Επιστολές, συσκέψεις, συζητήσεις 9 χρόνων, μια μεγάλη καταστροφή στις φαρμακευτικές αποθήκες, μια έκθεση γεγονότων που περιλαμβάνει αλληλογραφία μεταξύ εμπλεκομένων από το 2016, εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας από το 2018 και ένα πόρισμα που δεν αποδίδει ευθύνες σε κανένα από τους εμπλεκόμενους, το οποίο καταλήγει, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε χθες ο υπουργός Υγείας, στη διαπίστωση ότι οι δύο ημικρατικοί Οργανισμοί, ΟΑΥ και ΟΚΥπΥ, θα έπρεπε να λειτουργούν δικές τους φαρμακαποθήκες και να έχουν ασφαλισμένα τα φάρμακα τους.
Η καταστροφή, λόγω θεομηνίας, έγινε στις 18 Μαρτίου 2024 (Καθαρά Δευτέρα) και αποκαλύφθηκε στις 3 Απριλίου 2024, μετά από ρεπορτάζ του «Φ». Μια ημέρα μετά, δηλαδή στις 4 Απριλίου, το φως της δημοσιότητας είδε έκθεση που είχε ετοιμάσει το 2018 η Ελεγκτική Υπηρεσία, στην οποία γινόταν αναφορά στον τρόπο με τον οποίο το υπουργείο Υγείας προχώρησε στην ενοικίαση της συγκεκριμένης αποθήκης.
Στο μεταξύ, ο υπουργός Υγείας είχε ζητήσει έκθεση γεγονότων για όλα όσα αφορούσαν την αποθήκη φαρμάκων, τον τρόπο με τον οποίο είχε ενοικιαστεί, αλλά και την αλληλογραφία μεταξύ των αρμοδίων Τμημάτων που σχετιζόταν με την καταλληλότητα του υποστατικού, αφού πρώην λειτουργοί του Υπουργείου, του είχαν αποκαλύψει δημόσια πως από το 2016 προειδοποιούσαν με επιστολές τους για τα προβλήματα που εντόπιζαν.
Το περιεχόμενο της έκθεσης γεγονότων δημοσιεύθηκε στις 15 Απριλίου 2024 (από τον «Φ») και σε αυτό επισυνάπτονταν δεκάδες έγγραφα και επιστολές.
Η έκθεση είχε σταλθεί στη Βουλή, στην Ελεγκτική Υπηρεσία αλλά και στη Νομική Υπηρεσία.
Όπως διαπιστωνόταν, από τα όσα αναφέρονταν στην έκθεση (σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα της τότε εποχής), γνώστες για την κατάσταση που επικρατούσε στις αποθήκες, πέραν από το υπουργείο Υγείας, ήταν κι άλλα Υπουργεία και αρμόδια Τμήματα, αφού σχετική ενημέρωση κατά διαστήματα ζητούσαν και λάμβαναν και τα υπουργεία Οικονομικών και Εμπορίου, καθώς και η Ελεγκτική Υπηρεσία, ενώ, ιδιαίτερα από το 2019 και έπειτα, πλήρως ενήμεροι για όλα όσα αφορούσαν τις αποθήκες φαρμάκων ήταν και οι δύο ημικρατικοί οργανισμοί της Υγείας, ΟΑΥ και ΟΚΥπΥ.
Η έκθεση γεγονότων χώριζε τις διαδικασίες σε προ και μετά ΓεΣΥ εποχή, καθώς από το 2019, οπόταν και εφαρμόστηκε το ΓεΣΥ και ταυτόχρονα λειτούργησε ως αυτόνομος Οργανισμός ο ΟΚΥπΥ, στις αποθήκες φυλάσσονταν από το υπουργείο Υγείας και φάρμακα τα οποία ανήκαν στους δύο Οργανισμούς.
