Η διεθνής και πολυκοινοτική έκθεση τέχνης με τίτλο «Imagining Home– Between the Walls» παρουσιάζεται από τις 4 Οκτωβρίου στην ουδέτερη ζώνης της Λευκωσίας, στο σημείο διέλευσης Λήδρας- Lokmaci, διερευνώντας την ιδέα της ταυτότητας και της «οικίας».
Η έκθεση, που επιμελείται ο Αλεσάντρο Βιντσεντέλι, εμβαθύνει στην ουσιαστική έννοια του «σπιτιού». Μέσα από επιλεγμένα εκθέματα, διερευνά τρόπους επαναπροσδιορισμού του σπιτιού και της έννοιας του «οίκου» στη Λευκωσία, 50 χρόνια μετά τα γεγονότα του 1974 και 60 χρόνια μετά την ίδρυση της UNFICYP.
Μια κατοικία παρέχει τον θεμελιώδη χώρο και τη φυσική μορφή για να ευδοκιμήσει η ζωή, ενώ ένα σπίτι, η οικία, τρέφει, προστατεύει και καλλιεργεί την αίσθηση της ταυτότητας. Απαιτεί επίσης επανεφεύρεση. Η απουσία του σπιτιού, είτε λόγω σύγκρουσης είτε λόγω εκτοπισμού, δεν μπορεί παρά να μεγεθύνει τη σημασία του. Αυτή η έκθεση εστιάζει στον επαναπροσδιορισμό του οίκου, δίνοντας έμφαση στις δυνατότητες πολιτικής και κοινωνικής επανεφεύρεσης, καθώς και στο τραύμα του «ημιτελούς σπιτιού» και του εύθραυστου σπιτιού ως σώμα.
Οι καλλιτέχνες διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διαμόρφωση της κατανόησής μας για το «σπίτι» διοχετεύοντας προσωπική εμπειρία. Θέτουν το ερώτημα: Πώς μπορούν να ονειρευτούν και να επαναπλάσουν ένα σπίτι μέσα από τα ερείπια; Πώς μπορούν οι καλλιτέχνες να είναι οι «οικοδόμοι κόσμων» και νέοι αφηγητές;
Η έκθεση ξεκινά με την προϋπόθεση του ονείρου ενός σπιτιού, δανειζόμενη μια φράση από τον Γάλλο συγγραφέα Γκαστόν Μπασλάρ, ο οποίος περιέγραψε το σπίτι ως «σώμα και ψυχή μαζί».
Με βάση την ιδέα του σπιτιού ως εύθραυστου σώματος, η έκθεση επιδιώκει να εμπλέξει τους Κύπριους σε έναν διάλογο σχετικά με την απήχηση της λέξης «σπίτι». Το σπίτι είναι μια έννοια που υπερβαίνει τον χρόνο και τον τόπο. Ενώ είναι συνυφασμένο με την αίσθηση του ανήκειν, συνδέεται επίσης με ζητήματα αδικίας και ιστορίες εκτοπισμού.
Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες Έφη Σαββίδη, Σουμέρ Ερέκ, Ζιλί Γκοτρόν, Νάγια Ακντενίζ, Αναΐς Γιομπέτ.
Διεύθυνση: D6:EU, ένας πολιτιστικός οργανισμός που εδρεύει στην Κύπρο και δραστηριοποιείται διεθνώς, με επικεφαλής την Αργυρώ Τουμάζου, σε συνεργασία με την καλλιτέχνιδα Ζιλί Γκοτρόν της γαλλικής ΜΚΟ Collectif Habitante και με την υποστήριξη και τη σύμπραξη του Home for Cooperation.
Όπως σημειώνει η Collectif Habitante, η έκθεση προσφέρει «μια ευκαιρία να κοιτάξουμε πραγματικά έξω από σπασμένες πόρτες και παράθυρα, και να σκεφτούμε το μέλλον, και την προοπτική ενός ονειρεμένου, μελλοντικού σπιτιού.»
Πού και πότε
- Λευκωσία, Αίθουσα Master Plan εντός της περιοχής διέλευσης Λήδρας (99317278). Εγκαίνια: Παρασκευή 4 Οκτωβρίου, 7μ.μ. Διάρκεια: μέχρι 31 Οκτωβρίου (Τετάρτη- Παρασκευή 5- 9μ.μ., Σάββατο: 11π.μ. – 7μ.μ.)
