Έχουν παρέλθει έξι μήνες από τότε που η Ουάσιγκτον τραβούσε το χαλί κάτω από τα πόδια της Λευκωσίας, κλείνοντας κατά τρόπο κατηγορηματικό την όποια συζήτηση για την κατασκευή αγωγού που θα μετέφερε το φυσικό αέριο από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη. Τα δεδομένα τότε εντελώς διαφορετικά και οι τιμές διεθνώς μετέτρεπαν τον αγωγό EastMed σε ένα ασύμφορο έργο.
Η κυπριακή κυβέρνηση ήταν η μόνη που στα τέλη του περασμένου χρόνου παρέμενε πιστή σε ένα έργο για το οποίο είχαν βάλει την υπογραφή τους κι άλλες χώρες. Στη λογική των Αμερικανών φαίνονταν να κινούνται τόσο η Ελλάδα (που έβλεπε τη μη κατασκευή του αγωγού και ως μια λιγότερη εστία έντασης με την Τουρκία) αλλά και το Ισραήλ, ενώ η Ιταλία είχε από καιρό ξεγράψει το έργο.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ραγδαία αύξηση των τιμών σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αλλά και η έντονη προσπάθεια που καταβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση για ενεργειακή ανεξαρτησία, με την υποκίνηση και των Ηνωμένων Πολιτειών, φαίνεται να δημιουργούν νέα δεδομένα. Ελλάδα και Ιταλία άρχισαν να βλέπουν τα δεδομένα με διαφορετικό φακό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σημάδια ζωής ξανά για τον αγωγό East Med – «Ήταν βιώσιμος»
Η νέα ενεργειακή κρίση διεθνώς έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία οι μελέτες βιωσιμότητας για τον αγωγό EastMed οδεύουν προς ολοκλήρωση. Ήταν σ’ αυτές τις μελέτες που παρέπεμπε η κυπριακή κυβέρνηση στα τέλη του 2021 όταν εκφράζονταν οι επιφυλάξεις από πλευράς ΗΠΑ. Στο διάστημα που θα έχει μεσολαβήσει δεν αποκλείεται να μετατραπεί το όλο έργο από μια ασύμφορη/επιζήμια κατασκευή σε μια συμφέρουσα επιλογή για την Ευρώπη. Αυτό που θα κρίνει εν πολλοίς το μέλλον του έργου δεν είναι τίποτε άλλο παρά οι ποσότητες φυσικού αέριου που υπάρχουν στην περιοχή. Κάτι που επίσης αναμένεται να ξεκαθαρίσει μέσα στους επόμενους μήνες.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σε δηλώσεις του, μετά τη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου, Σαβιέ Μπετέλ, υπογράμμισε πως: «Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε την επείγουσα ανάγκη να προχωρήσει η Ευρώπη σε ενεργειακή ανεξαρτησία, σε αυτό το ταχέως μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον» και προσέθεσε, συμπληρώνοντας, πως στο πλαίσιο αυτό «η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Κύπρο μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου μας για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ένωσης με τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδών του ενεργειακού μας εφοδιασμού, με την προοπτική ενός διαδρόμου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη να αποκτά νέα δυναμική τους τελευταίους μήνες».
Ο Σαβιέ Μπετέλ δήλωσε ακόμα ότι το Λουξεμβούργο τάσσεται υπέρ της εξεύρεσης εναλλακτικών πηγών ενέργειας της Ευρώπης, τονίζοντας πως η απάντηση στην ενεργειακή κρίση «πρέπει να είναι ευρωπαϊκή, πρέπει να είμαστε πιο ανεξάρτητοι ως ΕΕ».
ΜΕΤΑΚΙΝΕΙΤΑΙ ΕΛΑΦΡΩΣ: Η ελληνική κυβέρνηση παρ’ όλο ότι φιλοξένησε την τελετή υπογραφής για την κατασκευή του αγωγού της Ανατολικής Μεσογείου δεν υπήρξε σε καμιά φάση, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα, ένθερμος υποστηρικτής του έργου. Εκτιμούσε πάντοτε ότι υπήρχαν πιο συμφέρουσες επιλογές και λιγότερα προβλήματα (ως προς τις τουρκικές αντιδράσεις). Γι’ αυτό και είδε με αρκετή ανακούφιση το αμερικανικό άτυπο έγγραφο με το οποίο ουσιαστικά έμπαινε ένα τέλος στην προώθηση του αγωγού.
Η νέα κατάσταση πραγμάτων και η αναζήτηση νέων επιλογών για ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο φαίνεται να σπρώχνει την Αθήνα στο να μετακινηθεί ελαφρώς από την προηγούμενή της προσέγγιση. Όπως προσφάτως έγραψε η εφημερίδα «Το Βήμα», ο αγωγός EastMed επιστρέφει και πάλι στο τραπέζι. Σύμφωνα με την αθηναϊκή εφημερίδα «το ενεργειακό ζήτημα και ο ρόλος της Ελλάδας αναμένεται να βρεθούν ψηλά στην ημερήσια διάταξη των συζητήσεων που θα έχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην Ουάσιγκτον με τον Τζο Μπάιντεν, στις 16 Μαΐου».
Η εφημερίδα, επικαλούμενη καλά πληροφορημένες πηγές, αναφέρει ακόμα πως «η νέα συνθήκη, η οποία διαμορφώνεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία, θα φέρει στο τραπέζι των συζητήσεων και κάποια νέα στοιχεία. Κυρίαρχο μεταξύ αυτών αναμένεται ότι θα είναι η αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου EastMed». Τέλος, αναφέρεται ότι «η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται πως επανεξετάζει την επιχειρηματολογία της, με στόχο την εδραίωση των νέων ενεργειακών ροών προς την Ευρώπη και την ασφαλή απεξάρτηση από το φυσικό αέριο της Ρωσίας».
Σημαντική προς αυτή την κατεύθυνση θα είναι και η συζήτηση που θα έχουν την ερχόμενη Δευτέρα οι υπουργοί Εξωτερικών που συμμετέχουν στον σχηματισμό 3+1. Μια σύνοδος που θα πραγματοποιηθεί μέσω τηλεδιάσκεψης και έχει ιδιαίτερη βαρύτητα ενόψει της συνάντησης Μπάιντεν – Μητσοτάκη. Τα όσα θα αναφέρει ο Άντονι Μπλίνκεν προς τους ομολόγους του Ι. Κασουλίδη, Ν. Δένδια και Γ. Λαπίντ για τα ενεργειακά θεωρούνται σημαντικά.
Η στάση των Αμερικανών σε ένα έργο όπως ο αγωγός EastMed, αλλά και ευρύτερα για έργα της περιοχής, κρίνεται καθοριστική καθώς μπορεί να σπρώξει το έργο στον κάλαθο των αχρήστων ή να το επαναφέρει στην πρώτη γραμμή καθιστώντας το έργο εξέχουσας σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Αναστασιάδης-Μπετέλ συμφωνούν στα μέτρα κατά της Ρωσίας
Νίκος Αναστασιάδης και Σαβιέ Μπετέλ έχουν κοινή γραμμή ως προς τα μέτρα που λαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση κατά της Ρωσίας. Αναφερόμενος στα γεγονότα της Ουκρανίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε πως η διατήρηση της ενότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο «παραμένει επιτακτική στην προσπάθεια να ασκηθεί σημαντική πίεση, οικονομική και πολιτική, στη Ρωσία για να τερματιστεί αυτός ο πόλεμος, ένας πόλεμος που μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω ουσιαστικού διαλόγου και αποτελεσματικών διπλωματικών μέσων».
Από την πλευρά του, ο Πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου είπε, μεταξύ άλλων, ότι οι δύο χώρες έχουν κοινές θέσεις και αξίες και πως, παρότι δεν βρίσκονται κοντά από γεωγραφική άποψη, είναι μέλη της ίδιας οικογένειας. Αναφερόμενος στο Ουκρανικό, ο κ. Μπετέλ είπε ότι η ρωσική εισβολή αποτελεί πρόκληση για την ΕΕ, και ιδιαίτερα «όταν γινόμαστε μάρτυρες του τι συμβαίνει στη χώρα δεν είναι δυνατόν να μην αποφασίσουμε ως ΕΕ να δείξουμε αλληλεγγύη στην Ουκρανία και να αναλάβουμε δράση κατά της Ρωσίας». Γνωρίζουμε, πρόσθεσε, «ότι οι κυρώσεις έχουν συνέπειες, αλλά δεν μπορούμε να βάλουμε τιμή στις κυρώσεις».
«Έχουμε μια χώρα όπου οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι μπορεί να συμβεί αύριο»
Το Κυπριακό ήταν ένα από τα ζητήματα που συζήτησαν χθες οι ηγέτες της Κύπρου και του Λουξεμβούργου στη Λευκωσία. Ο Πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου κατέγραψε αυτό που εισπράττει από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη σ’ ό,τι αφορά την Κύπρο και το πρόβλημά της. Ανέφερε ότι κάθε φορά που συναντά τον Πρόεδρο Αναστασιάδη στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μεταδίδει το συναίσθημά του πώς είναι να ζει κανείς σε μια διαιρεμένη χώρα. «Δεν χρειάζεται να κοιτάζουμε χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, όταν γύρω από το τραπέζι μας έχουμε μια χώρα όπου οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι μπορεί να συμβεί αύριο», ανέφερε.
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δήλωσε ότι οι Κύπριοι αντιλαμβάνονται πλήρως όσα βιώνουν οι Ουκρανοί σήμερα, αφού είναι θύματα της τουρκικής εισβολής και κατοχής εδώ και δεκαετίες, σημειώνοντας ότι ενημέρωσε τον Λουξεμβούργιο Πρωθυπουργό για τις προσπάθειες που καταβάλλει η Κυβέρνηση για εξεύρεση λύσης, καθώς και για τις προτάσεις του για τολμηρά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
«Επανέλαβα την προσήλωσή μου να συνεχίσω να εργάζομαι άοκνα για την επανένωση της Κύπρου και του λαού της στα πλαίσια μιας λειτουργικής, βιώσιμης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και των αρχών και αξιών της ΕΕ», είπε ο Πρόεδρος.
Πρόσθεσε ότι η Τουρκία θα πρέπει να τερματίσει άμεσα τις προκλήσεις και παράνομες ενέργειές της επί του εδάφους όσο και στις θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε να δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα για επανέναρξη διαλόγου, ενώ σημείωσε επίσης ότι το κυπριακό πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα και η Κύπρος η τελευταία διαιρεμένη χώρα μέλος της ΕΕ, εκφράζοντας παράλληλα ευχαριστίες προς τον Πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου για τη στάση αρχών της χώρας του στο Κυπριακό.
Από πλευράς του, ο Πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου είπε ότι η χώρα του στηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης για επίλυση του προβλήματος και χαιρέτισε το ψήφισμα για ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.
