Η πλήρης άρση του εμπάργκο όπλων κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους που έχει θέσει Λευκωσία. Μιλώντας για τα αποτελέσματα της σημαντικής επίσκεψής του στις ΗΠΑ ο υπουργός Άμυνας Χαράλαμπος Πετρίδης ανέφερε στον «Φ» ότι το εν λόγω θέμα ήταν στο επίκεντρο των όσων συζήτησε στην Ουάσιγκτον.

Τόνισε στους συνομιλητές του πως «η Κύπρος πληροί τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις ώστε να προχωρήσει η αμερικανική κυβέρνηση στην πλήρη άρση του εμπάργκο». Μια εξέλιξη σημαντική, υποδεικνύει ο υπουργός Άμυνας, καθώς «θα μας επιτρέψει να προμηθευτούμε αμυντικούς εξοπλισμούς από τις ΗΠΑ και συνεπώς να αναβαθμίσουμε τις επιχειρησιακές δυνατότητες της Εθνικής Φρουράς». Περαιτέρω για την κυπροαμερικανική συνεργασία ο ΥΠΑΜ σημείωσε πως  μέσα στους επόμενους μήνες «θα ολοκληρωθούν συμφωνίες και προγράμματα που θα αναβαθμίσουν περαιτέρω την πολιτικο-στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών». 

Απαντώντας στις τουρκικές αντιδράσεις ο Χ. Πετρίδης τόνισε πως «απέναντι στην τουρκική ρητορική, η Κυπριακή Δημοκρατία ως κυρίαρχο κράτος και κράτος μέλος της ΕΕ, θα συνεχίσει κατά συστηματικό τρόπο να προασπίζει τα κυριαρχικά της δικαιώματα». Τόνισε ακόμα πως είναι η τουρκική πλευρά που προκαλεί αποσταθεροποίηση στην περιοχή. 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

– Προσφάτως βρεθήκατε στην Ουάσιγκτον, στην πρώτη επίσκεψη Κύπριου υπουργού Άμυνας στις ΗΠΑ. Αυτό σηματοδοτεί και τη νέα κατάσταση πραγμάτων στην οποία βρίσκονται οι θέσεις των δύο χωρών;

– Τα τελευταία χρόνια έχουμε στοχεύσει στην ενίσχυση της συνεργασίας με άλλα κράτη αναδεικνύοντας τον ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως πυλώνα ασφάλειας και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Στο πλαίσιο της αμυντικής διπλωματίας έχουμε θέσει τις βάσεις για ισχυροποίηση της συνεργασίας μας με τις ΗΠΑ. Έχουμε επιτύχει, τον τελευταίο χρόνο, την έναρξη διαλόγου για θέματα άμυνας και έχουμε υλοποιήσει σημαντικές στρατιωτικές πρωτοβουλίες. Η πρόσφατη επίσκεψη εργασίας είναι αποτέλεσμα της αναπτυσσόμενης αυτής σχέσης. 

Κατά τη διάρκειά της, είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με τη βοηθό υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ, αρμόδια για θέματα διεθνούς ασφάλειας δρ Celeste Wallander, καθώς και με άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους στο Πεντάγωνο, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας. 

– Τι είναι αυτό που φέρατε μαζί σας επιστρέφοντας στην Κύπρο. Ποιο θεωρείτε σημαντικότερο κέρδος από αυτή την επίσκεψη;

– Αποτιμώντας την επίσκεψή μας στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον θεωρώ ότι το σημαντικότερο κέρδος αποτελεί η επιβεβαιωμένη βούληση και των δύο πλευρών για περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων και η ετοιμότητα για σειρά ενεργειών οι οποίες θα βοηθήσουν προς επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος που είναι η σταθερή και μακροπρόθεσμη συνεργασία. 

Εντός των επόμενων μηνών αναμένεται να ολοκληρωθούν συμφωνίες και προγράμματα συνεργασιών που θα αναβαθμίσουν περαιτέρω την πολιτικό-στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών.

– Μιλάτε για ραγδαία ανάπτυξη στην αμυντική συνεργασία των δύο χωρών. Σε ποιους τομείς έχει υπάρξει αλλαγή και πόσο κοντά ή μακριά βρισκόμαστε από την πλήρη άρση των περιορισμών σε αμερικανικά στρατιωτικά όπλα;

– Αναμφίβολα, η επίσκεψη αυτή πραγματοποιήθηκε σε μία δύσκολη παγκόσμια περίοδο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία σηματοδοτώντας μια νέα εποχή σε ό,τι αφορά τις διμερείς μας σχέσεις.

Μερικές από τις πρωτοβουλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη είναι αρκούντως ενδεικτικές για να διαπιστωθεί η πρόοδος στις σχέσεις των δύο χωρών. Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη μερική άρση του εμπάργκο για προμήθεια μη – φονικών εξοπλισμών, τις κοινές ασκήσεις και εκπαιδεύσεις που πραγματοποιούνται σε ετήσια βάση μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων των δύο χωρών, τη συμμετοχή στελεχών της ΕΦ σε στρατιωτικά ιδρύματα και ακαδημίες των ΗΠΑ μέσω του Προγράμματος Διεθνούς Στρατιωτικής Κατάρτισης (ΙΜΕΤ), τη δημιουργία του Κέντρου εκπαιδεύσεως CYCLOPS και την εγκαθίδρυση ετήσιου διαλόγου ασφάλειας.

Ειδικότερα για την πλήρη άρση των περιορισμών σε αμερικανικά στρατιωτικά όπλα, θεωρώ ότι πραγματοποιείται κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιτευχθεί ο επιθυμητός στόχος. Στο πλαίσιο της επίσκεψής μου, είχα την ευκαιρία να συζητήσω το εν λόγω θέμα με όλους τους συνομιλητές μου, τονίζοντας ότι η Κύπρος πληροί τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις ώστε να προχωρήσει η Αμερικανική Κυβέρνηση στην πλήρη άρση του εμπάργκο.  

Η εξέλιξη αυτή θα μας επιτρέψει να προμηθευτούμε αμυντικούς εξοπλισμούς από τις ΗΠΑ και συνεπώς να αναβαθμίσουμε τις επιχειρησιακές δυνατότητες της ΕΦ.

– Πιστεύετε ότι σπάζουν ένα-ένα τα ταμπού του παρελθόντος σε ό,τι αφορά την αμυντική συνεργασία της Κύπρου με διάφορες χώρες;

–  Δεν θεωρώ ότι υπάρχουν ταμπού σε ό,τι αφορά στις αμυντικές συνεργασίες της Κύπρου. Η αναβάθμιση, επέκταση και ενίσχυση των αμυντικών συνεργασιών είναι μια διαδικασία που απαιτεί προσεκτικούς και λεπτούς χειρισμούς. Απαιτείται μεγάλη προεργασία σε πολλά επίπεδα μέχρι να καταλήξουμε σε συμφωνία. Σταθερά, χωρίς μεγάλα λόγια,  κτίζουμε αυτές τις συνεργασίες ισχυροποιώντας τη θέση της Κύπρου στο διεθνή χώρο. 

Μέσα από αυτό το πλέγμα συνεργασιών δημιουργούμε συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας στους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για το σκοπό αυτό έχουμε υπογράψει διμερείς Συμφωνίες ή και Μνημόνια Κατανόησης στην Άμυνα και Ασφάλεια με περιφερειακές, ευρωπαϊκές και άλλες χώρες μέσα από τις οποίες θεσμοθετούνται και υλοποιούνται ετήσια προγράμματα αμυντικής συνεργασίας με κοινές ασκήσεις, συνεκπαιδεύσεις τόσο στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και στο έδαφος της ξένης χώρας και υλοποιούνται επίσης μέσω αυτών των συμφωνιών συνεργασίες στον τομέα των αμυντικών εξοπλισμών. Χώρες όπως στην ευρύτερη περιφέρεια της Μέσης Ανατολής σαν την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τον Λίβανο, τα ΗΑΕ, και πρόσφατα τη Σαουδική Αραβία, χώρες της ΕΕ όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Αυστρία, η Ολλανδία και η Σλοβακία και άλλες φίλιες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αρμενία και η Σερβία.

Αξιοσημείωτη είναι φυσικά και η εξέλιξη των διμερών μας σχέσεων με τις ΗΠΑ. Η συνεργασία αυτή πέραν του πολιτικού οφέλους, άρχισε να προσδίδει μεγάλο όφελος στην άμυνα, αφού από το 2021 άρχισε η αποστολή Κύπριων αξιωματικών στην Αμερική προκειμένου να φοιτήσουν σε στρατιωτικά σχολεία στο πλαίσιο υλοποίησης του International Military Education and Training (IMET).

Επιπλέον, η Κύπρος σε συνεργασία με την Ελλάδα έχει υιοθετήσει τριμερείς μηχανισμούς αμυντικής συνεργασίας με Αίγυπτο, Ισραήλ, Ιορδανία, ΗΑΕ και Αρμενία αντίστοιχα. Αναμφίβολα, οι εν λόγω μηχανισμοί συμβάλλουν ουσιαστικά στην ασφάλεια και σταθερότητα της περιοχής μέσω κοινών αμυντικών δραστηριοτήτων. 

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η  συμμετοχή της Κύπρου σε πολυεθνικές ασκήσεις που διοργανώνει η Ελλάδα όπως την άσκηση Ειδικών Επιχειρήσεων «ΩΡΙΩΝ» και την Αεροπορική άσκηση «ΗΝΙΟΧΟΣ». 

Τέλος, η απόφαση για κοινή ναυτική παρουσία στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου με επίκεντρο την ΑΟΖ της ΚΔ, η οποία λήφθηκε στο πλαίσιο συνάντησης των υπουργών Άμυνας της Κύπρου-Ελλάδας- Γαλλίας-Ιταλίας το Μάρτιο του 2020 είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την πραγματοποίηση των ασκήσεων «ΕΥΝΟΜΙΑ» το 2020 και 2021. 

Εν κατακλείδι, η παρουσία μέσων και προσωπικού φίλιων χωρών στην περιοχή, η διαλειτουργικότητα των Ενόπλων Δυνάμεών μας με αυτές τις χώρες και οι συχνές συνεκπαιδεύσεις με προηγμένους στρατούς, μόνο θετικό αντίκτυπο έχουν για την Εθνική Φρουρά και για την αμυντική μας διπλωματία. 

– Όλες αυτές οι αλλαγές τι σημαίνουν για την αμυντική ικανότητα της Εθνικής Φρουράς;

– Η συνεκπαίδευση με στελέχη ξένων προηγμένων Ενόπλων Δυνάμεων προσφέρουν πολύτιμες εμπειρίες και τεχνογνωσία στα δικά μας στελέχη. Αυξάνεται έτσι ουσιαστικά η επιχειρησιακή ικανότητα της Εθνικής Φρουράς. Στον αμυντικό μας σχεδιασμό δεν περιλαμβάνονται μόνο οπλικά συστήματα. Πρώτος και πιο σημαντικός παράγοντας είναι το προσωπικό και επιδιώκουμε τη διαρκή εκπαίδευσή του, ώστε η Εθνική Φρουρά να είναι σε θέση να φέρει σε πέρας την αποστολή της. 

Συνεργασίες για την σταθερότητα και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο 

– Αυτές οι αμυντικές συμφωνίες της Κυπριακής Δημοκρατίας με ξένες χώρες είναι εμφανές ότι ενοχλούν την Τουρκία. Ποια η απάντησή σας στις τουρκικές αντιδράσεις;

– Είναι γεγονός ότι, η Κυπριακή Δημοκρατία στο πλαίσιο της Αμυντικής Διπλωματίας που υλοποιεί, προωθεί την ανάπτυξη συνεργασιών και υπογραφή συμφωνιών με κράτη της περιοχής, καθώς και άλλες σημαντικές για τα στρατηγικά της συμφέροντα φίλιες χώρες στους ζωτικούς τομείς της Άμυνας και της Ασφάλειας. Σκοπός βεβαίως των υπόψη συνεργασιών είναι, η δημιουργία συνθηκών σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Είναι δε σημαντικό να σημειωθεί ότι, οι συνεργασίες αυτές με άλλα κράτη στηρίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σε καμία περίπτωση δεν στρέφονται εναντίον οποιουδήποτε.

Σε αντίθεση με την παραπάνω πάγια πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Τουρκία κατά συστηματικό τρόπο μέσω της αναθεωρητικής της πολιτικής, προκαλεί αποσταθεροποίηση ολόκληρης της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου προσπαθώντας να εκμεταλλευτεί τη δύσκολή παγκόσμια συγκύρια με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Απέναντι στην τουρκική ρητορική προκλήσεων και απειλών, η Κυπριακή Δημοκρατία ως κυρίαρχο κράτος και κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα συνεχίσει κατά συστηματικό τρόπο να προασπίζει τα κυριαρχικά της δικαιώματα μέσω της διπλωματίας,  βάσει του διεθνούς δικαίου, προωθώντας και ενισχύοντας περαιτέρω, τις αμυντικές συνεργασίες της με φίλιες χώρες και πάντοτε σε απόλυτο συντονισμό με την Ελληνική Κυβέρνηση.

– Με αφορμή την άσκηση με το Ισραήλ η τουρκική πλευρά έσπευσε πριν από την πραγματοποίηση της να την μπλοκάρει,. Πόσο επηρεάζουν οι τουρκικές αντιδράσεις στην πραγματοποίηση κοινών ασκήσεων με άλλες χώρες της περιοχής;

– Οι ενέργειες της τουρκικής πλευράς με αφορμή την άσκηση «ΑΓΑΠΗΝΩΡ», θεωρώ ότι ήταν αναμενόμενες. Εντάσσονται στη γενικότερη πολιτική και τη ρητορική της Τουρκίας, που σκοπό έχει, μεταξύ άλλων, τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας και τη δημιουργία εντάσεων στην περιοχή μας. Η Τουρκία, προκαλεί αποσταθεροποίηση της περιοχής και επιχειρεί να ακυρώσει τις όποιες προσπάθειες της πλευράς μας για επίλυση του Κυπριακού. 

Η άσκηση ΑΓΑΠΗΝΩΡ, όπως και άλλες διεθνείς ασκήσεις, έχουν ως αποκλειστικό σκοπό την ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων της Εθνικής Φρουράς, την ενδυνάμωση των διμερών και περιφερειακών συνεργασιών και δεν στρέφονται εναντίον οποιασδήποτε άλλης χώρας. 

Η άσκηση ΑΓΑΠΗΝΩΡ, εντάσσεται στη διμερή συνεργασία μας με το Ισραήλ και προσέφερε πολύτιμες εμπειρίες στα στελέχη της Εθνικής Φρουράς στη διεξαγωγή επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένου και του αγώνα σε κατοικημένους τόπους. Γνώσεις απαραίτητες για κάθε σύγχρονο στρατό.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως κυρίαρχο κράτος θα συνεχίσει να ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα και να εφαρμόζει τις διεθνείς της υποχρεώσεις, ενισχύοντας τις συνεργασίες με κράτη της περιοχής σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, συμπεριλαμβανομένων και των πτυχών ασφάλειας και άμυνας.

ΝΑΤΟ: Όταν οι διεθνείς συγκυρίες ευνοούν 

– Πολλά λέγονται σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με το ΝΑΤΟ. Αλλά και για τον Συνεταιρισμό για την ειρήνη. Να αναμένουμε κάποιο βήμα;

– Αρχικά να επισημάνω ότι, κατά τη δική μου εκτίμηση η συζήτηση του θέματος προκύπτει κατά κύριο λόγο ως αποτέλεσμα της αναβάθμισης της διμερούς σχέσης Κυπριακής Δημοκρατίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες στα θέματα Άμυνας τα τελευταία χρόνια, καθώς και την αντίστοιχη επιβολή κυρώσεων από μέρους της Δύσης προς τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία, κυρώσεις τις οποίες υιοθετεί μεταξύ άλλων και η Κύπρος, ως χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ειδικότερα και αναφορικά με την ένταξη νέων χωρών στο ΝΑΤΟ, είναι γνωστό ότι θα πρέπει να πληρούνται κάποιοι όροι και προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων και η σύμφωνη γνώμη των κρατών μελών της Συμμαχίας, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. Βλέπουμε πώς η Τουρκία αντιδρά στο ενδεχόμενο ένταξης της Φινλανδίας και Σουηδίας, παρόλη την υποστήριξη που λαμβάνουν οι χώρες αυτές από τα υπόλοιπα μέλη της συμμαχίας. 

Ως εκ τούτου, το θέμα αιτήματος για ένταξη της Κύπρου στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη ή ακόμα και στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να συζητηθούν στον κατάλληλο χρόνο και όταν οι διεθνείς συγκυρίες ευνοούν μια τέτοια εξέλιξη.