Βιογραφικά και έργα καλλιτεχνών:
● Έφη Σαββίδη: Εικαστικός και παιδαγωγός τέχνης. Ιδρύτρια του Artstudio Laboratories, ενός κέντρου καλλιτεχνικής εκπαίδευσης που λειτουργεί στη Λευκωσία από το 1985. Η δουλειά της εξετάζει τις συνθήκες βίας και αποκλεισμού που βιώνουν μειονοτικές ομάδες, μετανάστες και πρόσφυγες στην Κύπρο. Συμμετέχοντας σε μακροχρόνιες σχέσεις και αλληλεπιδράσεις με άτομα, οικογένειες και κοινότητες που έχουν πληγεί, η Σαββίδη έχει δημιουργήσει ένα συναρπαστικό έργο που αντλείται από τη δική της αφοσιωμένη φωτογραφική πρακτική.
Η Σαββίδη παρουσιάζει νέα και αφανή φωτογραφικά και βίντεο από την εκτενή της τεκμηρίωση μίας και μόνο προσφυγικής οικογένειας. Αυτό το έργο προσφέρει προσωπικές γνώσεις για τους διαφορετικούς τρόπους δημιουργίας ενός σπιτιού, σε αυτήν την περίπτωση για την Narin και τις αδελφές της. Είναι μέρος του μεγαλύτερου έργου της, το οποίο τεκμηριώνει οικογένειες προσφύγων που ζουν στο Richmond Village, ένα εγκαταλελειμμένο οικιστικό συγκρότημα εντός της βρετανικής στρατιωτικής βάσης της Δεκέλειας.
●Nafia Akdeniz: Ποιήτρια, Εθνογράφος και Ερευνήτρια, έχει πραγματοποιήσει εθνογραφική έρευνα για τις αφηγήσεις των Βαρωσίων, ως Μνημονική Αντίσταση. Διερευνά τις αφηγήσεις των βίαια εκτοπισμένων Βαρωσίων ως διαδικασία δημιουργίας νοήματος για τον τόπο σε σχέση με την προσφυγική εμπειρία και εννοιολογική κατανόηση του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν αφηγηματική επικοινωνία, προσκόλληση στον τόπο, μελέτες μνήμης, μελέτες προσφύγων, δημιουργική γραφή, μεθοδολογίες κριτικής, σύγχρονες προσεγγίσεις εθνογραφίας και ποιητική έρευνα.
Σε αυτή την έκθεση, παρουσιάζει το νέο της διαδραστικό έργο σε ποίηση που βασίζεται στην εθνογραφική έρευνα της Akdeniz για τις αφηγήσεις των Βαρωσίων, ‘We Are Not Ghosts’, μια ποιητική ηχητική βόλτα στη μνήμη του δημόσιου χώρου των Βαρωσίων, μέσα από αφηγήσεις αναγκαστικής μετατόπισης και επιθυμίας επιστροφής. Ενώ η περιοχή είναι ολοένα και πιο ανοιχτή στους επισκέπτες, αυτή η πρωτοβουλία με ποιητικό λόγο, ήχο αλλά και εικόνα, θυμίζει τον ανθρώπινο αντίκτυπο της πρόσφατης ιστορίας της Αμμοχώστου/Βαρωσιού και στοχεύει στη δημιουργία νέων αντιλήψεων τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες.
● Η Julie Gauthron: Γαλλίδα καλλιτέχνης και σχεδιάστρια, που ζει στη Λευκωσία και είναι μέλος του Collectif Habitante, μια ομάδα αφιερωμένη στην ανάπτυξη έργων γύρω από το θέμα της ανθρώπινης σχέσης με το σπίτι. Ως σχεδιάστρια, η Gauthron ενδιαφέρθηκε για στοιχεία συν-σχεδιασμού και ιδέες και θεωρίες συλλογικής κατοίκησης. Ασχολείται με την προωθημένη σκέψη γύρω από ζητήματα χωρικής δικαιοσύνης, τόσο φυσικής όσο και κοινωνικής και πώς αυτή απηχεί έντονα στο πλαίσιο της Κύπρου.
Εδώ, η Gauthron δημιουργεί μια σειρά από μοντέλα και γλυπτά σπιτιών με σύρματα, δημιουργώντας μια τυπολογία εύθραυστων μορφών ως καταφύγια. Τα γλυπτά της είναι έντονα σωματικά, «ενσαρκωμένα» και έχουν άμεση σχέση με την πρακτική της στο σχέδιο. Κάθε σπίτι μοιάζει με ένα φανταστικό, επιθυμητό σπίτι. Επιπλέον, εδώ δημιουργεί δύο σχέδια σπιτιών από μεταλλικό σύρμα σε φυσικό μέγεθος, επιτρέποντας στους επισκέπτες να μετακινούνται ανάμεσα στους χώρους, τους τοίχους και τις πόρτες τους.
