Πραγματοποιήθηκε πρόσφατα πολυθεματικό διεθνές συνέδριο Βιοϊατρικής, στο οποίο μίλησε ο Ισραηλινός Καθηγητής Δρ. Reuven Zimlichman, επικεφαλής του Καρδιολογικού Ινστιτούτου Έρευνας στο Πανεπιστήμιο της Ιατρικής του Τελ Αβίβ. O Δρ. Zimlichman μίλησε για τις νέες τεχνολογίες που μπορούν να ωφελήσουν τη δημόσια υγεία.

Το κάπνισμα αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας που μπορούν να προληφθούν. Πώς το κάπνισμα επηρεάζει το καρδιαγγειακό σύστημα;

Πράγματι, το κάπνισμα αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας που μπορούν να προληφθούν και επιφέρει σημαντικό οικονομικό κόστος, που σχετίζεται με την υγεία, παγκοσμίως. Το μεγαλύτερο μέρος της σχετιζόμενης με το κάπνισμα θνησιμότητας οφείλεται σε αθηρωματική καρδιαγγειακή νόσο (CVD), καρκίνο του πνεύμονα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, προκαλούνται από τη χρόνια έκθεση σε τοξικές ουσίες που παράγονται ως αποτέλεσμα της διαδικασίας καύσης. Αυτές οι χημικές ουσίες περιλαμβάνουν γνωστές καρκινογόνες ουσίες και πολλές καρδιαγγειακές τοξικές ουσίες, όπως το μονοξείδιο του άνθρακα και η ακρολεΐνη. Η χρόνια έκθεση σε αυτές τις χημικές ουσίες οδηγεί σε οξειδωτικό στρες και φλεγμονή και καταλήγει σε καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως ισχαιμική καρδιοπάθεια, καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο.

Ποιος είναι ο στόχος της μείωσης της βλάβης και ο ρόλος που διαδραματίζει στο κάπνισμα;

Τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματος είναι ευρέως γνωστά και χωρίς αμφιβολία είναι ο καλύτερος τρόπος για να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα. Εμείς, ως γιατροί, δεν πρέπει ποτέ να κουραζόμαστε να επαναλαμβάνουμε αυτό το μήνυμα στους ασθενείς μας. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι δεν σταματούν το κάπνισμα, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν μια σοβαρή ασθένεια. Εδώ είναι που προσεγγίσεις, όπως αυτή της μείωσης της βλάβης, μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμες. Όταν πρόκειται για άλλους τομείς της δημόσιας υγείας, η μείωση της βλάβης είναι μια πρακτική προσέγγιση για τους ανθρώπους που δεν είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν τις επικίνδυνες συνήθειες και, ως εκ τούτου, στοχεύει στην ελαχιστοποίηση των συνεπαγόμενων βλαβών που υφίστανται. Για το κάπνισμα, αυτό σημαίνει ότι ενώ γνωρίζουμε ότι η αποφυγή της χρήσης νικοτίνης ή οποιουδήποτε προϊόντος καπνού είναι η καλύτερη επιλογή, αναγνωρίζουμε ότι ορισμένοι άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν μπορούν να διακόψουν ή δεν ενδιαφέρονται να διακόψουν εξαρχής. Έτσι, η ενθάρρυνση αυτών των ανθρώπων να δοκιμάσουν άλλες επιλογές μπορεί να τους βοηθήσει να μειώσουν τους σοβαρότερους κινδύνους του καπνίσματος.

Ποιες είναι οι βασικές αρχές για την ανάπτυξη τέτοιων προϊόντων;

Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες μη καιόμενων εναλλακτικών προϊόντων, αλλά τα πιο διαδεδομένα είναι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα θερμαινόμενου καπνού (Heated Tobacco Products – HTP). Το κοινό χαρακτηριστικό των προϊόντων αυτών είναι ότι παρέχουν νικοτίνη χωρίς καύση. Τα HTPs, για παράδειγμα, θερμαίνουν τον καπνό χωρίς να τον καίνε και κατά συνέπεια παρατηρείται σημαντική μείωση του επιπέδου των τοξικών ουσιών, σε σύγκριση με τον καπνό του τσιγάρου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των καρκινογόνων και καρδιαγγειακών τοξικών ουσιών που βρίσκονται στον καπνό του τσιγάρου παράγονται από την καύση του καπνού. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα προϊόντα αυτά, για να πληρούν τις προϋποθέσεις ως εργαλεία μείωσης της βλάβης, πρέπει να αξιολογηθούν επιστημονικά και να έχουν κατασκευαστεί σύμφωνα με υψηλά πρότυπα ποιότητας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Κινεζικό ενδιαφέρον για Τεχνολογικό Πάρκο στη Λεμεσό

Ισχυρίζεστε ότι τα εναλλακτικά του καπνίσματος προϊόντα είναι ασφαλή;

Δεν υπάρχουν ασφαλή προϊόντα νικοτίνης ή καπνού και αυτός είναι, επαναλαμβάνω, ο λόγος για τον οποίο η διακοπή του καπνίσματος είναι η καλύτερη επιλογή. Ωστόσο, αυτό που έχουν αναδείξει οι έρευνες είναι ότι το κάπνισμα τσιγάρου είναι μακράν ο πιο επιβλαβής τρόπος λήψης νικοτίνης, λόγω του υψηλού επιπέδου τοξικών ουσιών που παράγονται κατά την καύση του καπνού. Συνεπώς, η υπεύθυνη προώθηση και η αρμόζουσα νομοθεσία είναι το κλειδί για να διασφαλιστεί ότι οι καπνιστές έχουν πρόσβαση σε εναλλακτικές επιλογές, ενώ ταυτόχρονα προστατεύεται η νεολαία.

