσι πριν την εισβολή. Σχολίασε ότι «είναι πολύ ωραία η συγκέντρωση» και ότι «γνωρίζει τους ενοίκους μόνο των κοντινών σπιτιών και όχι αυτών που είναι λίγο παρακάτω».
Μαζί της συμφώνησε και η Αθηνά Μωϋσέως, κάτοικος της γειτονιάς για 44 χρόνια. «Πολύ καλή η ιδέα της συνάντησης, θα έπρεπε να την είχαμε κάνει προ καιρού», μας είπε. Για 44 χρόνια μένει εδώ και ο Παναγιώτης Κουμπαρής από το Πραστειό Αμμοχώστου. «Αγοράσαμε το οικόπεδο και κατοικήσαμε εδώ το 1979 – είπε – και για ένα δυο χρόνια, δεν είχαμε καν ηλεκτρικό ρεύμα…έρχονταν τότε οι βοσκοί εδώ και βοσκούσαν τα πρόβατα τους. Τα παιδιά μας το Πάσχα άναβαν λαμπρατζιές…Εκείνα τα χρόνια μετά την εισβολή, η Λάρνακα ήρθε εδώ μέχρι τη Δροσιά, στην ενορία Αγίου Νικολάου…τώρα προχώρησε απ’ εδώ 3-4 χιλιόμετρα προς τα έξω…η περιοχή είναι στην άκρη της πόλης και είναι συγκοινωνιακός κόμβος με τη Λεμεσό και τη Λευκωσία». Όπως δήλωσε στον «Φ» ο παλιός φιλόλογος Κυριάκος Τσαγκάρης από τη Λύση, «χρειαζόμασταν αυτή τη συνάντηση, είναι μια καλή αρχή. Υπολόγισα ότι θα ήμασταν μόνο 20 -25 άτομα, αλλά η πρωτοβουλία πέτυχε πέραν των προσδοκιών μας»…
