Έργα διάσημων καλλιτεχνών, όπως οι Βρετανοί Κορνίλια Πάρκερ, Ρόμπερτ Μοντγκόμερι και η Ιρανή Νάζγκολ Ανσαρίνια, συνομιλούν με έργα Ελλήνων και Κυπρίων καλλιτεχνών όπως οι Χρήστος Μποκόρος, Δημήτρης Μεράντζας, Γλαύκος Κουμίδης και Φάνος Κυριάκου σε «τρίπτυχη» έκθεση που παρουσιάζεται από τις 7 Νοεμβρίου στη Λευκωσία, με τίτλο τη λατινική καρκινική επιγραφή «IN GIRUM IMUS NOCTE ET COSUMIMUR IGNI».
Η έκθεση, που επιμελείται ο εικαστικός Χρήστος Κυριακίδης, συνδιαλέγεται με τη συλλογή του Τάσσου Α. Γκέκα- The Office. Τα έργα κατά πλειονότητα εκτίθενται για πρώτη φορά στην Κύπρο και παρουσιάζονται σε τρεις χώρους, σε απόσταση 150 μέτρων μεταξύ τους: το The Office (Κλεάνθη Χριστοφίδη 32, το ICONOSTASIO (Σωκράτους 21) και τη JAVKA (Στοά Νικοκλέους Αρ.7).
Συνδυάζει τη σύγχρονη τέχνη με τη μουσική, τη νεκρή ζώνη με ιδιόμορφα αντικείμενα (συμπεριλαμβανομένου ενός «μεταλλαγμένου» γαντιού από τoν Αυστριακό σχεδιαστή Carol Christian Poell) και ωθεί πιθανώς εκτός αναμενόμενων πλαισίων τα όρια της συλλογής Τ. Α. Γκέκας – The Office με τον «επαναπατρισμό» μιας αρχαιότητας, δηλαδή μ’ έναν Κορινθιακό αρύβαλλο, που χρονολογείται περίπου στα 640-620 π.Χ.
Ο τρόπος θέασής της είναι «περιπατητικός» στη Λευκωσία εντός των Τειχών και δη νυχτερινός κάτι που άλλωστε ευθυγραμμίζεται με το λατινικό παλίνδρομο επίγραμμα, που σημαίνει «Στριφογυρίζουμε μέσα στη νύχτα, καθώς αναλωνόμαστε από την πυρά».
Σ’ ένα πρώτο χώρο, ο οποίος ονομάζεται ICONOSTASIO, θα παρουσιάστει μια συλλογή από Walkmans και Boombox, συμπεριλαμβανομένου του Walkman του Μάρτι ΜακΦλάι (ένα AIWA HS P02 MKII) από την ταινία «Επιστροφή στο μέλλον» (1985). Ακόμη ένα κασετόφωνο «DRAGON» από τη Nakamichi.
Σε δύο άλλες τοποθεσίες στα πέριξ- JAVKA & The Office (<.Vs.)– Παρουσιάζονται έργα Ελλήνων καλλιτεχνών όπως του Χρήστου Μποκόρου και του Δημήτρη Μεράντζα θα παρουσιαστούν δίπλα σε αλλοδαπούς καλλιτέχνες όπως η Cornelia Parker, ο Robert Montgomery ή την Ιρανή Nazgol Ansarinia.
H σύσταση και λειτουργία ενός ασφαλούς κρησφύγετου (…γιάφκα;) συνομιλίας ανάμεσα σε έργα, εικαστικούς και όχι μόνο, μυστηριώδη αντικείμενα συγκεντρωμένα πάνω σ’ ένα κεντρικό τραπέζι που δεσπόζει από πάνω τους ένας σκοτεινός σταυρός, ένα πατάρι, η τρέχουσα θηριώδης κατάσταση στη Μέση Ανατολή και η έντονη αλληλεπίδραση των έργων με την Πράσινη Γραμμή διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην εικαστική προσέγγιση και φροντίδα.