Ο υπουργός Υγείας, Μιχάλης Δαμιανός, σχολιάζοντας το περιεχόμενο της έκθεσης γεγονότων, αφήνοντας από τότε ανοικτό το ενδεχόμενο να μην προκύψουν ατομικές αλλά συλλογικές ευθύνες, δήλωσε στον «Φ» ότι «η έκθεση γεγονότων μας οδηγεί σε δύο είδη ευθυνών, εάν βεβαίως τεκμηριωθούν τα όσα προκύπτουν μέχρι τώρα. Η πρώτη περίπτωση αφορά την περίοδο κατά την οποία συνάφθηκε η πρώτη συμφωνία μεταξύ υπουργείου Υγείας και ιδιώτη και η δεύτερη αφορά τον τρόπο με τον οποίο έγινε η διαχείριση των αποθηκών στη μετέπειτα εποχή και όταν το υπουργείο Υγείας γνώριζε πλέον τα προβλήματα που υπήρχαν. Αυτή τη στιγμή, δεν μπορούμε να πούμε ότι φθάσαμε σε τελικά συμπεράσματα. Η έκθεση μελετάται (. . .) δεν μπορεί να μην έχει κανένας ευθύνη σε αυτό το ζήτημα. Πρέπει, όμως, να δούμε εάν είναι συλλογικές ή ατομικές αυτές οι ευθύνες».
Της έκθεσης γεγονότων ακολούθησε έρευνα, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ευθύνες από την ημέρα ενοικίασης του υποστατικού μέχρι την ημέρα της καταστροφής. Ο ερευνών λειτουργός, σύμφωνα με τις χθεσινές δηλώσεις του υπουργού Υγείας, κατέθεσε το πόρισμα του πριν από δύο μήνες.
Στις χθεσινές του δηλώσεις σε διάφορα ΜΜΕ, ο Μιχάλης Δαμιανός ανέφερε ότι ο ερευνών λειτουργός «εισηγήθηκε για τους δύο ημικρατικούς Οργανισμούς να ασφαλίσουν τα αποθέματα φαρμάκων τους και για τον ΟΚΥπΥ ότι πρέπει να εξεύρει αποθήκη για να φυλάσσονται τα φάρμακα που εισάγονται για λογαριασμό του». Για τον ΟΑΥ γίνεται αναφορά στην ανάγκη για ανάληψη της ευθύνης για τα φάρμακα του ΓεΣΥ που μέχρι τώρα φυλάσσονται στις αποθήκες από τον Σεπτέμβριο του 2025.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο ΟΚΥπΥ, ακολουθώντας όλες τις απαραίτητες διαδικασίες, έχει προωθήσει εδώ και πολλούς μήνες τις διαδικασίες για απόκτηση δικής του φαρμακαποθήκης έχει εντοπιστεί το κατάλληλο κτήριο (το οποίο είναι ακόμα υπό ανέγερση) και μόλις ολοκληρωθεί και διαμορφωθεί θα μεταφερθούν εκεί τα φάρμακα.
Ο Σεπτέμβριος του 2025 είχε οριστεί ως χρονοδιάγραμμα για ΟΚΥπΥ από τον Οκτώβριο του 2023 όταν, σύμφωνα με την έκθεση γεγονότων «έλαβε χώρα συνάντηση μεταξύ εκπροσώπων του υπουργείου Υγείας, του ΟΑΥ και του ΟΚΥπΥ για συζήτηση της μεταφοράς του τομέα προμηθειών αποθήκευσης και διανομής των φαρμάκων του ΟΚΥπΥ από τη ΔΑΠ στον ΟΚΥπΥ και αντίστοιχα η συνέχιση της παροχής υπηρεσιών στον ΟΑΥ από τη Διεύθυνση Αγορών και Προμηθειών του υπουργείου Υγείας».
Ο ΟΑΥ από τις 17 Απριλίου 2024 (δημοσίευμα «Φ») είχε αποφασίσει και προωθήσει τη διαδικασία ανάληψης της ευθύνης για φύλαξη των φαρμάκων του από τους ίδιους τους προμηθευτές (στη βάση προδιαγραφών των νέων προσφορών που προκηρύσσονται).
Τέλος, υπενθυμίζεται ότι αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση της καταστροφής στις αποθήκες και κυρίως μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης γεγονότων για την υπόθεση, πρώην λειτουργοί του υπουργείου Υγείας είχαν δημόσια αποκαλύψει επιστολές τους (οι οποίες περιλαμβάνονται στην έκθεση) με τις οποίες προειδοποιούσαν για την ακαταλληλότητα του υποστατικού.
Στα επισυναπτόμενα βεβαίως της έκθεσης, περιλαμβάνονταν και επιστολές με τις οποίες κάποιοι από τους λειτουργούς αυτούς αναθεωρούσαν τις αρχικές τους τοποθετήσεις/ διαπιστώσεις.
Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του «Φ» στις 17 Απριλίου 2024, «η καταλληλότητα ή ακαταλληλότητα του υποστατικού περιγράφεται σε πέντε συγκεκριμένες επιστολές. Η πρώτη φέρει ημερομηνία του 2016 και η τελευταία αποστάλθηκε τον Φεβρουάριο του 2024, έναν μήνα πριν τη θεομηνία».
Στις 16 Φεβρουαρίου 2024, ο υπεύθυνος αποθηκών ανέφερε ότι: «Οι υφιστάμενες κτηριακές εγκαταστάσεις δεν πληρούν τις προδιαγραφές που προνοούνται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις φαρμακευτικές αποθήκες. Σημειώνεται ότι οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις με τη σωρεία προβλημάτων που παρουσιάζουν, κυρίως λόγω της παλαιότητας του κτηρίου, δεν μπορούν να αναβαθμιστούν».
Σημειώνεται ότι, η ιστορία της αποθήκης φαρμάκων, πάει πίσω στο 2004. Από τότε μέχρι σήμερα, από το υπουργείο Υγείας έχουν περάσει 14 υπουργοί, 7 γενικοί διευθυντές και αριθμός διευθυντών και αναπληρωτών διευθυντών Φαρμακευτικών Υπηρεσιών.
Δεν κατέστη δυνατό να βρεθεί άλλη αποθήκη και έφτιαξαν την οροφή
Σε δηλώσεις του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων στις 5 Απριλίου 2024, ο υπουργός Υγείας, Μιχάλης Δαμιανός, ανέφερε ότι οι διαδικασίες για τη μεταστέγαση των αποθηκών «είχαν ξεκινήσει πολύ πριν τη θεομηνία (στις 18 Μαρτίου)» και πρόσθεσε ότι «θα ακολουθηθούν οι νενομισμένες διαδικασίες προσφορών του Δημοσίου, προκειμένου ο νέος χώρος να πληροί όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές, για τη φύλαξη των φαρμάκων».
Στις χθεσινές του δηλώσεις, ο υπουργός Υγείας αποκάλυψε ότι οι διαγωνισμοί που μέχρι τώρα είχαν γίνει δεν απέδωσαν και σε εξέλιξη βρίσκεται αυτή τη στιγμή ένας νέος διαγωνισμός ο οποίος έχει προθεσμία για υποβολή δήλωσης ενδιαφέροντος την 4η Απριλίου.
Παράλληλα, όπως είπε ο Μιχάλης Δαμιανός, «έχουμε προχωρήσει σε επιδιόρθωση της οροφής της αποθήκης (που είχε πλημμυρίσει) και διασφαλίσαμε έτσι ότι τα φάρμακα που φυλάσσονται εκεί είναι ασφαλισμένα». Τα έξοδα για την αντικατάσταση της στέγης, θα τα μοιραστούν υπουργείο Υγείας, ΟΑΥ και ΟΚΥπΥ.
