Στοιχεία φανερώνουν πως η Αστυνομία Κύπρου κατέχει εδώ και χρόνια προηγμένα λογισμικά παρακολούθησης/υποκλοπών. Κι αυτό παρά το επίσημο ξεκαθάρισμα από πλευράς αστυνομικού σώματος στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής Νομικών την περασμένη Τετάρτη για τη μορφή συνεργασίας του με την εταιρεία NCIS Intelligence and Security Services Ltd.

Μηνύματα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, με αποστολέα ανώτερο αξιωματικό της Αστυνομίας κατά τα έτη 2013 και 2014, δείχνουν πως υπηρεσία της Δύναμης κατείχε το προηγμένο για την εποχή λογισμικό Da Vincι της γνωστής ιταλικής εταιρείας The Hacking Team. Μόνο και μόνο από την επωνυμία, γίνεται αντιληπτό για το είδος του εν λόγω συστήματος.

Τα e-mails για τα οποία κάνουμε λόγο, τοποθετούνται χρονικά στο καλοκαίρι του 2013 και στο τελευταίο δεκαήμερο του Ιανουαρίου του 2014. Όταν, δηλαδή, η The Hacking Team μεσουρανούσε στον κλάδο.

Το ανώτερο στέλεχος της Αστυνομίας που υπηρετούσε στο Γραφείο Ανάλυσης και Στατιστικής Εγκλήματος (Τμήμα Α’ – Αρχηγείο Αστυνομίας), είχε επικοινωνήσει αρχικά μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με αρμόδιο αξιωματούχο της εταιρείας. Εκδήλωσε στον τελευταίο το ενδιαφέρον του αστυνομικού σώματος για αγορά του συστήματος Da Vinci. Ενημέρωνε πως είχε την ευκαιρία να δει το προϊόν της εταιρείας στην έκθεση του καλοκαιριού του 2013 στην Πράγα.

Φαίνεται, όμως, πως ο ανώτερος αξιωματικός της Αστυνομίας διαπίστωσε μεταγενέστερα πως ήδη άλλη υπηρεσία της Δύναμης είχε αγοράσει το Da Vinci. Κατά συνέπεια, όταν ρωτήθηκε τον Ιανουάριο του 2014 από στέλεχος της εταιρείας κατά πόσον ακόμη ενδιαφέρεται, απάντησε πως άλλο τμήμα της Αστυνομίας κατέχει ήδη το σύστημα, αποσύροντας ευγενικά το ενδιαφέρον του.

Το Da Vinci είναι παρεμφερές -προηγμένο λογισμικό- με το Galileo, που ήταν, επίσης, προϊόν της Hacking Team. Όταν αποκαλύφθηκε ότι η Κυπριακή Υπηρεσία Πληροφοριών είχε αγοράσει το Galileo μέσω διαρροής e-mails το καλοκαίρι του 2015, ο προϊστάμενός της Ανδρέας Πενταράς είχε παραιτηθεί, σε μια προσπάθεια να πάρει πάνω του όλη την ευθύνη.

Σύμφωνα με περιγραφή που γίνεται για τις δυνατότητες του Da Vinci σε ιστότοπο, μέσω αυτού του λογισμικού «οι πελάτες μπορούν να κάνουν εξ αποστάσεως λειτουργίες παρακολούθησης σε βάρος πολιτών, μέσω RCS (remote control systems)».
Παρουσιάζουμε το περιεχόμενο των ηλεκτρονικών μηνυμάτων μεταξύ του ανώτερου αξιωματικού της Αστυνομίας και της εταιρείας:

31/7/2013 – Ηλεκτρονικό μήνυμα με θέμα «Πιθανή αγορά του σετ Da Vinci από Αστυνομία Κύπρου»: «Αγαπητή Hacking Team, σε συνέχεια της παρουσίασης που δόθηκε στην παγκόσμια διάσκεψη της Πράγας «ISS 2013», παρακαλώ πληροφορηθείτε ότι σκοπεύω να προτείνω την αγορά του Da Vinci στην ανώτατη διοίκηση της Αστυνομίας Κύπρου. Πριν το κάνω, σας ζητώ να με πληροφορήσετε για τις απαιτήσεις σε σχέση με το λογισμικό (σημ. software) και τα φυσικά εξαρτήματα (σημ. hardware), όπως και για το κόστος (άδειες, συντήρηση, εκπαίδευση κ.λπ.). Επιπλέον, θα ήθελα να γνωρίζω κατά πόσον είστε διατεθειμένοι να ταξιδέψετε για την Κύπρο προκειμένου να παρουσιάσετε το σετ και να συζητήσετε για την αγορά και τη χρήση του από την Δύναμή μας».