● Sümer Erek: Πολυεπιστημονικός καλλιτέχνης, με καλλιτεχνική πρακτική βαθιά επηρεασμένη από τις εμπειρίες του εκτοπισμού, τραύματος και λαχτάρας για καινούργιες εκφάνσεις του μέλλοντος. Αρχικά εκπαιδευμένος ως γλύπτης, ο Erek βλέπει τα αντικείμενα και τη δημιουργία τους ως διαδικασίες για τη ζωή νέων κόσμων, είτε έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν, είτε στο παρόν, είτε στο φανταστικό μέλλον.
Εδώ δημιουργεί πολλές αρθρωτές κατασκευές από υπολείμματα υλικών που βρέθηκαν, αλλά και χυτά μέρη. Πύργοι κατασκευασμένοι από μια σειρά υλικών, όπως πολτοποιημένα εκπαιδευτικά εγχειρίδια, φύλλα φοίνικα, και λωρίδες ξύλου από παλιά παράθυρα και πόρτες. Αυτές οι μορφές έχουν οργανωθεί σε χαλαρά στερεωμένα τρίγωνα και εξάγωνα, που χρησιμεύουν ως ασπίδα και ως καταφύγιο. Τα έργα είναι επηρεασμένα από την επιστροφή του καλλιτέχνη σε ένα ημιτελές σπίτι στην Κύπρο, μετά από πολλά χρόνια ζωής στο Λονδίνο και αλλού. Η επιστροφή του αφηγείται μια ιστορία εξορίας και τα βήματα για τη συναρμολόγηση μιας κατοικίας και ενός σπιτιού, αντανακλώντας τον ψυχολογικό αντίκτυπο μιας μακράς ιστορίας αναγκαστικής απώλειας και εκτοπισμού.
●Anaïs LLobet: Γαλλίδα συγγραφέας, δημιουργός ντοκιμαντέρ και δημοσιογράφος του AFP, που έζησε στην Κύπρο για πέντε χρόνια, και έχει ήδη εκδώσει ένα μυθιστόρημα βασισμένο στο ιστορικό πλαίσιο της Κύπρου το 2022, με τίτλο “Au café de la ville perdue”, το οποίο ήταν μεταξύ των νικητών των βραβείων Mare Nostrum 2022.
Στο πλαίσιο της ομάδας Collectif Habitante, σε αυτή την έκθεση πραγματοποιεί μια σειρά συνεντεύξεων τόσο με πρόσφυγες όσο και με τους ειρηνευτές της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, αναπτύσσοντας μια συλλογική εργασία σχετικά με το τι σημαίνει να κάνεις φτιάχνεις οικία μακριά από το σπίτι. Η συγγραφέας συνεισφέρει νέα κείμενα που αναδεικνύουν την εμπειρία των μεταναστών και τον ρόλο των στρατιωτών της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Οι τελευταίοι ως φροντιστές και φύλακες για χιλιάδες σπίτια ανθρώπων, την ίδια στιγμή βρίσκουν τον δικό τους τρόπο να χτίσουν ένα συλλογικό προσωρινό σπίτι, φροντίζοντας τα χαμένα σπίτια των ανθρώπων στη νεκρή ζώνη.
● Alessandro Vincentelli: Διεθνής επιμελητής και παραγωγός με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αθήνα, Ελλάδα. Είναι πρώην Επιμελητής Εκθέσεων & Έρευνας στο BALTIC Centre for Contemporary Art, Gateshead, ΗΒ, όπου εργάστηκε για 16 χρόνια. Μετά τη μετεγκατάστασή του στην Αίγινα το 2021, συνεργάζεται με καλλιτέχνες σε ένα συνεργατικό διαθεματικό στούντιο project Vessel. Το 2021, ήταν επιμελητής και δημιουργικός διευθυντής για τη διεθνή έκθεση Τέχνης και Οικολογίας, EKO8, στο Μάριμπορ της Σλοβενίας, με τίτλο A Letter to the Future. Παρουσιάστηκε σε ένα άδειο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας με έργα 25 διεθνών καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων η Yoko Ono, ο Mikhail Karikis, η Jasmina Cibic και ο Αντώνης Πίττας.
