Πέρσι τον Αύγουστο, η UNESCO, ο οργανισμός του ΟΗΕ για την εκπαίδευση, την επιστήμη και τον πολιτισμό, ανακοίνωσε ότι υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η υπερβολική χρήση κινητών τηλεφώνων συνδέεται με μειωμένες εκπαιδευτικές επιδόσεις και ότι τα υψηλά επίπεδα χρόνου στην οθόνη έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη συναισθηματική σταθερότητα των παιδιών.
Με βάση στοιχεία της έκθεσης του ΟΗΕ, η υπερβολική χρήση κινητού τηλεφώνου σχετίζεται με μειωμένη μαθησιακή απόδοση ενώ η πολύωρη έκθεση στην οθόνη, έχει αρνητική επίδραση στη συναισθηματική ισορροπία των παιδιών.
Αυτά προς απάντηση όσων χτες μου έστειλαν μηνύματα για να υπερασπιστούν την Επίτροπο του Παιδιού, Δέσπω Μιχαηλίδου, της οποίας το υπόμνημα για το ενδεχόμενο απαγόρευσης των κινητών στα σχολεία μας, σχολίασα με έντονο τρόπο. Αλλά, πώς να μην το κάνω όταν αυτή η Επίτροπος έστειλε μια απανταχούσα ως ειδικός εμπειρογνώμονας για να κάνει σε όλους μαθήματα και να υπερασπιστεί με πάθος τη «χρήση των έξυπνων τηλεφώνων, των έξυπνων ρολογιών, των ταμπλέτων», που δίνουν «απίστευτες δυνατότητες στα παιδιά».
Λες και είμαστε μόνοι μας στον πλανήτη και αποφασίζουμε όπως κόψει ο νους μας και όχι με βάση εμπειρίες πιο προηγμένων από εμάς κρατών και κοινωνιών και πιο ειδικών επιστημόνων από εμάς. Οι οποίοι βασίζονται σε μελέτες και εμπειρίες πολλών δεκαετιών. Όλες οι χώρες παίρνουν μέτρα, διότι έκαναν διαπιστώσεις και αποφάσισαν ότι είναι προβληματική για την εκπαίδευση η ανεξέλεγκτη κατάσταση με τα κινητά στα σχολεία.
Στη Γαλλία από το 2018, απαγορεύτηκε η χρήση κινητών τηλεφώνων και άλλων (tablet, έξυπνο ρολόι, κλπ) σε όλα τα σχολεία, καθ’ όλη την διάρκεια της παραμονής στο σχολείο. Στην Ολλανδία από πέρσι ισχύει απαγόρευση μεταφοράς κινητών τηλεφώνων, tablet και έξυπνων ρολογιών εντός των σχολικών αιθουσών. Στη Σουηδία απαγορεύτηκαν επίσης, και αποφάσισαν να δοθεί έμφαση στα τυπωμένα βιβλία και την εξάσκηση στο γράψιμο με το χέρι, και να αφιερώνεται λιγότερος χρόνος στις ηλεκτρονικές συσκευές και την έρευνα στο διαδίκτυο.
Όλοι κάνουν λάθος, εκτός από εμάς. Δεν θα πω τίποτε άλλο, άλλωστε δεν είμαι ειδικός. Αλλά, έχω ένα μήνυμα από έναν φίλο και θα το μεταφέρω εδώ. Τα λέει όλα. Είναι από τον Μάριο Δικαιάκο, καθηγητή στο Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, με ερευνητική δράση και δεκάδες συγγράμματα που έχουν σχέση με όλα αυτά τα πανέξυπνα εργαλεία της τεχνολογίας. Λοιπόν, γράφει ο Μάριος:
«Σύνηθες το φαινόμενο ένα «αρμόδιο» άτομο να ομιλεί, περιβεβλημένο με το κύρος της θέσης που κατέχει, προβάλλοντας με βεβαιότητα ισχυρισμούς χωρίς τεκμηρίωση και συχνά χωρίς υπόσταση. Η αιτιώδης σχέση μεταξύ της συνεχούς χρήσης διαδραστικών εφαρμογών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στα έξυπνα κινητά και σειρά από αρνητικές συνέπειες στην ψυχολογία και τη γνωστική ανάπτυξη των νέων, καταγράφεται σε δημοσιευμένες επιστημονικές μελέτες και σε κείμενα κοινωνικών επιστημόνων, φιλοσόφων κλπ, ξεκινώντας από τον κοινωνικό επιστήμονα του Duke Jonathan Heidt (που έχει αναλύσει τις συνέπειες της κατάχρησης του Instagram στην ψυχολογία εφήβων κοριτσιών), τον Γάλλο φιλόσοφο Bernard Stiegler (που έχει αναλύσει την επίδραση των διαδραστικών τεχνολογιών στην ανθρώπινη υπόσταση), τον ιστορικό του Princeton Graham Burnett (που έχει εξετάσει την εξέλιξη της προσοχής και της συγκέντρωσης και μιλάει για το human attention fracking από τα ΜΚΔ), τον Sinan Aral του ΜΙΤ και τη Shoshana Zuboff του Harvard (που έχουν εξηγήσει το επιχειρηματικό μοντέλο των ΜΚΔ και τους μηχανισμούς απόσπασης της προσοχής που αυτά υλοποιούν), τον εφευρέτη της εικονικής πραγματικότητας, συγγραφέα και τεχνολόγο Jaron Lanier (που είχε προβλέψει τα προβλήματα που προκαλούν τα ΜΚΔ στην γνωστική ανάπτυξη των ανθρώπων), τους συγγραφείς Nicholas Carr, Kathy O’Neil, τον Ezra Klein και πολλές και πολλούς άλλους.
Οι ταμπλέτες στα σχολεία φέρνουν βέβαια και κάτι πολύ θετικό: τη μείωση του βάρους που κουβαλάνε τα παιδιά στην πλάτη. Όμως, μελέτες δείχνουν ότι η διαδικασία της αδιάσπαστης ανάγνωσης βιβλίων, της χειρόγραφης καταγραφής, των προσωπικών χειρόγραφων σημειώσεων, βοηθούν τους ανθρώπους να κατανοούν σε βάθος έννοιες και να σχηματίζουν σύνθετες συσχετίσεις μεταξύ εννοιών, ιδεών, συναισθημάτων κλπ. Είναι κατανοητό ότι ως κοινωνία δεν αναμένουμε από τους «αρμόδιους» να είναι διαβασμένοι – εκλέξαμε εξάλλου με πρωτοφανή ποσοστά στην Ευρωβουλή κάποιον κατά ιδίαν ομολογίαν άσχετο. Όμως, υπάρχουν αυτά που λέμε μεταξύ μας, στα κοινοβούλια, στα κανάλια, στους καφενέδες με τις βεβαιότητες και την οίηση των ασχέτων, αλλά υπάρχει και η πραγματικότητα της επιστήμης και της γνώσης που πασχίζουν να κατανοήσουν γιατί τόσα παιδιά σήμερα βγαίνουν από το σχολείο και δεν μπορούν να εκφραστούν με τρεις σωστές προτάσεις (αφήστε δε να κάνουν ένα λογικό συλλογισμό τριών βημάτων)».
* Στη φωτογραφία είναι μαθητής / μαθήτρια, από τα δικά μας μωρά, που γράφει στις εξετάσεις για να πάει πανεπιστήμιο. Ξέρει τι γράφει; Αφού κρατά το στυλό και δεν βλέπει τι γράφει. Αν έγραφε στο κινητό θα έβλεπε μια χαρά τα greeklish του.
