Η οξεία γαστρεντερίτιδα είναι μια φλεγμονώδης διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος που επηρεάζει το στομάχι και το έντερο. Εκδηλώνεται συνήθως με συμπτώματα όπως έμετο, διάρροια, κοιλιακό άλγος και πυρετό, τα οποία μπορεί να εμφανιστούν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα είναι ήπια και υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες με κατάλληλη υποστηρικτική φροντίδα.
Η κύρια αιτία της γαστρεντερίτιδας είναι οι λοιμώξεις, οι οποίες μπορεί να είναι ιογενείς, βακτηριακές ή, λιγότερο συχνά, παρασιτικές. Ο ροταϊός αποτελεί τη συχνότερη αιτία γαστρεντερίτιδας στα παιδιά, γι’ αυτό και ο καθολικός εμβολιασμός στη βρεφική ηλικία θεωρείται απαραίτητος. Άλλοι υπεύθυνοι ιοί περιλαμβάνουν τον νοροϊό, τον αδενοϊό και τους εντεροϊούς.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η γαστρεντερίτιδα προκαλείται από βακτηριακές λοιμώξεις, με πιο συνηθισμένα παθογόνα τη σαλμονέλα, τη σιγκέλλα και το καμπυλοβακτηρίδιο. Επιπλέον, μπορεί να προκληθεί από τροφική δηλητηρίαση, κυρίως λόγω κακής υγιεινής, ακατάλληλης προετοιμασίας ή ελλιπούς συντήρησης τροφίμων.
Συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας
Η γαστρεντερίτιδα εκδηλώνεται συχνά με έμετο ή διάρροια, ή και τα δύο. Η διάρροια χαρακτηρίζεται από συχνές κενώσεις με υδαρή ή μαλακή σύσταση. Εάν η διάρροια περιλαμβάνει αίμα ή βλέννη, μπορεί να υποδηλώνει μικροβιακή λοίμωξη. Άλλα συχνά συμπτώματα είναι το κοιλιακό άλγος -το οποίο συνήθως εμφανίζεται πριν από τους εμέτους ή την διάρροια και μειώνεται μετά- και ο πυρετός.
Αντιμετώπιση στο σπίτι
Η βασική θεραπεία για τη γαστρεντερίτιδα περιλαμβάνει τη διατήρηση της ενυδάτωσης. Η χορήγηση υγρών πρέπει να ξεκινάει τουλάχιστον μία ώρα μετά τον τελευταίο έμετο, με μικρές ποσότητες υγρών σε συχνά διαστήματα. Σε βρέφη, ο θηλασμός ή η φόρμουλα πρέπει να συνεχιστούν κανονικά. Σε μεγαλύτερα παιδιά, οι απλές αμυλούχες τροφές, όπως το ρύζι και οι πατάτες, μπορούν να βοηθήσουν στην ανάρρωση. Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, καθώς μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Φαρμακευτικά σκευάσματα για τον περιορισμό του εμετού ή της διάρροιας δεν συνιστώνται.
Πότε να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια
Συνήθως, τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους σε λίγες μέρες. Ωστόσο, εάν το παιδί παρουσιάσει συμπτώματα αφυδάτωσης, όπως μειωμένη παραγωγή ούρων ή πολύ ξηρό στόμα, ή έχει υψηλό πυρετό που δεν υποχωρεί, είναι σημαντικό να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια. Τα βρέφη κάτω των 6 μηνών ή τα παιδιά με χρόνια νοσήματα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για αφυδάτωση και απαιτείται έγκαιρη εκτίμηση από παιδίατρο. Επίσης, εάν υπάρξει διάρροια με αίμα, συνεχείς έμετοι ή έντονο κοιλιακό άλγος, η επίσκεψη στον γιατρό είναι αναγκαία.
Πρόληψη
Η πρόληψη της γαστρεντερίτιδας βασίζεται στην τήρηση των κανόνων υγιεινής, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή κατανάλωσης ακατάλληλα προετοιμασμένων ή αποθηκευμένων τροφίμων. Ειδικά στα παιδιά, η χρήση καθαρών και ασφαλών υλικών κατά την προετοιμασία των γευμάτων και η καλή συντήρηση των τροφίμων είναι σημαντικά μέτρα πρόληψης. Επιπλέον, είναι απαραίτητο τα παιδιά να παραμένουν στο σπίτι για τουλάχιστον 24 ώρες μετά την αποδρομή των συμπτωμάτων, προκειμένου να αποτραπεί η μετάδοση της πάθησης σε άλλα άτομα.
Με την κατάλληλη φροντίδα και ενυδάτωση, η γαστρεντερίτιδα συνήθως αντιμετωπίζεται εύκολα στο σπίτι, και τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν πλήρως χωρίς επιπλοκές. Όσα αδυνατούν να λάβουν ενυδάτωση από το στόμα ενδέχεται να χρειαστούν νοσηλεία και χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών. Στις σπάνιες περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα είναι επίμονα και έχουν μεγάλη χρονική διάρκεια θα χρειαστεί εκτίμηση από Παιδογαστρεντερολόγο προς αποκλεισμό εναλλακτικών διαγνώσεων που αφορούν νοσήματα του πεπτικού συστήματος.
