Μέσα από τα από τα μάτια του Κύπριου ζωγράφου Τηλέμαχου Κάνθου (1910-1993) επέλεξε να προσεγγίσει τη φορτισμένη επέτειο των 50 χρόνων από το πραξικόπημα, την εισβολή και την επακόλουθη διαίρεση της Κύπρου η Λεβέντειος Πινακοθήκη. 

Αντιπαραβάλλοντας δύο δημοφιλή και εκ πρώτης όψεως ασύνδετα θέματα από το συνολικό έργο του καλλιτέχνη– τις σειρές «Γυναικοπάζαρο» και «Σκληροί Χρόνοι»– η έκθεση, που ανοίγει στις 23 Νοεμβρίου, ευελπιστεί να παρουσιάσει νέες οπτικές και αφηγήσεις για την Κύπρο και την περίπλοκη ιστορία του λαού της. Παράλληλα, διοργανώνεται και η έκθεση σύγχρονης τέχνης «Αντικατοπτρισμοί».

Τα έργα τέχνης που παρουσιάζονται στην έκθεση «Κάνθος: Στο Μεταίχμιο της Ιστορίας» διανύουν μια χρονική περίοδο από τη δεκαετία του 1940 μέχρι τις αρχές του 1990 και αποτυπώνουν τον διαρκή προβληματισμό του Κάνθου για τα κοινωνικά, πολιτικά και ιστορικά γεγονότα και τις αλλαγές που συνέβαιναν γύρω του. 

Γυναικοπάζαρο ΙV, 1978-79. © Νίκος Λουκά, ευγενική παραχώρηση από το Ίδρυμα Τηλέμαχος Κάνθος.

Αντικατοπτρίζουν βαθιά αγάπη για την πατρίδα του και τον λαό της, καθώς και ένα βλέμμα ευαίσθητο και οξυδερκές. Συναντάμε τη γαλήνη και την ειρηνική συμβίωση μιας πολυπολιτισμικής κοινότητας στη σειρά «Γυναικοπάζαρο», σε αντιπαραβολή αλλά και σε «συνομιλία» με τα έργα της σειράς «Σκληροί Χρόνοι», μια πολλών αποχρώσεων αντίδραση στις πραγματικότητες της σύγκρουσης και του πολέμου.

Σκληροί Χρόνοι. © Νίκος Λουκά, ευγενική παραχώρηση από το Ίδρυμα Τηλέμαχος Κάνθος.

Η έκθεση, σκοπό έχει να ιχνηλατήσει την εικόνα ενός καλλιτέχνη που ασχολήθηκε με αισθαντικότητα με τον κόσμο γύρω του, εστιάζοντας στις ιστορικές πραγματικότητες που επικρατούσαν στο νησί την εποχή της εικαστικής δημιουργίας του. Ευελπιστεί με αυτόν τον τρόπο να ανοίξει χώρο για κριτική αναζήτηση και σκέψη γύρω από ερωτήματα για το πώς αντιλαμβανόμαστε την ιστορία και ποιος είναι ή θα μπορούσε να είναι ο ρόλος της τέχνης σε αυτήν τη διεργασία. Φιλοδοξεί να παρακινήσει τον θεατή να αναστοχαστεί ένα θέμα που πολλοί αισθάνονται ότι ήδη γνωρίζουν.

Curfew, Ερημιά του ’58- Ελεύθερος σκύλος. © Νίκος Λουκά, ευγενική παραχώρηση από το Ίδρυμα Τηλέμαχος Κάνθος.

Τον Γενικό Συντονισμό της έκθεσης έχει η Λουκία Λοΐζου Χατζηγαβριήλ, με επιμελήτριες τις Κατερίνα Στεφανίδου και Δέσποινα Χριστοφίδου

Η έκθεση λαβάνει χώρα με την πολύτιμη βοήθεια της οικογένειας του Τηλέμαχου Κάνθου, κυρίως των θυγατέρων του καλλιτέχνη Ελένης και Ευγενίας Κάνθου και του Ιδρύματος Τηλέμαχος Κάνθος.

Η Λεβέντειος Πινακοθήκη θερμά ευχαριστεί επίσης την Κρατική Συλλογή Κυπριακής Τέχνης και το Πανεπιστήμιο Κύπρου, που δάνεισαν ανεκτίμητα έργα τους στην έκθεση, καθώς και όλους όσοι συνέβαλαν στην πραγματοποίηση της έκθεσης. 

Πού και πότε

  • Λευκωσία, Λεβέντειος Πινακοθήκη, Αίθουσα Προσωρινών Εκθέσεων (22668838). Διάρκεια: μέχρι 9 Μαρτίου 

Παράλληλη έκθεση: Αντικατοπτρισμοί

Η έκθεση με τίτλο «Αντικατοπτρισμοί» είναι το αποτέλεσμα της πρόσφατης ανοιχτής πρόσκλησης «Call for Art– Διαγωνισμός Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας» που προκήρυξε η Λεβέντειος Πινακοθήκη. Κύπριοι καλλιτέχνες κλήθηκαν να υποβάλουν έργα τέχνης (υπάρχουσες ή νέες εικαστικές προτάσεις) που επηρεάστηκαν ή σημαδεύτηκαν από την ιστορική και πολιτισμική μνήμη των δραματικών γεγονότων της αποικιακής και μεταποικιακής ιστορίας της Κύπρου, τα οποία οδήγησαν στη διαίρεση του νησιού. 

Τα έργα διανθίζουν το υφιστάμενο μουσειακό αφήγημα, ενώ παρουσιάζονται σε αντιπαραβολή με την έκθεση «Κάνθος: Στο Μεταίχμιο της Ιστορίας», η οποία εξετάζει παρόμοια θεματολογία μέσα από τα μάτια ενός πρωτοποριακού Κύπριου καλλιτέχνη, του Τηλέμαχου Κάνθου. 

Αντλώντας από την οπτική της μεταμνήμης, που διερευνά τη σχέση ανάμεσα στην «επόμενη γενιά» και στο προσωπικό, συλλογικό και πολιτισμικό τραύμα που βίωσε «η προηγούμενη γενιά», η έκθεση των εννέα επιλεγμένων καλλιτεχνών στοχεύει να προτείνει αλλά και να χαράξει νέες οδούς που θα μας επιτρέψουν να κατανοήσουμε το δύσκολο παρελθόν μας. 

Οι διοργανωτές ευελπιστούν ότι η έκθεση θα εμπνεύσει τους επισκέπτες να αναστοχαστούν όσα θεωρούν ότι γνωρίζουν για τα γεγονότα που σημάδεψαν τον τόπο, ενθαρρύνοντας και προτρέποντας σε νέα βιώματα της ιστορίας και της ταυτότητας.

Καλλιτέχνες: Αλέβ Αντίλ, Ανδρέας Καλλή, Άντρια Ζαχαρίου, Αργυρώ Νικολάου & Κίκα Ιωαννίδου, Ελένη Μούζουρου & Νατίς – Χασάν Ακσαϊγκίν, Ελένη Οδυσσέως, Πέτρος Κουρτελλάρης, Μαρίνα Γκενάντιεβα, Μιχάλης Παπαμιχαήλ

Επιμελήτριες: Κατερίνα Στεφανίδου, Μυρτώ Χατζάκη, Λουκία Λοΐζου Χατζηγαβριήλ

Μέλη Κριτικής Επιτροπής:

  • Χάρης Δαυίδ, Συλλέκτης
  • Τερέζα Λανίτη, Ιστορικός Τέχνης
  • Ουμίτ Ινατζί, Καλλιτέχνης και Κριτικός Τέχνης
  • Δάφνη Νικήτα, Ιστορικός Τέχνης 
  • Νίκος Παττίχης, Συλλέκτης

Από τη Λεβέντειο Πινακοθήκη:

  • Λουκία Λοΐζου Χατζηγαβριήλ, Διευθύντρια
  • Κατερίνα Στεφανίδου, Υποδιευθύντρια
  • Μυρτώ Χατζάκη, Επιμελήτρια της Συλλογής του Παρισιού
  • Θεοδώρα Δημητρίου, Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων