Της Φλωρεντίας Κυθραιώτου
Η πολιτιστική διπλωματία αξιοποιείται από μια χώρα για να προβάλει στο εξωτερικό τις πολιτιστικές αξίες και επιτεύγματα της, να βελτιώσει την εικόνα της και να συσφίξει τις σχέσεις της με τους άλλους λαούς.
Το κρασί της Κύπρου, ως προϊόν με καταξιωμένη πολιτιστική αξία, μπορεί κάλλιστα να γίνει ένας αποτελεσματικός πρεσβευτής του πολιτισμού μας. Η συγκυρία είναι ευνοϊκή, αφού τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια εκπληκτική αναγέννηση του κρασιού σε όλο τον κόσμο, καθώς και του αντίστοιχου ενδιαφέροντος, αλλά και των πωλήσεων διεθνώς. Έτσι, σε μια εποχή που τείνει προς την ομοιομορφία και την ομοιογένεια, καθιερώνεται ως αξία η ιδιαιτερότητα και τοπικότητα των κρασιών.
Στον σημερινό πολυδιάστατο κόσμο, ο πολιτισμός μπορεί να είναι γέφυρα συνεννόησης και όχι ένα ακόμα πεδίο αντιπαράθεσης, όπως το έβλεπε ο Huntington στο περίφημο «The Clash of Civilizations». Για χώρες που στερούνται ισχύ βασισμένη στα όπλα ή τη βαριά βιομηχανία, ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό συντελεστή ήπιας ισχύος με μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης.
Η ανάδειξη του πολιτισμού και η ενδυνάμωση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό μπορούν να έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη για το σύνολο της κυπριακής οικονομίας.
Πώς μπορεί να πετύχει η Κύπρος να αξιοποιήσει αυτό το σημαντικό όπλο ήπιας ισχύος; Για παράδειγμα, προωθώντας άμεσα την εγγραφή της Κουμανδαρίας και των αμπελοοινικών παραδόσεων των Κουμανταροχωριών στον Παγκόσμιο Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο (Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών). Ήδη, έχει γίνει μια καλή αρχή προς αυτή την κατεύθυνση, με την πρωτοβουλία των κοινοτήτων της Κουμανδαρίας, με συντονίστρια την Ολβία Χατζηπαύλου, να εγγράψουν την Κουμανδαρία στον Εθνικό Κατάλογο της Κυπριακής Επιτροπής Ουνέσκο το 2020. Ωστόσο, μένουν ακόμα αρκετά να γίνουν για την επίτευξη του στόχου.
Άλλο βήμα είναι η κατοχύρωση και ενδυνάμωση της αναγνωρισιμότητας του κυπριακού κρασιού (branding) στη βάση των συγκριτικών του πλεονεκτημάτων που είναι η μοναδικότητα των γηγενών ποικιλιών καθώς και η ιστορικότητα του κυπριακού αμπελώνα ο οποίος είναι ένας από τους λίγους προφυλλοξηρικούς και αυτόριζους αμπελώνες της Ευρώπης. Και προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν ήδη σωστές κινήσεις με ιδιωτική πρωτοβουλία, όπως η δημιουργία για πρώτη φορά στην Κύπρο μιας κοινοπραξίας, του Cyprus Wine Consortium, που μεταξύ άλλων προωθεί το branding των κυπριακών κρασιών.
Ένα μέτρο που θα αναδείξει και διαφυλάξει τη μοναδικότητα του κυπριακού αμπελώνα είναι επίσης και η συντήρηση των αναβαθμίδων (ξερολιθιών), αλλά και η σταδιακή μετατροπή του σε βιολογικό αμπελώνα. Με τη βιολογική αμπελοκαλλιέργεια θα αντιμετωπιστεί η απερήμωση και θα διατηρηθεί η οικολογική ισορροπία, ενώ η Κύπρος θα αποκτήσει εξαγωγικό πλεονέκτημα. Παράδειγμα προς μίμηση είναι ο αμπελώνας Alto Douro στην Πορτογαλία, ο οποίος ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 2001. Στην διαδικασία για να ενταχθεί στο καθεστώς της Σύμβασης της UNESCO για την διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, βρίσκεται και η Σαντορίνη.
Εκτός από την περιοχή Κουμανδαρίας, θα μπορούσε να προστατευθεί και να αναδειχθεί η μοναδικότητα των πανάρχαιων και εκλεκτών αμπελώνων των βουνοκορφών Λαόνας και Αφάμη, λόγω ακριβώς των ιστορικών αναβαθμίδων.
Στο βαθμό που η Κύπρος διαθέτει ως επί το πλείστον ορεινή αμπελουργία που διεξάγεται σε αντίξοες συνθήκες, θα πρέπει να επιδιωχθεί και η προσχώρηση των οινοποιείων μας σε παγκόσμια δίκτυα όπως είναι το Cervim (Centre for Research, Environmental Sustainability and Advancement of Mountain Viticulture.) Ο οργανισμός αυτός έχει ως στόχο να προστατεύσει αυτά τα τοπία, να δώσει αξία στους ορεινούς αμπελώνες «ηρωϊκής αμπελουργίας» και στα κρασιά που παράγονται από αυτούς, τα λεγόμενα ”extreme” κρασιά.
Για την προβολή και προώθηση των κυπριακών κρασιών, εκτός από τις συνήθεις συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις, μπορούν να επιστρατευθούν και πιο διπλωματικά μέσα. Όπως η διοργάνωση οινογαστρονομικών ταξιδιών για ξένους δημοσιογράφους και επαγγελματίες του τομέα, βραδιές γευσιγνωσίας στην Κύπρο και στις χώρες ενδιαφέροντος, ειδικές εκδηλώσεις και άλλα.
Τα πιο πάνω δεν γράφονται για να ισοπεδώσουμε τα όσα έγιναν μέχρι τώρα, τα οποία είναι και πολλά και σημαντικά. Χρειάζεται ωστόσο στρατηγικός σχεδιασμός και συνέργεια των σχετικών με το θέμα Υπουργείων (Υπουργείο Εξωτερικών, Υφυπουργείο Πολιτισμού, Υφυπουργείο Τουρισμού) αλλά και άλλων ιδιωτικών φορέων, προσώπων ή οργανισμών ώστε να αξιοποιήσει η Κύπρος τον πολυδιάστατο πολιτιστικό της θησαυρό, το κυπριακό κρασί.
Και μια και βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, ελπίζουμε ότι η επόμενη κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το θέμα αυτό πιο ολοκληρωμένα και κυρίως στο πλαίσιο ενός μακροχρόνιου προγραμματισμού, έτσι που να αρχίσει η Κύπρος να απολαμβάνει τα οφέλη από το συναρπαστικό αυτό κομμάτι του πολιτισμού της που είναι το κρασί.
