Το πολύ υψηλό κόστος των καινοτόμων φαρμάκων και εξειδικευμένων θεραπειών αλλά και η ένταξη της αποστολής ασθενών στο εξωτερικό στο ΓεΣΥ, θα προκαλέσουν μικρή ταλάντευση στο Ταμείο του Συστήματος την επόμενη διετία. Ωστόσο, όπως διαπιστώνει η επικαιροποιημένη αναλογιστική μελέτη, το απόθεμα του Γενικού Συστήματος Υγείας θα παραμείνει σταθερά σε υψηλά επίπεδα, τουλάχιστον μέχρι το 2032 με ετήσια αύξηση, από το 2027 και μετά.
Οι εξειδικευμένες θεραπείες και τα καινοτόμα φάρμακα, θα χορηγούνται στους ασθενείς μέσω δύο διαφορετικών διαδικασιών. Η πρώτη διαδικασία θα γίνεται μέσω της ένταξης των φαρμάκων αυτών στον Κατάλογο Φαρμακευτικών Προϊόντων του ΓεΣΥ και η δεύτερη μέσω ονομαστικών αιτημάτων τα οποία θα υποβάλλονται στον ΟΑΥ ειδικά για συγκεκριμένους δικαιούχους.
Το κόστος των θεραπειών που θα χορηγούνται μέσω του ΓεΣΥ αναμένεται ότι το 2025 θα φθάσει τα €89,4 εκατομμύρια, ενώ αναμένεται ότι το κονδύλι για την εξασφάλιση φαρμάκων μέσω της διαδικασίας των ονομαστικών αιτημάτων θα ανέλθει στα €40 εκατ. για να φθάσει το 2032 τα €76 εκατ.
Η αποστολή ασθενών στο εξωτερικό, με τη μεταφορά του σχετικού προγράμματος, που σήμερα τυγχάνει διαχείρισης από το υπουργείο Υγείας, στον ΟΑΥ, αναμένεται ότι θα προσθέσει άλλα €30 εκατομμύρια στον προϋπολογισμό του ΓεΣΥ αλλά, όπως διαπιστώνεται, θα παρουσιάσει μικρή μείωση το 2027.
Επιπρόσθετα του κόστους για εξειδικευμένα φάρμακα και της αποστολής ασθενών στο εξωτερικό, στον προϋπολογισμό του ΓεΣΥ πρέπει να λαμβάνονται, πλέον, υπόψη και τα κονδύλια που προορίζονται για την κάλυψη των Υπηρεσιών Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (π.χ. λειτουργία νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας σε απομακρυσμένες περιοχές κ.λπ.) που προσφέρονται από τον Οργανισμό Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας. Το κόστος των ΥΓΟΣ θα φθάσει στα €37,4 εκατ. στο τέλος του 2024, με αύξηση 2% τα έτη 2025 και 2026.
Με τα δεδομένα αυτά –και όπως προβλέπει η αναλογιστική μελέτη, η οποία, αξίζει να αναφερθεί, επιβεβαιώνει τους υπολογισμούς του περασμένου έτους– το απόθεμα στο Ταμείο του ΓεΣΥ τα έτη 2025 και 2026 θα παρουσιάσει μικρή μείωση.
Συγκεκριμένα, το απόθεμα αναμένεται στο τέλος του 2024 να βρίσκεται στα €647 εκατ. Το 2025 θα μειωθεί στα €635 εκατ. και το 2026 θα σημειώσει περαιτέρω μείωση και θα πέσει στα €620 εκατ. Το 2032, ωστόσο, θα φθάσει τα €825 εκατ. αφού από το 2027 και μετά φαίνεται ότι θα αρχίσει να καταγράφεται και πάλι αύξηση.
Σε κάθε περίπτωση ωστόσο και σε όλα τα υπό αναφορά έτη, το Ταμείο του ΓεΣΥ θα διαθέτει αποθέματα για να καλύψει τις ανάγκες των ασθενών για τρεις μήνες χωρίς να υπάρχει εισροή εσόδων. Για να είναι βεβαίως μηδενικά τα έσοδα του Ταμείου, θα σημαίνει ότι η Κύπρος τόσο σε επίπεδο κράτους, όσο και σε επίπεδο κοινωνίας θα σταματήσει να λειτουργεί.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αναλογιστών, το έτος 2032 και με το προβλεπόμενο απόθεμα, το ΓεΣΥ θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τεσσάρων και πλέον μηνών, χωρίς έσοδα.
Σε ό,τι αφορά τα έσοδα και τις δαπάνες του ΓεΣΥ για τα επόμενα έτη, μέχρι και το 2032, η μελέτη αναφέρει:
>> Τα έσοδα του ΓεΣΥ αναμένεται ότι μέχρι το 2032 θα φθάσουν τα €2,4 δισ. εκ των οποίων τα €2,3 δισ. θα προέρχονται από τις συνεισφορές. Τα έξοδα θα φθάσουν τα €2,3 δισ.
