Την ελληνική ομάδα θεάτρου Πείρα(γ)μα και την παράσταση «Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης», βασισμένη στο ομότιτλο διήγημα του Παπαδιαμάντη, φιλοξενούν από τις 10 Νοεμβρίου στην Κύπρο το Σωματείο Υπόγεια Σκηνή και ο Πολυχώρος Συνεργείο.
Τη σκηνοθεσία της απόδοσης του διηγήματος υπογράφουν ο ηθοποιός- σκηνοθέτης Γιάννης Καρούνης και η εικαστικός- ακαδημαϊκός Δέσποινα Ζαχαροπούλου. Ερμηνεύει ο Γιάννης Καρούνης και επί σκηνής θα βρίσκονται οι μουσικοί Ελένη Μπαΐλη (νέι) και Ευαγγελία Σταύρου (κρουστά).
Ο τρόπος που προσεγγίζεται η θεατρική απόδοση του διηγήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη βασίστηκε κυρίως στην τοποθέτηση σε πρώτο πλάνο της γλώσσας του συγγραφέα, σε μια προσπάθεια η παράσταση να την επαναφέρει στο σήμερα, με σεβασμό στους ιδιωματισμούς, την ατμόσφαιρα και τον ρυθμό της. Για αυτό τον λόγο, η πρόταση απογυμνώνει τον σκηνικό χώρο στα ελάχιστα μέσα, χρησιμοποιώντας φυσικό ήχο στη φωνή και στα μουσικά όργανα. Στόχος είναι ο θεατής να βγει από την ταχύτητα που χαρακτηρίζει την καθημερινότητά του και να εισέλθει σ’ έναν άλλο χρόνο, έναν άλλο ρυθμό, μια άλλη δόνηση.
«Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης» αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, λόγω της συμπερίληψης όλων των αυτών των στοιχείων που χαρακτηρίζουν την ιδιότυπη γλώσσα του συγγραφέα. Ο λόγος του Παπαδιαμάντη συνδυάζει την καθαρεύουσα με τη δημοτική γλώσσα, με τρόπους που κανένας άλλος Έλληνας διηγηματογράφος δεν μπόρεσε να αγγίξει.
Γι’ αυτό, άλλωστε, και τα κείμενα του Παπαδιαμάντη είναι αδύνατον να μεταφραστούν σε άλλη γλώσσα. Στον «Ξεπεσμένο Δερβίση,» το κυρίως σώμα του κειμένου είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα, ενώ η δημοτική γλώσσα χρησιμοποιείται σε όλους τους διαλόγους, καθώς και σε ορισμένα σημεία μέσα στην ίδια την αφήγηση.
Αν θα ήθελε κανείς να προσεγγίσει το κοινωνικο- ιστορικό πλαίσιο στο οποίο ο Παπαδιαμάντης έγραψε τον «Ξεπεσμένο Δερβίση,» θα έπρεπε να λάβει σίγουρα υπόψη ότι το συγκεκριμένο διήγημα δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 1896, περίπου τρεις μήνες πριν την πρώτη σύγχρονη αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Ο Παπαδιαμάντης, αφουγκραζόμενος τη μεταβατική περίοδο στην οποία βρισκόταν η Ελλάδα εκείνη την εποχή, προσπαθώντας ανάμεσα σε ετερογενείς δυνάμεις να συγκροτήσει μια πολιτισμική ταυτότητα από τα συντρίμμια του Αρχαίου παρελθόντος της, την οθωμανική επίδραση και το βλέμμα της Δύσης, τοποθετεί στο διήγημά του έναν περιπλανώμενο δερβίση.
Εμφανίζοντας ανάμεσα στα «βαρέα τείχη» και στους «ογκώδεις κίονες του Θησείου» έναν ανέστιο ξένο, μια αινιγματική φιγούρα που παίζει το νέι και σκορπά μυστηριώδεις μελωδίες στην Αθήνα, την εποχή που αρχίζει να σκάβεται ο υπόγειος σιδηρόδρομος και οι σαλεπιτζήδες έβγαιναν το χάραμα για να πουλήσουν το σαλέπι τους, ο Παπαδιαμάντης επιθυμεί να αναδείξει το πολυπολιτισμικό τοπίο της περιόδου εκείνης.
Συντελεστές
- Σκηνοθεσία: Γιάννης Καρούνης, Δέσποινα Ζαχαροπούλου
- Ηθοποιός: Γιάννης Καρούνης
- Μουσικοί επί σκηνής: Ελένη Μπαΐλη (νέι), Ευαγγελία Σταύρου (κρουστά), Σχεδιασμός φωτισμού/ ενδυμάτων: Δέσποινα Ζαχαροπούλου
Παραστάσεις
- Λεμεσός, Πολυχώρος Συνεργείο, Παρασκευή 10 & Σάββατο 11 Νοεμβρίου 8μ.μ., Κυριακή 12 Νοεμβρίου 7μ.μ. 96740757
*Μετά από κάθε παράσταση θα ακολουθεί συζήτηση.
