Περιουσιακά στοιχεία αξίας πέραν του €1,1 εκατ. δέσμευσε και κατάσχεσε η Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών την τελευταία πενταετία, αφαιρώντας ένα σημαντικό όπλο – αυτό των οικονομικών πόρων – από τους λαθρέμπορους.
Ο ρόλος της ΥΚΑΝ δεν περιορίζεται μόνο στην καταπολέμηση της εμπορίας ναρκωτικών, αλλά είναι τριπλός, αφού: Εκτός από τον εντοπισμό ποσοτήτων ναρκωτικών και σύλληψη εμπόρων, διενεργεί και οικονομικές έρευνες αποστερώντας από τους εμπόρους χρήματα και περιουσίες που αποκτήθηκαν παράνομα, ενώ ταυτόχρονα επιτελεί και ρόλο πρόληψης και κοινωνικής παρέμβασης.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε στον «Φ» ο υποδιοικητής Διοίκησης και Επιχειρήσεων της ΥΚΑΝ Χρίστος Ανδρέου, από το 2020 που συστάθηκε και λειτουργεί ειδικό κλιμάκιο, διενεργήθηκαν 83 οικονομικές έρευνες που αφορούσαν άτομα τα οποία είτε υπήρχαν πληροφορίες για αθέμιτο πλουτισμό λόγω εμπορίας ναρκωτικών, είτε συνελήφθησαν για μεγάλες υποθέσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, μέχρι σήμερα έχουν δεσμευτεί και κατασχεθεί περιουσιακά στοιχεία αξίας πέραν του €1.100.000. Αυτά αφορούν μηχανοκίνητα οχήματα, μετρητά, ακίνητη και κινητή περιουσία και χρήματα κατατεθειμένα σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Από το πιο πάνω ποσό, πέραν των €600.000 δημεύτηκαν ή θα δημευτούν, δηλαδή θα περάσουν στην ιδιοκτησία του κράτους. Συγκεκριμένα, περιουσιακά στοιχεία αξίας €250.000 έχουν ήδη δημευτεί με αποφάσεις των δικαστηρίων, ενώ αναμένεται εντός του 2025 να δημευτούν και τα υπόλοιπα κατασχεθέντα στοιχεία. Ο λόγος που δεν έχουν δημευτεί ακόμα είναι γιατί αναμένεται η εκδίκαση εκκρεμούντων υποθέσεων στα Δικαστήρια και την έκδοση αποφάσεων για κατάσχεση ή δήμευση ανάλογα.
Σύμφωνα με τον κ. Ανδρέου, οι οικονομικές έρευνες γίνονται πάντα σε συνεργασία με τη ΜΟΚΑΣ, μέλη της οποίας ενεργούν στα Δικαστήρια, ώστε να εξασφαλιστούν τα σχετικά διατάγματα μπλοκαρίσματος πρώτα και μετά δήμευσης. Ο ίδιος αξιωματικός ξεκαθάρισε ότι μπορεί παράλληλα, ένα Δικαστήριο που έχει ενώπιόν του τεκμήρια τα οποία προήλθαν από το κοντραμπάντο ναρκωτικών, να διατάξει την κατάσχεσή τους.
Οι οικονομικές έρευνες διενεργούνται στο Τμήμα Κτηματολογίου, στον Φόρο Εισοδήματος, τις εμπορικές τράπεζες και αλλού, ώστε να διαπιστωθεί τι αποκτήθηκε από το υπό διερεύνηση πρόσωπο και πώς. Όπως εξηγήθηκε, όταν συλληφθεί κάποιος για μεγάλη υπόθεση εμπορίας ναρκωτικών τότε ενεργοποιούνται οι διαδικασίες ελέγχου των οικονομικών του. Επίσης οικονομική έρευνα μπορεί να γίνει και στη βάση πληροφοριών για αθέμιτο πλουτισμό προσώπων που είτε είναι υπό έρευνα για ναρκωτικά είτε απλά υπάρχουν πληροφορίες ότι ο πλούτος αποκτήθηκε από την εμπορία ναρκωτικών.
Αυτή τη στιγμή ένας μεγάλος αριθμός οχημάτων βρίσκεται στην κατοχή της Αστυνομίας και αναμένεται η έκβαση δικαστικών υποθέσεων όπως και τα μετρητά που εντοπίζει η ΥΚΑΝ είναι στην ευχέρεια του Δικαστηρίου να πει ότι κατάσχονται, εφόσον δεν δοθούν ικανοποιητικές εξηγήσεις για την απόκτησή τους.
257 άτομα στάλθηκαν το 2024 σε προγράμματα
Πέραν του διωκτικού της ρόλου, η ΥΚΑΝ διαδραματίζει ένα εξίσου σημαντικό ρόλο, αυτό της πρόληψης και της παρέμβασης.
Το Γραφείο Πρόληψης της Υπηρεσίας αναλαμβάνει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων και εκδηλώσεων καθολικής πρόληψης, καθώς και επικεντρωμένης πρόληψης σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, κυρίως στην Εθνική Φρουρά και σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως στην Τεχνική Σχολή και την Προπαρασκευαστική Μαθητεία.
Σύμφωνα με σχετική ενημέρωση, οι δράσεις αποσκοπούν στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με το θέμα, καθώς επίσης και στην ενδυνάμωσή τους, αναπτύσσοντας σημαντικές δεξιότητες ζωής και υιοθετώντας υγιής επιλογές. Επιπρόσθετα, το Γραφείο Πρόληψης, εφαρμόζει ειδικά προγράμματα και εργαστήρια τα οποία απευθύνονται σε γονείς, που στόχο έχουν τη στήριξη τους στην ανάπτυξη σημαντικών δεξιοτήτων, όπως ο χειρισμός συγκρούσεων, η συμφωνία ορίων και η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των παιδιών.
Κατά το 2024, οι παρεμβάσεις του Γραφείου Πρόληψής και Κοινωνικής Παρέμβασης της ΥΚΑΝ εστιάστηκαν σε ομάδες στόχου που καταγράφονται στο Στρατηγικό Σχέδιο της Αστυνομίας. Στο πλαίσιο της επιλεκτικής πρόληψης, πραγματοποιήθηκαν εργαστήρια σε μαθητές Τεχνικών Σχολών, σε μαθητές της Προπαρασκευαστικής Μαθητείας και σε Εσπερινά Σχολεία. Η θεματολογία που πραγματεύονται οι δράσεις είναι: Η πρόληψη των συνεπειών των παράνομων ουσιών εξάρτησης, η απομυθοποίηση της χρήσης της κάνναβης, η γνωστοποίηση της κοινωνικής υπηρεσίας της ΥΚΑΝ καθώς και της τηλεφωνικής γραμμής 1498. Λειτουργοί της Υπηρεσίας δέχονται επώνυμα ή ανώνυμα τηλεφωνήματα, δίνουν συμβουλές σε γονείς για αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων με τα παιδιά τους, ενώ στέλνουν βοήθεια όταν χρειάζεται.
Επιπρόσθετα τηρείται το «Πρωτόκολλο Συνεργασίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση παράνομων ουσιών εξάρτησης στο σχολείο μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Αστυνομίας μέσω της ΥΚΑΝ, του Υπουργείου Παιδείας και της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου», για διαχείριση θεμάτων που αφορούν σε ουσίες εξάρτησης στα σχολεία Μέσης-Γενικής Εκπαίδευσης και Μέσης Τεχνικής-Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Για το σκοπό αυτό, σε κάθε σχολική μονάδα έχει οριστεί ως «σημείο επαφής-σύνδεσμος», αστυνομικός της ΥΚΑΝ για διευκόλυνση και συντονισμό της αποτελεσματικότητας της παραβατικότητας σε προληπτικό-αποτρεπτικό επίπεδο. Οι σύνδεσμοι (μέλη της ΥΚΑΝ) επιλαμβάνονται πληροφορίες που αφορούν σε αδικήματα κατοχής και διακίνησης ναρκωτικών ουσιών στα σχολεία και βρίσκονται στη διάθεση και σε άμεση επικοινωνία όλο το 24ωρο, εάν χρειαστεί.
Παράλληλα, η Κοινωνική Υπηρεσία της ΥΚΑΝ λειτουργεί ως ο μεγαλύτερος φορέας παραπομπής σε κρατικά θεραπευτικά κέντρα και μη κυβερνητικούς οργανισμούς, στον τομέα της ουσιοεξάρτησης. Θεωρείται βασικός συντελεστής για την οργάνωση, διεξαγωγή και εξέλιξη του Πρωτοκόλλου Συνεργασίας που διέπει τη διαδικασία για παραπομπή νεαρών συλληφθέντων από την Αστυνομία Κύπρου – ΥΚΑ., σε θεραπευτικά και συμβουλευτικά κέντρα. Επιπλέον χειρίζεται αιτήματα βοήθειας για άτομα που απευθύνονται στην τηλεφωνική γραμμή του 1498 της ΥΚΑΝ.
Οι λειτουργοί Κοινωνικής Παρέμβασης της Υπηρεσίας είναι απόφοιτοι της Αστυνομικής Ακαδημίας και κάτοχοι πτυχίων κοινωνικών επιστημών, κατάλληλα εκπαιδευμένοι για την υλοποίηση της διαδικασίας του πρωτοκόλλου και δεσμεύονται κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους να συμπεριφέρονται κατά τρόπο δεοντολογικό, σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Επεξεργασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Προστασία του Ατόμου) Νόμου του 2001.
Κατά το έτος 2024, οι λειτουργοί Κοινωνικής Παρέμβασης της ΥΚΑΝ παρέπεμψαν σε διάφορα θεραπευτικά κέντρα 257 άτομα Παγκύπρια, 192 εξυπηρετούμενους και 65 άτομα του υποστηρικτικού τους περιβάλλοντος.
Κατασχέσεις 734 κιλών για το 2024
Την χρονιά που μόλις πέρασε, η ΥΚΑΝ προχώρησε σε κατασχέσεις ναρκωτικών ρεκόρ, γεγονός που δείχνει ότι οι λαθρέμποροι δεν σταματούν παρά τις συλλήψεις και τις αυστηρές ποινές που επιβάλλουν τελευταία τα Δικαστήρια.
Συγκεκριμένα, το 2024 κατασχέθηκαν οι μεγαλύτερες ποσότητες κάνναβης, αφού έφτασαν τα 617 κιλά σε σύγκριση με 544 το 2023. Επίσης το 2024 εντοπίστηκαν 54 κιλά κοκαΐνης σε σχέση με 24 κιλά το 2023. Επιπλέον, πέρσι βρέθηκαν και 34 κιλά καθίνης, μιας ναρκωτικής ουσίας που πρώτη φορά εμφανίζεται στην Κύπρο και εξετάζεται κατά πόσον ήταν για εγχώρια κατανάλωση ή η Κύπρος χρησιμοποιήθηκε ως διαμετακομιστικός σταθμός.
Το 2024 εντοπίστηκαν επίσης 609 δισκία έκσταση σε σύγκριση με 1753 το 2023, ενώ παράλληλα το 2023 είχαν εντοπιστεί 705 δισκία τραμαδόλης σε σύγκριση με 5857 πέρσι. Τέλος, το 2024 είχαν εντοπιστεί και 29 κιλά και 288γρ. ναρκωτικής ουσίας εξαϋδροκανναβινόλης σε ζελεδάκια και μπισκότα, κάτι που επίσης πρώτη φορά συμβαίνει. Σε πολλές κατασχέσεις είχε καθοριστικό ρόλο και το Τμήμα Τελωνείων κυρίως στο αεροδρόμιο Λάρνακας.
