Ταινίες και φωτογραφίες από την περίοδο 2022-2025 παρουσιάζει η έκθεση της Χριστίνας Σκαρπάρη με τίτλο «σύμπραξις», που φιλοξενεί από τις 29 Μαρτίου η Sic. Contemporary Culture στη Λευκωσία. 

Τα έργα εστιάζουν σε συναντήσεις που καταγράφηκαν σε βάθος χρόνου, με άτομα και κοινότητες που διαφυλάσσουν την πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου, με έμφαση στη συνύπαρξη, την εμπιστοσύνη και τον δεσμό ανθρώπου και περιβάλλοντος. Αναδεικνύονται οι παραδοσιακές χειροτεχνίες της καλαμωτής και της ψαθαρκάς (Λειβάδια), του κόκκινου πηλού (Κόρνος), καθώς και άλλες τεχνικές που προέρχονται από άτομα που εργάστηκαν ή εργάζονται στο Κέντρο Κυπριακής Χειροτεχνίας.

Η διεπιστημονική ερευνητική πρακτική της Σκαρπάρη, εξετάζει τις περίπλοκες έννοιες της ταυτότητας, της υποκειμενικότητας και των εργασιακών συνθηκών, μέσω της εθνογραφικής μελέτης και της ταυτόχρονης κοινοτικής εμπλοκής. Βασισμένη σε μια φεμινιστική ηθική που δίνει έμφαση στη φροντίδα και τις σχέσεις αλληλεγγύης, δημιουργεί εικόνες με απρόβλεπτους συνδυασμούς και λεπτομέρειες, αποκαλύπτοντας αθέατες πτυχές των κόσμων που κατοικούν οι κοινότητες αυτές και διερευνώντας τις σύνθετες δυναμικές της καθημερινότητάς τους.

Ο όρος «σύμπραξις», προερχόμενος από τα αρχαία ελληνικά, αναφέρεται στην πρακτική συνεργατικής δράσης- στη συγκεκριμένη περίπτωση, την κοινή εργασία και την ευθυγράμμιση των συνεργειών που διασφαλίζουν την ανθεκτικότητα της παραδοσιακής χειροτεχνίας. Ταυτόχρονα, ενισχύει τη διάδοση άυλης γνώσης και ιστοριών, εστιάζοντας στην εξερεύνηση και την ενδυνάμωση των πρακτικών αυτής της κληρονομιάς. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι συμμετέχοντες καλούνται να συμμετάσχουν σε δημιουργικές συναντήσεις, να αναλάβουν δράση και να συνεργαστούν, με σκοπό τη δημιουργία απτών προτάσεων για τη βιωσιμότητα και την εξέλιξη αυτών των παραδόσεων.

Η πρακτική στοχεύει στην κριτική επανεξέταση της συλλογικής δράσης και προωθεί μια βαθύτερη εμπλοκή με τοπικές κοινότητες, μέσω της συνεργασίας και της ενίσχυσης δεσμών εμπιστοσύνης. Αναγνωρίζει την ουσία του συνανήκειν και προωθεί αναστοχαστικές πρακτικές, εμπνευσμένες από τη φιλοξενία, την αγάπη, το χιούμορ, την επιτελεστικότητα, το παιχνίδι και την υπομονή. Επιδιώκοντας να ξεκλειδώσει το ανεκμετάλλευτο δυναμικό των οικοσυστημάτων χειροτεχνίας, παρέχει εργαλεία και μεθόδους για συνεργατική εργασία και υποστηρίζει μια ρευστή ανταλλαγή που αμφισβητεί κυρίαρχες αφηγήσεις γύρω από την πολιτιστική κληρονομιά.

Η επεξεργασία του οπτικοακουστικού υλικού έγινε σε συνεργασία με τον Φοίβο Φιλήτα και περιλαμβάνει συνθέσεις του Άντη Σκορδή, συνδυασμένες με δείγματα από ηχογραφήσεις πεδίου της Σκαρπάρη. Η γραφιστική επικοινωνία είναι του Άδωνη Αρχοντίδη.  

Η έκθεση φιλοξενείται από τη Sic. Contemporary Culture, μια συνέργεια που ενισχύει το όραμα του οργανισμού για διατομεακά και διαγενεακά πρότζεκτ, προωθώντας τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στον πολιτισμό και την υποστήριξη κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμων καλλιτεχνικών πρακτικών.

Την παραγωγή του πρότζεκτ έχει αναλάβει η ΜΚΟ Ξαρκής. Ο οργανισμός, εδώ και 13 χρόνια, αναπτύσσει συμμετοχικές καλλιτεχνικές δράσεις που στοχεύουν στην κοινωνική εμπλοκή και την κοινοτική ενδυνάμωση, προωθώντας τη δημιουργία νέων σχέσεων και δικτύων συνεργασίας μέσω της τέχνης, την οποία αντιμετωπίζει ως εργαλείο κοινωνικής αλλαγής και συλλογικής δράσης.

Την έκθεση επιμελείται ο Ευαγόρας Βανέζης και πραγματοποιείται με τη συμμετοχή των Περικλή και Χριστούλας Γαβριήλ, Βέρας Σάββα, Λουκίας Καουράνη, Βασούλας Αδάμου, Λουίζας Κωνσταντίνου, Ανθούλας Τρύφωνος, Σάββα Σάββα, Ελένης Κυριάκου.

Για τη Χριστίνα Σκαρπάρη

Η Χριστίνα Σκαρπάρη είναι διεπιστημονική καλλιτέχνης, σχεδιάστρια και επιμελήτρια με μακρόχρονη εμπειρία σε κοινωνικά εφαρμοσμένες πρακτικές στο πεδίο της τέχνης, στον τομέα των ΜΚΟ και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Από το 2013 έχει ιδρύσει τη ΜΚΟ Ξαρκής και το Φεστιβάλ Ξαρκής ως σχεδιαστική συνέλευση και δημιουργική αντίδραση στην κοινωνικοοικονομική κρίση της εποχής. 

Έχει ηγηθεί περισσότερων από 30 πρότζεκτ για την αύξηση της κοινοτικής συμμετοχής, των συμμετοχικών μεθοδολογιών και της καινοτομίας στο χώρο της σύγχρονης τέχνης και του σχεδιασμού. Είναι επίσης αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης – φυτωριο και μέλος μιας ανεξάρτητης ομάδας που εκπροσωπεί τις κυπριακές ΜΚΟ για την εικαστική τέχνη και το ντιζάιν, προωθώντας τα δικαιώματα των εργαζομένων στον πολιτισμό, με στόχο την ενίσχυση της αξίας του πολιτιστικού έργου σε κυβερνητικό-θεσμικό επίπεδο.

Η προσέγγισή της έχει νομαδικό χαρακτήρα, ενώ ταυτόχρονα προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε τόπου, αξιοποιώντας πειραματικές και διεπιστημονικές μεθόδους σε τοπικά περιβάλλοντα και περιφέρειες. Καθοδηγείται από κοινωνικούς και οικολογικούς προβληματισμούς, καθώς και από μια φεμινιστική προσέγγιση φροντίδας. Η δουλειά της ενσωματώνει συνεργατικές τεχνικές που έχουν χαρακτήρα παιχνιδιού, ενώ παράλληλα δοκιμάζει διάφορα πολυαισθητηριακά εργαλεία για την κοινωνική εμπλοκή και την κατανόηση τοπικών κοινοτήτων.

Είναι κάτοχος υποτροφίας AHRC Techne για τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο Central Saint Martins, με θέμα την ανάπτυξη μιας μεθοδολογίας συν-σχεδιασμού για την εμπλοκή των κοινοτήτων σε χειροτεχνίες που απειλούνται με εξαφάνιση. 

Η δουλειά της εστιάζει στο φιλμ, τη φωτογραφία και την ανθρωπολογία, συνδυάζοντας τέχνες και επιστήμες σε ένα διεπιστημονικό πλαίσιο. Από το 2017, παραδίδει διαλέξεις σε διάφορα περιβάλλοντα άτυπης μάθησης, καθώς και στη τριτοβάθμια εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένου του μαθήματος «Συνεργατικός και Διατομεακός Περιβαλλοντισμός» στο Central Saint Martins.

Πού και πότε 

  • Λευκωσία, Sic. Contemporary Culture (Ευαγόρου και Μακαρίου, Μέγαρο Μιτσή 3). Εγκαίνια: Σάββατο 29 Μαρτίου, 6μ.μ. Διάρκεια: μέχρι 26 Απριλίου (Πέμπτη- Παρασκευή 4-7μ.μ., Σάββατο 11π.μ.- 2μ.μ.)