Εν είδη απολογισμού του έργου που έγινε τα τελευταία δύο χρόνια στις Κεντρικές Φυλακές, ο υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως , Μάριος Χαρτσιώτης, ανοίγει τα χαρτιά του τονίζοντας ότι «εμείς δεν κρύψαμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί».
Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδει το υπουργείο Δικαιοσύνης στη διαχείριση της παραβατικότητας ανηλίκων και τη δημιουργία Χώρου Κράτησης Παιδιών, ώστε να φύγουν από τις φυλακές που βρίσκονται σήμερα.
Σύμφωνα με τον κ. Χαρτσιώτη, «ως Υπουργείο έχουμε δημιουργήσει ειδικό τμήμα στην Αστυνομία κατάλληλα στελεχωμένο για διαχείριση της νεανικής παραβατικότητας, ενώ έχουν εκπαιδευτεί αστυνομικοί για άσκηση των ειδικών καθηκόντων διαχείρισης της νεανικής παραβατικότητας και έρευνας των σχετικών υποθέσεων.
Το ΥΔΔΤ έχει μεριμνήσει για την πρόσληψη επιμελητών ανηλίκων που συνδράμουν τους ανήλικους υπό σύλληψη και τους συνδέουν με γονείς ή κηδεμόνες καθώς και με κοινωνικές υπηρεσίες που τους παρέχουν συνδρομή ή στήριξη.
Μέχρι σήμερα οι επιμελητές έχουν παράσχει συνδρομή και στήριξη σε περίπου 400 περιπτώσεις ανήλικων παραβατών.
«Ταυτόχρονα», αναφέρει ο κ. Χαρτσιώτης, «μέχρι την εγκαθίδρυση ειδικού χώρου κράτησης ανηλίκων εκτός φυλακών, έχουμε βελτιώσει σημαντικά τις συνθήκες κράτησης ανηλίκων που κρατούνται σήμερα στις φυλακές μέσα από την διαμονή τους σε ειδικά διαμορφωμένη πτέρυγα των φυλακών και την εφαρμογή παιδοκεντρικών σωφρονιστικών προσεγγίσεων κατά την κράτηση τους».
Ο υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως σημειώνει ότι «την ίδια ώρα και για εφαρμογή του νόμου περί παιδιών σε σύγκρουση με τον νόμο, έχουμε ετοιμάσει, σε συνεργασία με το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Κανονιστικό Πλαίσιο για λειτουργία του πρώτου Χώρου Κράτησης Παιδιών το οποίο, εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον περασμένο Ιούλη και έχει κατατεθεί στη Βουλή για συζήτηση και έγκριση.
H κατάθεση του κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας του χώρου κράτησης παιδιών για συζήτηση στη Βουλή, συνιστά σημαντικό σταθμό στην αντιμετώπιση του σοβαρού κοινωνικού προβλήματος της ανήλικης και νεανικής παραβατικότητας στον τόπο μας.
Πρόκειται για ένα σύγχρονο κανονιστικό πλαίσιο που σέβεται τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, όλα τα διεθνή κείμενα προστασίας των δικαιωμάτων ανήλικων και νεαρών κρατουμένων καθώς και τις αρχές κράτησης ανηλίκων που εγκαθιδρύει η νομοθεσία».
Έχει επίσης κατατεθεί νομοσχέδιο στη Βουλή, το οποίο προβλέπει, με τροποποίηση του άρθρου 125 της οικείας νομοθεσίας συγκεκριμένες αλλαγές, η σημαντικότερη από τις οποίες προνοεί διεύρυνση των εξουσιών και αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου Χώρων Κράτησης Παιδιών, ώστε να καταστεί ο ρόλος του πιο αναβαθμισμένος και πιο αποτελεσματικός ως προς την εποπτεία, τον έλεγχο και τη λογοδοσία όσων θα έχουν την ευθύνη διαχείρισης του χώρου.
Κληθείς από τον «Φ» να αναφερθεί στις επικρίσεις που δέχεται για το μπάσιμο κινητών και ναρκωτικών στις φυλακές, ο Μάριος Χαρτσιώτης ανέφερε ότι αποδράσεις και κινητά υπήρχαν και πριν, υπάρχουν και τώρα.
«Εμείς αυτό που κάνουμε, είναι να τα αποτρέψουμε και έχουμε δρομολογήσει λύσεις για χρόνια προβλήματα, ενώ παράλληλα βρισκόμαστε στην επίλυση του υπερπληθυσμού που είναι και η βάση όλων των προκλήσεων».
Σημειώνεται ότι στις φυλακές παλαιότερα υπήρξαν αποδράσεις, υπήρξαν αυτοκτονίες μέχρι και φόνος κρατούμενου, υπόθεση που βρίσκεται τώρα υπό εκδίκαση.
Σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης, από τον Μάρτιο του 2023 η νέα κυβέρνηση έθεσε ως πρωταρχικούς στόχους την αντιμετώπιση του χρόνιου και σοβαρού προβλήματος του υπερπληθυσμού και την αποτελεσματικότερη διαχείριση της παραβατικότητας ανηλίκων.
Στο πλαίσιο αυτό υιοθέτησε ένα ολοκληρωμένο πλάνο το οποίο περιλαμβάνει έργα αξίας €40.000.000, ως ακολούθως:
• Έχει ήδη δημιουργηθεί και λειτουργεί σε ανακαινισμένη εγκατάσταση από τον Φεβρουάριο του 2024, η νέα ανοιχτή φυλακή στην οποία μπορούν να φιλοξενηθούν μέχρι και 60 κρατούμενοι.
• Τέθηκε σε λειτουργία από τον Ιούλιο του 2024 η εντελώς καινούργια εγκατάσταση του Κέντρου Καθοδήγησης Εξωϊδρυματικής Απασχόλησης και Αποκατάστασης Κρατουμένων στην οποία μπορούν να φιλοξενηθούν μέχρι και 36 κρατούμενοι.
• Εγκαινιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2024 το σημαντικότατο έργο της μετατροπής της παλαιάς Ανοιχτής Φυλακής σε νέα πτέρυγα Κλειστής Φυλακής χωρητικότητας 240 περίπου θέσεων απαμβλύνοντας ουσιαστικά το πρόβλημα του υπερπληθυσμού κατά 30%.
• Αποφασίστηκε η ανέγερση νέας πτέρυγας Κλειστής Φυλακής χωρητικότητας 360 θέσεων που αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2028.
Έτσι, με τη συμπλήρωση των έργων, οι φυλακές θα μπορούν να φιλοξενούν 1200 άτομα από τα 620 που ήταν η χωρητικότητα όταν ανέλαβε η παρούσα κυβέρνηση.
Ενέργειες έγιναν, προσθέτει ο κ. Χαρτσιώτης και στο ζήτημα της στελέχωσης, αφού από τον Σεπτέμβριο του 2024 έχουν πληρωθεί 72 από τις υφιστάμενες κενές θέσεις δεσμοφυλάκων, ενώ έχουν ήδη προκηρυχθεί προς πλήρωση άλλες 77 κενές θέσεις.
Για τη στελέχωση της νέας πτέρυγας της Κλειστής Φυλακής θα δημιουργηθούν 208 νέες θέσεις δεσμοφυλάκων.
Παράλληλα, εγκρίθηκε η αναβάθμιση της Ακαδημίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων του Τμήματος Φυλακών σε Δημόσια Σχολή Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης κατά τρόπο που θα οδηγεί σε απόκτηση αναγνωρισμένου πιστοποιητικού σπουδών. Τέλος, αποφασίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο η αύξηση του μηνιαίου ειδικού επιδόματος δεσμοφυλάκων από 120 σε 240 ευρώ.
Την ίδια ώρα, σημειώνει, «προχωρούμε τις διαδικασίες για την προμήθεια και εγκατάσταση του νέου συστήματος απενεργοποίησης και εντοπισμού κινητών τηλεφώνων εντός του 2025, το οποίο θα επιλύσει το μεγάλο πρόβλημα της εισαγωγής και χρήσης κινητών τηλεφώνων από τους κρατούμενους. Επίσης, είναι σε εξέλιξη η διαδικασία αντικατάστασης του υφιστάμενου συστήματος καμερών παρακολούθησης με νέο κλειστό σύστημα παρακολούθησης όλων των χώρων των φυλακών προηγμένης τεχνολογίας ύψους €3.500.000».
Στον τομέα του αναμορφωτικού ρόλου των Φυλακών προχωρεί ο σχεδιασμός και ήδη έχει αυξηθεί ο αριθμός των σχολείων από εννέα που λειτουργούσαν το 2022 σε δέκα το 2023-2024, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η λειτουργία νέας δεύτερης αίθουσας επαγγελματικής κατάρτισης που θα λειτουργήσει ταυτόχρονα ως 11ο σχολείο.
Παράλληλα, αυξήθηκε ο αριθμός των εκπαιδευτών που εργάζονται στα σχολεία των Φυλακών από 30 το 2022 σε 37 και 42 τα έτη 2023 και 2024 αντίστοιχα, ενώ σ’ αυτά συμμετέχει σχεδόν το σύνολο των κρατουμένων.
Σε μια προσπάθεια να εκσυγχρονιστεί το νομοθετικό πλαίσιο ετοιμάστηκε πακέτο νομοσχεδίων που αφορούν στη διεύρυνση της χρήσης της ηλεκτρονικής επιτήρησης καταδίκων, ποινικοποιείται το αδίκημα της εισαγωγής κινητών στις φυλακές και αυστηροποιούνται οι διαδικασίες ελέγχου και εποπτείας κρατουμένων κατά τις άδειες εξόδου (με ή χωρίς συνοδεία).
Συνεχείς έρευνες
Λόγω των προβλημάτων που παρατηρήθηκαν μετά την απόδραση του ισοβίτη τον περασμένο Σεπτέμβριο, αλλά και άλλα συμβάντα παλαιότερα, αναφέρει ο υπουργός Δικαιοσύνης, έχει πλέον συμφωνηθεί και εγκαθιδρυθεί ένα νέο πλαίσιο δομημένης συνεργασίας Αστυνομίας-Φυλακών, που περιλαμβάνει σαφείς και ξεκάθαρες ρυθμίσεις και διαδικασίες για όλο το πλέγμα της μεταξύ τους συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων ερευνών για πρόληψη και αντιμετώπιση της εγκληματικότητας καθώς τα ζητήματα μεταφοράς κρατουμένων εκτός φυλακών (εκδίκαση υποθέσεων, άδειες με συνοδεία κ.λπ.).
Στο ίδιο πλαίσιο, έχουν ενισχυθεί και εντατικοποιηθεί μέτρα πρόληψης και αποτροπής εισαγωγής οποιωνδήποτε παράνομων αντικειμένων (τηλεφώνων, ουσιών κλπ) στις φυλακές.
Έχουν, επίσης, πολλαπλασιαστεί οι έρευνες σε όλους τους χώρους των φυλακών τόσο από τη διεύθυνση όσο και από την Αστυνομία για εντοπισμό παράνομων αντικειμένων ή ακόμα στο πλαίσιο αξιοποίησης πληροφοριών για ενδεχόμενες εγκληματικές ενέργειες.
Εκτός φυλακών η κράτηση ανηλίκων από το 2026
Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδει το υπουργείο Δικαιοσύνης στη διαχείριση της παραβατικότητας ανηλίκων και τη δημιουργία Χώρου Κράτησης Παιδιών, ώστε να φύγουν από τις φυλακές που βρίσκονται σήμερα.
Σύμφωνα με τον κ. Χαρτσιώτη, «ως Υπουργείο έχουμε δημιουργήσει ειδικό τμήμα στην Αστυνομία κατάλληλα στελεχωμένο για διαχείριση της νεανικής παραβατικότητας, ενώ έχουν εκπαιδευτεί αστυνομικοί για άσκηση των ειδικών καθηκόντων διαχείρισης της νεανικής παραβατικότητας και έρευνας των σχετικών υποθέσεων.
Το ΥΔΔΤ έχει μεριμνήσει για την πρόσληψη επιμελητών ανηλίκων που συνδράμουν τους ανήλικους υπό σύλληψη και τους συνδέουν με γονείς ή κηδεμόνες καθώς και με κοινωνικές υπηρεσίες που τους παρέχουν συνδρομή ή στήριξη. Μέχρι σήμερα οι επιμελητές έχουν παράσχει συνδρομή και στήριξη σε περίπου 400 περιπτώσεις ανήλικων παραβατών.
«Ταυτόχρονα», αναφέρει ο κ. Χαρτσιώτης, «μέχρι την εγκαθίδρυση ειδικού χώρου κράτησης ανηλίκων εκτός φυλακών, έχουμε βελτιώσει σημαντικά τις συνθήκες κράτησης ανηλίκων που κρατούνται σήμερα στις φυλακές μέσα από την διαμονή τους σε ειδικά διαμορφωμένη πτέρυγα των φυλακών και την εφαρμογή παιδοκεντρικών σωφρονιστικών προσεγγίσεων κατά την κράτηση τους».
Ο υπουργός Δικαιοσύνης και Δμοσίας Τάξεως σημειώνει ότι «την ίδια ώρα και για εφαρμογή του νόμου περί παιδιών σε σύγκρουση με τον νόμο, έχουμε ετοιμάσει, σε συνεργασία με το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Κανονιστικό Πλαίσιο για λειτουργία του πρώτου Χώρου Κράτησης Παιδιών το οποίο, εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον περασμένο Ιούλη και έχει κατατεθεί στη Βουλή για συζήτηση και έγκριση.
H κατάθεση του κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας του χώρου κράτησης παιδιών για συζήτηση στη Βουλή, συνιστά σημαντικό σταθμό στην αντιμετώπιση του σοβαρού κοινωνικού προβλήματος της ανήλικης και νεανικής παραβατικότητας στον τόπο μας.
Πρόκειται για ένα σύγχρονο κανονιστικό πλαίσιο που σέβεται τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, όλα τα διεθνή κείμενα προστασίας των δικαιωμάτων ανήλικων και νεαρών κρατουμένων καθώς και τις αρχές κράτησης ανηλίκων που εγκαθιδρύει η νομοθεσία».
Έχει επίσης κατατεθεί νομοσχέδιο στη Βουλή, το οποίο προβλέπει, με τροποποίηση του άρθρου 125 της οικείας νομοθεσίας συγκεκριμένες αλλαγές, η σημαντικότερη από τις οποίες προνοεί διεύρυνση των εξουσιών και αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου Χώρων Κράτησης Παιδιών, ώστε να καταστεί ο ρόλος του πιο αναβαθμισμένος και πιο αποτελεσματικός ως προς την εποπτεία, τον έλεγχο και τη λογοδοσία όσων θα έχουν την ευθύνη διαχείρισης του χώρου.