Μέχρι στιγμής, δεν διαθέτουμε μεγάλες κλινικές ή επιδημιολογικές μελέτες για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ή τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού. Ως γιατρός, ποιες είναι οι ανησυχίες σας λόγω της έλλειψης μακροπρόθεσμων δεδομένων;

Προς το παρόν, δεν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν άμεσα τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων κατά τη μετάβαση από το κάπνισμα τσιγάρων στα εναλλακτικά προϊόντα χωρίς καύση. Τουλάχιστον δύο παράγοντες καθιστούν δύσκολη την άμεση απόδειξη της μείωσης της συχνότητας εμφάνισης των ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα σε παγκόσμια κλίμακα βραχυπρόθεσμα. Ο πρώτος παράγοντας σχετίζεται με το γεγονός ότι είναι πολύ περισσότεροι οι άνθρωποι που καπνίζουν τα συμβατικά τσιγάρα σε σύγκριση με όσους στρέφονται στα νεότερα εναλλακτικά προϊόντα, με τα οποία δεν υπάρχει τόσο μεγάλη εξοικείωση. Και ο δεύτερος, δεδομένου του χρόνου που απαιτείται για την ανάπτυξη των περισσότερων ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα, αφορά τα πολλά έτη που θα χρειαστούν για να αποδειχθεί άμεσα η μείωση της συχνότητας εμφάνισης των ασθενειών που σχετίζονται με το τσιγάρο, ως αποτέλεσμα της μετάβασης στα εναλλακτικά προϊόντα. Τώρα, όμως, γνωρίζουμε πολλά για τις βλάβες του καπνίσματος και τι τις προκαλεί, γεγονός που με κάνει να αισθάνομαι πιο άνετα με την προσέγγιση της μείωσης της βλάβης.

Παρόλο που μεγάλος αριθμός επιδημιολογικών δεδομένων αναμένεται μελλοντικά, υπάρχουν ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία που αναδύονται σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών των προϊόντων. Μια πρόσφατα δημοσιευμένη εργασία από την Κορέα μελέτησε τον αντίκτυπο της στρατηγικής της Μείωσης της Βλάβης από το κάπνισμα στη δημόσια υγεία. Οι ερευνητές αξιολόγησαν δεδομένα καπνίσματος σε πληθυσμό άνω των 5 εκατομμυρίων ανδρών και σύγκριναν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο στους καπνιστές με τον κίνδυνο εκείνων που άλλαξαν σε προϊόντα χωρίς καύση (ηλεκτρονικά τσιγάρα και προϊόντα θέρμανσης καπνού) για μια περίοδο 1,5 έτους. Όπως αναμενόταν, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η διακοπή του καπνίσματος ήταν η πιο αποτελεσματική παρέμβαση για τη μείωση του κινδύνου ενός μελλοντικού καρδιαγγειακού επεισοδίου.

Ωστόσο, διαπίστωσαν επίσης ότι η μετάβαση σε εναλλακτικά προϊόντα χωρίς καύση σχετιζόταν με σημαντικά χαμηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο από ό,τι η συνέχιση του καπνίσματος. Παρόλο που η περίοδος παρακολούθησης ήταν σχετικά σύντομη, τα δεδομένα υποδηλώνουν σημαντική μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου στα άτομα που χρησιμοποιούσαν τα εναλλακτικά προϊόντα χωρίς καύση αντί των συμβατικών τσιγάρων. Αν και σαφώς χρειαζόμαστε περισσότερα μακροπρόθεσμα επιδημιολογικά στοιχεία, τα δεδομένα που βλέπουμε να προκύπτουν είναι πολύ θετικά και ενθαρρυντικά.

Η πρώτη επιλογή και η διέξοδος της μείωσης της βλάβης

Πώς οι νέες τεχνολογίες μπορούν να συνεισφέρουν στη Δημόσια Υγεία;

Οι παραδοσιακές προσεγγίσεις πρόληψης και διακοπής του καπνίσματος έχουν σε σημαντικό βαθμό επιτύχει να μειώσουν τον επιπολασμό του καπνίσματος. Ωστόσο, βλέπουμε ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος στην περαιτέρω μείωση του αριθμού των καπνιστών – και, κατά συνέπεια, της θνησιμότητας που σχετίζεται με καρδιαγγειακά νοσήματα στις περισσότερες χώρες. Είναι σαφές ότι χρειαζόμαστε επιπλέον εναλλακτικές προσεγγίσεις, οι οποίες δεν θα αντικαταστήσουν τις υπάρχουσες στρατηγικές για τον έλεγχο του καπνίσματος, αλλά θα προσθέσουν κάποια εργαλεία. Τα εναλλακτικά προϊόντα χωρίς καύση μπορούν να αποτελέσουν μια από τις προσεγγίσεις για τη μείωση των βλαβερών συνεπειών του καπνίσματος και θα πρέπει να εξεταστούν για τους καπνιστές που βλέπουμε στην κλινική πρακτική ότι δεν πρόκειται να διακόψουν το κάπνισμα. Στον ιατρικό κόσμο, είμαστε πάντα ανοιχτοί σε καινοτόμες μεθόδους και νέες θεραπευτικές επιλογές – γιατί λοιπόν να μην συμπεριλάβουμε και τα εναλλακτικά προϊόντα χωρίς καύση στη φαρέτρα των εργαλείων μας για τη μείωση της βλάβης που συνδέεται με το κάπνισμα;

Ενώ η πρώτη μας επιλογή πρέπει να είναι πάντα η προτροπή προς τους ασθενείς μας να σταματήσουν το κάπνισμα, πρέπει να είμαστε ανοικτοί στην υιοθέτηση και προώθηση διαφόρων εννοιών μείωσης της βλάβης σε όλους τους τομείς των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου.