Σοβαρά προβλήματα προκύπτουν στην προσπάθεια της Αστυνομίας Κύπρου για εξιχνίαση κακουργημάτων, λόγω του χειρισμού που τυγχάνουν δεσμευθείσες τηλεφωνικές και άλλες συσκευές προσώπων που είναι ύποπτα για σχεδιασμό ή εκτέλεση εγκλημάτων. Μάλιστα, το όλο ζήτημα έχει απασχολήσει ανώτατα στελέχη του αστυνομικού Σώματος, που έχουν προβεί σε ανάλογες ενέργειες για αντιμετώπιση του φαινομένου.
Μέλη του αστυνομικού Σώματος μετά από εντάλματα έρευνας στη βάση διαταγμάτων που εξασφαλίζουν από αρμόδια Δικαστήρια σε βάρος σεσημασμένων κακοποιών, δεσμεύουν τις τηλεφωνικές συσκευές ή ταμπλέτες (tablets) των τελευταίων.
Η Αστυνομία Κύπρου έχει τον τεχνολογικό εξοπλισμό ούτως ώστε να δημιουργήσει δικανικά αντίγραφα των δεδομένων που εξάγονται από αυτά. Μέσα από τα στοιχεία που αντλούνται από τις συσκευές υπόπτων για κακουργήματα, δίδεται η δυνατότητα για εξιχνίαση εγκλημάτων με την απόκτηση σημαντικών τεκμηρίων και συνάμα παρέχεται και η δυνατότητα να υποστηριχθεί ουσιαστικά μια υπόθεση στο Κακουργιοδικείο.
Τα προβλήματα
Ωστόσο, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», σε αρκετές περιπτώσεις ένα ένταλμα έρευνας σε βάρος υπόπτου για κακούργημα που εκτελείται με επιτυχία και στο πλαίσιο του δεσμεύονται συσκευές, δεν έχει το ανάλογο αντίκρισμα. Κι αυτό γιατί τα δεσμευθέντα κινητά τηλέφωνα δεν τυγχάνουν του κατάλληλου χειρισμού από τα μέλη της Αστυνομίας που διερευνούν τις εν λόγω υποθέσεις. Αυτό έχει να κάνει και με τα μέτρα που λαμβάνονται από τους ύποπτους.
Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που έχει παρουσιαστεί κατά το ανακριτικό έργο της Αστυνομίας, είναι ότι τα κατασχεθέντα κινητά τηλέφωνα από τους εξεταστές μιας υπόθεσης δεν διαβιβάζονται αμέσως στο αρμόδιο τμήμα της Αστυνομίας που είναι το Δικανικό Εργαστήριο Ηλεκτρονικών Δεδομένων (ΔΕΗΔ). Το ΔΕΗΔ είναι τμήμα της Υποδιεύθυνσης του Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, η οποία με τη σειρά της υπάγεται στο Τμήμα Καταπολέμησης Εγκλήματος του Αρχηγείου Αστυνομίας.
Αυτή η καθυστέρηση που παρατηρείται, έχει ως αποτέλεσμα όταν οι συσκευές παραλαμβάνονται από το Δικανικό Εργαστήριο Ηλεκτρονικών Δεδομένων, να είναι απενεργοποιημένες λόγω εξάντλησης της μπαταρίας. Το προαναφερθέν φαινόμενο σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι ύποπτοι έχουν κάνει διευθετήσεις ώστε τα κινητά τους να προστατεύονται από κωδικό ξεκλειδώματος ή μοτίβο ξεκλειδώματος, ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες για δημιουργία δικανικού αντιγράφου του περιεχόμενου των συσκευών από την Αστυνομία. Ως εκ τούτου, προκύπτουν σημαντικές δυσκολίες στην εξέταση των εν λόγω τεκμηρίων.