1/8/2013 – Απάντηση από στέλεχος της εταιρείας: «Αγαπητέ κ. …, ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας για την τεχνολογία μας. Θα ήμασταν περισσότερο από ευτυχείς να οργανώσουμε συνάντηση στη Λευκωσία κατά τη διάρκεια της οποίας θα μπορούσαμε να συζητήσουμε για τις απαιτήσεις και να σας κάνουμε ζωντανή παρουσίαση για τη λύση που προσφέρουμε. Προκειμένου να προχωρήσουμε, σας ζητώ να υπογράψετε τη συνημμένη συμφωνία εμπιστευτικότητας».

21/1/2014 – Νέο μήνυμα από The Hacking Team: «Καλημέρα κ. …, σε συνέχεια της αρχικής μας επικοινωνίας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2013, θα ήθελα να γνωρίζω από εσάς αν η υπηρεσία σας ακόμη ενδιαφέρεται για τη λύση που προσφέρουμε. Ως και το προηγούμενό μου μήνυμα, θα ήμασταν περισσότερο από ευτυχείς να διοργανώσουμε συνάντηση στη Λευκωσία, κατά τη διάρκεια της οποίας θα μπορούσαμε να συζητήσουμε για τις απαιτήσεις σας και να κάνουμε ζωντανή παρουσίαση της λύσης μας. Θα ήθελα να προγραμματίσουμε ένα ενημερωτικό τηλεφώνημα μαζί σας, για να καταλάβω πώς να προχωρήσουμε».

24/1/2014 – Απαντητικό e-mail γύρω στις 10:00 το πρωί από ανώτερο αξιωματικό της Αστυνομίας: «Αγαπητέ κ. Μασιμιλιάνο, όπως θα έχετε ενημερωθεί, μια ειδική υπηρεσία πληροφοριών της Αστυνομίας μας ήδη έχει τις λύσεις σας και τα προϊόντα σας. Λόγω αυτού, έχει αποφασιστεί να μην προχωρήσουμε με οποιαδήποτε αγορά. Όλα τα αιτήματά μας (σε παρεμφερή ζητήματα) θα προωθούνται για ενέργειές σ’ αυτή την υπηρεσία. Σας ευχαριστώ για τον χρόνο που επενδύσατε επικοινωνώντας μαζί μου. Χαιρετισμούς από την Κύπρο, …».

Τα πιο πάνω ηλεκτρονικά μηνύματα μεταξύ του αξιωματικού της Αστυνομίας και της εταιρείας, είχαν διαρρεύσει στην ιστοσελίδα Wikileaks το καλοκαίρι του 2015. Ωστόσο, δεν είχαν προβληθεί. Αντιθέτως, τη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης στην Κύπρο τότε είχαν απασχολήσει τα e-mails που είχαν δημοσιευθεί στο Wikileaks κι αφορούσαν συνεννοήσεις της Κυπριακής Υπηρεσίας Πληροφοριών με την Hacking Team. Αντικείμενο των τότε συνομιλιών ήταν η αγορά του συστήματος Galileo από την ΚΥΠ. Τα εν λόγω μηνύματα αποκάλυπταν όλες τις λεπτομέρειες για τη συμφωνία μεταξύ ΚΥΠ και ιταλικής εταιρείας. Φαίνονταν σ’ αυτά οι ημερομηνίες συναντήσεων, οι συνεννοήσεις και οι εμπλεκόμενοι λειτουργοί της Υπηρεσίας Πληροφοριών.

Από το 2017 είχε προκύψει θέμα εξοπλισμού της Αστυνομίας

Το θέμα των συστημάτων που έχει στην κατοχή της η Κυπριακή Αστυνομία επανήλθε στο προσκήνιο, με αφορμή τη συζήτηση που έγινε την περασμένη Τετάρτη στην κοινοβουλευτική επιτροπή Νομικών. Κατά τη διάρκειά της, ο αρχηγός Αστυνομίας, Στέλιος Παπαθεοδώρου, απάντησε λεπτομερώς για τη συνεργασία του αστυνομικού σώματος με την NCIS, πριν ο ίδιος αναλάβει καθήκοντα ως επικεφαλής της Αστυνομίας.

Παραθέτουμε με χρονική σειρά την προϊστορία της υπόθεσης:

Σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο της Αστυνομίας που είχαμε αποκαλύψει (9/2016), η Αστυνομία ήταν στο πελατολόγιο της NCIS Intelligence and Security Services Ltd. Η εταιρεία ήταν συμφερόντων του Αβραάμ Σαχάκ Άβνι. Ο τελευταίος δηλώνει συνιδρυτής της Intellexa που έχει ως επικεφαλής τον Ταλ Ντίλιαν. Ο Ντίλιαν είναι ο ιδιοκτήτης της Ws-Wispear που είχε στην κατοχή της το βαν παρακολουθήσεων. Η εν λόγω εταιρεία καταδικάστηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας τον Φεβρουάριο του 2022 και της επιβλήθηκε χρηματική ποινή.

Κατά τις αστυνομικές έρευνες είχε προκύψει ότι ο Άβνι (NCIS) και ο Ντίλιαν (WiSpear) μοιράζονταν κτήριο, εξοπλισμό και υπαλλήλους. Το 2017 είχαμε αποκαλύψει απόρρητη έκθεση της Αστυνομίας, για τις δραστηριότητες του κ. Άβνι και της NCIS Intelligence and Security Services Ltd. Σ’ αυτήν η ίδια η Αστυνομία παρουσιαζόταν να είναι στο πελατολόγιο της NCIS: 1) Εντός της περιόδου 2014-15 πώλησε «σύστημα ασφαλείας» στο Αρχηγείο Αστυνομίας. 2) Έκανε εκπαίδευση στα μέλη του Γραφείου Ανάλυσης και Στατιστικής Εγκλήματος (Τμήμα Α’ – Αρχηγείο Αστυνομίας), άγνωστο σε ποιόν τομέα. 3) Την περίοδο 2015-16 εγκατέστησε σύστημα ασφαλείας στο γραφείο του διευθυντή της Υπηρεσίας Εγκληματολογικών Ερευνών.

Καταθέσαμε τις αποκαλύψεις μας στην εξεταστική επιτροπή της Ευρωβουλής για τη χρήση λογισμικών παρακολούθησης (Νοέμβριος 2022). Η τελευταία υιοθέτησε τα δημοσιεύματά μας στην επίσημη έκθεση γεγονότων.

Ο βουλευτής Άριστος Δαμιανού έθιξε το θέμα συνεργασίας NCIS – Αστυνομίας στην κοινοβουλευτική επιτροπή Νομικών στις 9/11/2022. Ο αρχηγός Αστυνομίας Στέλιος Παπαθεοδώρου, με δηλώσεις του στις 11 του περασμένου Νοεμβρίου στον «Φ», απάντησε λεπτομερώς για το καθεστώς συνεργασίας της Αστυνομίας με την NCIS, που σύμφωνα με τα όσα είπε είχε να κάνει κυρίως με σύστημα εξαγωγής δεδομένων από ηλεκτρονικές συσκευές (UFED – δικανικό εργαλείο) και χωρίς να επιδιώξει η Αστυνομία σχετική συνεργασία (η NCIS εμφανίστηκε ως αντιπρόσωπος άλλης εταιρείας με την οποία είχε συνάψει συμφωνία προηγουμένως η Αστυνομία). Την περασμένη Τετάρτη ο κ. Παπαθεοδώρου έδωσε εξηγήσεις στην κοινοβουλευτική επιτροπή Νομικών.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Όσο ψάχνεις, βρίσκεις

Έξι χρόνια μετά τις πρώτες αποκαλύψεις (Ιανουάριος 2017) για τη διακίνηση λογισμικών παρακολουθήσεων στην Κύπρο, συνεχίζουν να έρχονται στην επιφάνεια κομμάτια του παζλ. Μάλιστα, φαίνεται να έχουμε πολλά επεισόδια ακόμη. Αναζητώντας απαντήσεις, συνεχίζουμε να εντοπίζουμε πτυχές που μέχρι πρότινος ήταν άγνωστες.