>> Το 2025 τα έσοδα από τις συνεισφορές αναμένεται να φθάσουν τα €1,7 δισ. και το 2026 τα €1,8 δισ. Τα έσοδα θα ανέλθουν, σύμφωνα με την πρόβλεψη, στα €1,8 δισ.
>> Το 2026 τα έξοδα αναμένεται ότι θα φθάσουν στα €1,9 δισ. και τα έσοδα στα €1,9 δισ.
Για τον υπολογισμό των προβλέψεων τους οι μελετητές χρησιμοποίησαν τρία διαφορετικά σενάρια. Το βασικό σενάριο, το οικονομικό σενάριο και το σενάριο που προβλέπει αύξηση αναγκών/ υπηρεσιών.
Από τα τεστ που έγιναν, με τη χρήση και των τριών σεναρίων, προκύπτει ότι το απόθεμα στο Ταμείο του ΓεΣΥ παραμένει σταθερά θετικό μέχρι το 2032. Συγκεκριμένα, με το βασικό σενάριο το απόθεμα θα είναι αρκετό για να καλύψει τις ανάγκες του ΓεΣΥ για 3,5 μήνες.
Στα γενικά συμπεράσματά της, η επικαιροποιημένη αναλογιστική μελέτη καταλήγει στα εξής δεδομένα:
>> Το ΓεΣΥ είναι οικονομικά σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια της υπό εξέτασης περιόδου, υπό τα σημερινά δεδομένα.
>> Μέχρι το 2032 παρουσιάζει απόθεμα ικανό να καλύψει ανάγκες μέχρι και για 3,5 μήνες χωρίς έσοδα.
>> Η σταθερότητα παραμένει στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη αξιολόγηση.
>> Το Ταμείο του ΓεΣΥ και η σταθερότητα του πρέπει να τυγχάνει συνεχούς παρακολούθησης ώστε να συνεχίσει να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του.
Η αναλογιστική μελέτη ετοιμάστηκε για λογαριασμό του ΟΑΥ από τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας και έχει ήδη παρουσιαστεί και επεξηγηθεί στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Οργανισμού. Η τελική ανάλυση των αναλογιστών αναμένεται ότι θα βρίσκεται στα χέρια του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας τον επόμενο μήνα.
Το 2032 ο ένας στους πέντε δικαιούχους θα είναι συνταξιούχος
Ο αριθμός των δικαιούχων του ΓεΣΥ, το 2025 αναμένεται ότι θα φθάσει τις 984.454. Το 2032, όπως προβλέπεται από την επκαιροποιημένη αναλογιστική μελετή για το Σύστημα και βάσει και των οικονομικών και άλλων δεδομένων του κράτους, οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ θα ξεπεράσουν το ένα εκατομμύριο και αναμένεται ότι θα φθάσουν τα 1.058.000.
Η σταδιακή αύξηση των δικαιούχων άρχισε να καταγράφεται από το 2023, έτος κατά το οποίο ο αριθμός τους έφθασε τις 960.500. Το 2024, τρέχον έτος, ο αριθμός των δικαιούχων του ΓεΣΥ είναι 972.659 και προβλέπεται ότι στο τέλος του 2025 θα ξεπεράσει τις 995.000. Περαιτέρω αύξηση θα παρατηρείται κάθε χρόνο μέχρι το έτος 2032 οπόταν και υπολογίζεται ότι το ΓεΣΥ θα έχει 1.058.000 δικαιούχους.
Σε ό,τι αφορά την ηλικία των δικαιούχων του ΓεΣΥ, από τα επίσημα δεδομένα, όπως αυτά καταγράφονται και στην αναλογιστική μελέτη προκύπτει ότι, το 2024 και σε σύνολο 972.659 δικαιούχων, το 18% είναι παιδιά, το 18% είναι άτομα άνω των 65 ετών και το υπόλοιπο 64% είναι άτομα ηλικίας 18-64 ετών.
Το 2025 ο αριθμός των δικαιούχων θα φθάσει τις 984.454 με το ποσοστό των παιδιών παραμένει σταθερό στο 18% αλλά το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών να ανεβαίνει στο 19% και το ποσοστό των ατόμων 18-64 ετών να παρουσιάζει αντίστοιχη μείωση και να πέφτει στο 63%. Μέχρι το 2032, οπόταν και οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ αναμένεται να είναι 1.058.000, το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών θα ανέλθει στο 21% με το ποσοστό των ατόμων 18-64 ετών να πέφτει στο 61% και το ποσοστό των παιδιών να παραμένει σταθερό στο 18%. Από τα έτη 2027 μέχρι και το 2031, το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών θα βρίσκεται στο 20%.