Την ίδια στιγμή, δεν υπάρχει νομική πρόνοια που να υποχρεώνει τον οποιονδήποτε να παραδώσει τους κωδικούς πρόσβασης των συσκευών του στο πλαίσιο ποινικής διερεύνησης υποθέσεων.
Τακτικές υποκόσμου
Ο χειρισμός τέτοιων τεκμηρίων διόλου απλός είναι. Είναι ενδεικτικό ότι όταν ένας ανακριτής μιας υπόθεσης διενεργεί φυσικό έλεγχο σε ένα κατασχεθέν φορητό τηλέφωνο, υπάρχει κίνδυνος να αλλοιώσει τη μαρτυρία. Είναι, δηλαδή, κάτι το οποίο αντενδείκνυται.
Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί και στην Κύπρο, αλλά και διεθνώς, ότι εγκληματίες λαμβάνουν ειδικά μέτρα, ώστε αν η Αστυνομία δεσμεύσει συσκευή που τους ανήκει, να μην μπορεί να επέμβει. Πιο συγκεκριμένα συσκευές έχουν προγραμματιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε κατά την ενεργοποίησή τους να διαγράφονται μόνιμα τα δεδομένα της. Το ίδιο ισχύει και με κλειδωμένες συσκευές. Υπάρχει ο ίδιος κίνδυνος διαγραφής δεδομένων όταν ένα τρίτο πρόσωπο επιχειρεί να τις ξεκλειδώσει δοκιμάζοντας διάφορους πιθανούς κωδικούς ξεκλειδώματος.
Ενημέρωση αρμοδίων
Σύμφωνα με στοιχεία που κατέχει ο «Φ» και δεν επιδέχονται αμφισβήτησης, το θέμα έχει απασχολήσει αρμόδια στελέχη της Αστυνομίας. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, μάλιστα, περί τα μέσα της περασμένης εβδομάδας, όλοι οι αρμόδιοι έχουν ενημερωθεί για ειδικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται ώστε να εκμηδενίζονται οι κίνδυνοι να απωλέσουν σημαντικά στοιχεία από κινητά τηλέφωνα. Ενημέρωση έχει γίνει και σε αστυνομικές διευθύνσεις, αλλά και σε μονάδες της Αστυνομίας όπως η Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών.
Το κινητό του βαρυποινίτη
Ενδεικτικό της σημαντικότητας που έχει το συγκεκριμένο κεφάλαιο, είναι και το πρόσφατο ένταλμα έρευνας στις Κεντρικές Φυλακές. Όπως είχαμε αποκαλύψει στο philenews την 1η Φεβρουαρίου, το ένταλμα εκτελέστηκε σε βάρος βαρυποινίτη (ταυτόχρονα σε υποστατικό φιλικού του προσώπου στην Ορμήδεια), στη βάση πληροφοριών για σχεδιασμό πολύ σοβαρού εγκλήματος. Στην συγκεκριμένη έρευνα είχε δεσμευτεί φορητή τηλεφωνική συσκευή του εν λόγω προσώπου. Με άλλα λόγια, το τηλέφωνο αυτό και ο χειρισμός του, ήταν πολύ σημαντικό για τη διερεύνηση της υπόθεσης με στόχο την εξιχνίασή της.
Να σημειωθεί ότι τον Νοέμβριο του 2022 και μετά τις αποκαλύψεις μας για τις παρακολουθήσεις, ο αρχηγός Αστυνομίας, Στέλιος Παπαθεοδώρου, μας είχε διευκρινίσει ότι το 2010 η Αστυνομία είχε αποφασίσει για πρώτη φορά την αγορά συσκευής ufed. Όπως είχε εξηγήσει, η συσκευή αυτή χρησιμοποιείται για την εξαγωγή δεδομένων μετά από διάταγμα δικαστηρίου σε σοβαρές υποθέσεις, όπως αδικήματα κατά της ζωής, παιδική πορνογραφία, σεξουαλική εκμετάλλευση κ.α.