Λευκωσία, The Office, ICONOSTASIO, JAVKA. Εγκαίνια: Πέμπτη 7 Νοεμβρίου, 7.30μ.μ. Διάρκεια: μέχρι 28 Φεβρουαρίου. Επισκέψεις μόνο κατόπιν ραντεβου: 99848495
Αναλυτικά οι τρεις πτυχές της έκθεσης:
The Slow Disappearance of Meaning and Truth
Σ’ έναν ιδιαίτερο χώρο, που πριν τον πόλεμο του ‘74 πλεκόντουσαν νεκροστέφανα, παρουσιάζεται αποκλειστικά το εμβληματικό έργο του Σκοτσέζου Ρόμπερτ Μοντγκόμερι (1972), που στα ελληνικά θα μεταφραζόταν ως «Η αργή εξαφάνιση του νοήματος και της αλήθειας». Η μορφολογία του έργου που παραπέμπει σε μια γνωστή ταμπέλα μιας λεωφόρου του Λας Βέγκας πιθανόν εδώ στην περίπτωσή μας να υπομνηματίζει στην προκειμένη μια κατάσταση ποικιλοτρόπως ιδιάζουσα…
Ο χώρος έκθεσης του έργου, που αποκαταστάθηκε πρόσφατα για να φιλοξενήσει αυτό το έργο σχεδόν εφάπτεται της πράσινης γραμμής, 20 μέτρα από το φυλάκιο 103 της Εθνικής Φρουράς. Για την ακρίβεια είναι απέναντι από «το γραφείο», επί της Κλεάνθη Χριστοφίδη, η οποία διακόπτεται στα μισά από το αδιέξοδο της νεκρής ζώνης. Είναι άξιο προσοχής το πώς το έργο έρχεται σε απευθείας συνομιλία με την γειτονιά υπογραμμίζοντας ίσως ένα παράδοξο ή την πιθανή έλλειψη νοήματος.
Άλλωστε, από τον δρόμο, πίσω από το φυλάκιο της εθνικής φρουράς μπορείς να διακρίνεις τους δύο υπό συντήρηση μιναρέδες του Σελιμιγιέ, δηλαδή της άλλοτε Αγίας Σοφίας. Το έργο ίσως να επικυρώνει τελικά μια πολυσημία του τοπίου *(στα τούρκικα aktarma), αν όχι και την υποβάθμιση ή την αργή και σταδιακή διάβρωση του κέντρου της πρωτεύουσας ως ενιαίου συνόλου.
Πώς μπορεί και εξαφανίζεται αργά και σταδιακά η αλήθεια; Μήπως εξαφανίζεται το νόημα, και διαστρεβλώνονται οι ανθρωπιστικές αξίες όπως η υγιής συνύπαρξη εξαιτίας της αναπόδραστης κατάστασης ενός μόνιμου διχασμού αλλά και των πολλές φορές αντικρουόμενων οπτικοακουστικών στοιχείων που την στοιχειοθετούν, καθώς αντιπαραβάλλονται και σκηνογραφικά συμπίπτουν σχεδόν το ένα πάνω στο άλλο;
Αν θέλετε, σκεφτείτε το έργο σαν μια προειδοποιητική σήμανση ενός του οπτικού «καραγκιόζ μπερντέ», λίγα μόλις βήματα πριν από το αδιέξοδο…
Back To The Future
H παρούσα, τρέχουσα έκθεση επιλέγει και παρουσιάζει ένα μέρος από την συλλογή του the Office με κασετοφωνάκια *(δηλαδή WALKMANS), με ράδιο ή χωρίς, φορητά συστήματα ήχου BOOMBOX, CASSETTE TAPE DECKS και DISCMANS. Πρόκειται για μια επιλογή κυρίως «HI-END» συσκευών διοχετευμένων στην αγορά ήχου ήδη από την γενιά του ‘80 και του ‘90, τα οποία αγαπήθηκαν από τους μουσικόφιλους σε όλο τον κόσμο και επιστρέφουν ξανά στο ενδιαφέρον του κόσμου του design και μιας πιο ενημερωμένης κοινής γνώμης μετά από μια προσεκτική επανεκτίμηση της ποιότητας των ακροάσεων.
Ανάμεσα σε άλλα, παρουσιάζονται ένα κασετόφωνο (CASSETE TAPE DECK) της Nakamichi ονόματι: ‘DRAGON’, που είναι η μόνη συσκευή της εταιρείας που δεν είχε κωδικό αριθμό επονομασίας και θεωρείται από τους «audiοphiles» ανά το παγκόσμιο η κορυφαία συσκευή για να ακούει κάποιος μουσική από κασέτα. Ακόμη παρουσιάζoνται κομμάτια από την σειρά της AIWA από το 1985 και 1986 P08 CASSETE BOY HS-J600 HS-G09 που ήταν ίσως και τα πιο ενδιαφέροντα της εταιρίας, (π.χ. τα καλύμματα των WALKMANS είναι κατασκευασμένα από κυρίως από μέταλλο και όχι από πλαστικό) με ένα από τα κορυφαία το ΜΚII * (HS-PO2 MkII), ακριβώς το ίδιο μοντέλο που εμφανίζεται στην ταινία του Ρόμπερτ Ζεμέκις «Back To The Future» (1985), με τον Μάρτι ΜακΦλάι να παίζει Έντι Βαν Χάλεν για να «ξυπνήσει» για τα καλά τον πατέρα του.
Tέλος, κάποια από τα πιο ενδιαφέροντα ΒΟΟΜΒΟΧΕS άλλα και DISCMAN με πρωταγωνίστρια εδώ την SONY. Ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει κάποια από τα αντικείμενα της έκθεσης κατά τη διάρκειά της και να εξοικειωθεί (ξανά) μαζί τους.
Ευρήματα/ Γ\άφκα
Διακριτικά βρισκόμενος σε μια στοά πλησίον του σημείου ελέγχου (check point) ΑΛΤ της Λήδρας και πενήντα έτη μετά τον Αττίλα, ο χώρος σ’ ένα κτήριο εκείνης της εποχής*— σε αυτήν την έκθεση— δεν έχει πολλά να παρουσιάσει και να υποδείξει στους τοίχους, παραμένει σχεδόν κενός, συνομιλεί όμως με 19 έργα που μια συγκεκριμένη συλλογιστική τα έφερε εσκεμμένα πιο κοντά και μείωσε το μουσειακό τους φορτίο αλλά και τις μεταξύ τους αποστάσεις, για να ξαναζωντανέψουν σε μια πιθανόν ≪εικαστική φιλειρηνική γιάφκα≫.
Στο δόξα πατρί, στο τοιχίο του μπαλκονιού δεσπόζει ένας σταυρός, έργο του Χρήστου Μποκόρου * (“σκοτεινός σταυρός”, 2020).
Παραδίπλα η καρέκλα της Ναζγκόλ Ανσαρίνια * (Private Assortment Series, 2011-2013, Metal Chair, 2013) με κρυμμένα, μυστικά προσωπικά αντικείμενα κάτω από το κάθισμά της, σαν μια απόδραση πίσω στον εαυτό σου, όπως δηλώνει η Ιρανή.
Πάνω σ´ ένα τραπέζι, στο κέντρο της αίθουσας έρχεσαι αντιμέτωπος με κάποιου είδους «ευρήματα». Τι δουλειά έχουν πάνω στο ίδιο τραπέζι; Σε ποιον ανήκει το μονόχερο γάντι, ο κορινθιακός αρύβαλλος πώς βρέθηκε πρώτα στην Αγγλία και ύστερα στην Λευκωσία;
Το έργο της Cornelia Parker * (Sawn Up Sawn Off Shotgun, 2015) πότε έγινε όπλο; Ποιες ιστορίες διαπερνούν σαν σφαίρες την κάνη του; Ποιος το τεμάχισε άραγε και γιατί; Οι συμπεριφορές και τα πρόσωπα στις οποίες αναφέρεται και που αναγράφει ένα άλλο έργο της καλλιτέχνιδος «We know who you are. We know what you have done» 2008) αποτελούν τις όψεις του ίδιου νομίσματος;
Ακόμη, τι εμπεριέχει το κράνος* («Ευκαρία», 2015) του Δημήτρη Μεράντζα πάνω στο πατάρι. Το άλλο βρίσκεται εκεί πάνω και το υποβάλει η ανοιχτή «ψαλίδα» (ένα κλαδευτήρι με οφιδοειδές στειλιάρι, 2008,) του Γλαύκου Κουμίδη.
Τέλος, τι σκαρώνει τελικά ο Χρήστος Κυριακίδης (σαν εικαστικός και επιμελητής)… το κοντάρι στο σχέδιό του Αι-γιώργη με τον δράκο, ποιον επιδιώκει να τραυματίσει και ποιον να προστατεύσει; Ποιος καθρεφτίζεται σαν Άγιος και ποιος είναι το απειλητικό στοιχείο στην αντικατοπτρίζουν επιφάνεια;
Σε τέτοιου είδους ερωτήματα καλείται να δώσει απαντήσεις ο επισκέπτης σε μια έκθεση που «δεν λέει, ούτε κρύβει αλλά δεικνύει» ώστε να συμπληρώσει τα κενά.
Αναστάσιος Α. Γκέκας, 25.7.24 — Μέσα Μουλιανά Λασιθίου.
*Η πρώτη άδεια οικοδομής εκδόθηκε το 1969 για ανέγερση μέρους της οικοδομής. Το υπόλοιπο κομμάτι ολοκληρώθηκε γύρω στο 1973-1974.
Χάρτης της έκθεσης:
