Η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας αποτελεί πρόκληση για τους ενήλικες, παρά τα χρόνια εκπαίδευσης και την εξάσκηση των γνωστικών τους δεξιοτήτων. Σε αντίθεση με τα παιδιά, τα οποία φαίνεται να απορροφούν τις πληροφορίες φυσικά και αβίαστα, οι ενήλικες δυσκολεύονται περισσότερο. Αυτό εγείρει το ερώτημα: Τι μπορούν να μάθουν οι ενήλικες από τον τρόπο με τον οποίο αποκτούν γλωσσικές δεξιότητες τα μικρά παιδιά;
Μια νέα μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι ενήλικες θα μπορούσαν να επωφεληθούν αν άλλαζαν τη μέθοδο μάθησης, δίνοντας έμφαση στην ακρόαση έναντι της ανάγνωσης. Με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιούνται οι φυσικοί μηχανισμοί εκμάθησης γλωσσών που αξιοποιούν τα βρέφη.
Η γλωσσική μάθηση ξεκινά από τη μήτρα
Τα μωρά αρχίζουν να αποκτούν γλωσσικές δεξιότητες ήδη από την ενδομήτρια ζωή, αναγνωρίζοντας τον ρυθμό και τη μελωδία της ομιλίας. Μετά τη γέννηση, συνεχίζουν να εκτίθενται στην ομιλία, την αναλύουν σε ηχητικά στοιχεία και σταδιακά κατανοούν τη σύνδεση των λέξεων με έννοιες και αντικείμενα. Χρειάζονται μήνες παρατήρησης για να αρχίσουν να μιλούν, ενώ η ανάγνωση και η γραφή έρχονται πολύ αργότερα.
Αντιθέτως, οι ενήλικες προσεγγίζουν τις ξένες γλώσσες μέσω της ανάγνωσης και της απομνημόνευσης λέξεων, πριν κατανοήσουν τη μουσικότητα, το ρυθμό και τη φωνολογική ταυτότητα της γλώσσας. Αυτή η αντιστροφή της μαθησιακής διαδικασίας ενδέχεται να επιβραδύνει την ανάπτυξη της ευχέρειας.
Τα οφέλη της ακρόασης
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, 174 Τσέχοι ενήλικες εκτέθηκαν για μόλις πέντε λεπτά σε ηχογράφηση στη γλώσσα Μαορί – την οποία δεν είχαν ξανακούσει – και στη συνέχεια ρωτήθηκαν αν μπορούσαν να διακρίνουν αν νέα ηχητικά αποσπάσματα ήταν στα Μαορί ή σε άλλη άγνωστη γλώσσα, τα Μαλαισιανά. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες κατάφεραν να εντοπίσουν τη διαφορά, αποδεικνύοντας ότι ακόμη και σύντομη ακουστική έκθεση αρκεί για να αρχίσει ο εγκέφαλος να αφομοιώνει τα γλωσσικά μοτίβα.
Η ανάγνωση μπορεί να παρεμποδίζει την κατανόηση
Η ίδια μελέτη διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες που παρακολούθησαν την ηχογράφηση συνοδευόμενη από υπότιτλους είχαν μειωμένη ικανότητα αναγνώρισης της γλώσσας σε σχέση με όσους απλώς άκουγαν. Η πρώιμη ανάγνωση, φαίνεται, μπορεί να εμποδίσει την αποτελεσματική αφομοίωση των ηχητικών χαρακτηριστικών της γλώσσας.
Παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι τα μικρά παιδιά που δεν γνωρίζουν ακόμη ανάγνωση, μαθαίνουν πιο αποτελεσματικά τις γραμματικές δομές από συνομηλίκους τους που έχουν ξεκινήσει να διαβάζουν.
Αλλαγή στην προσέγγιση εκμάθησης
Τα ευρήματα δείχνουν ότι μια προσέγγιση που δίνει προτεραιότητα στην ακρόαση μπορεί να βοηθήσει τους ενήλικες να μάθουν μια νέα γλώσσα με τρόπο πιο φυσικό. Η έκθεση σε προφορικό λόγο – μέσω συνομιλιών, podcasts και άλλων ηχητικών πηγών – πριν την ενασχόληση με γραπτό υλικό, μπορεί να ενισχύσει την προφορά και την ευχέρεια.
Οι ειδικοί προτείνουν στους μαθητές να βυθιστούν πρώτα στους ήχους της νέας γλώσσας, αντί να ξεκινούν με γραπτές ασκήσεις και εγχειρίδια. Αυτή η στρατηγική μίμησης της παιδικής εκμάθησης ενδέχεται να καταστήσει την εμπειρία της εκμάθησης πιο αποτελεσματική και βιωματική.
