Το πρόσφατο φονικό στη Λάρνακα θορύβησε την Αστυνομία, αφού το αποδίδει στο οργανωμένο έγκλημα. Ο Αρχηγός της Αστυνομίας Στέλιος Παπαθεοδώρου σε συνέντευξή του στον «Φ» σκιαγραφεί την κατάσταση με τις φατρίες που παρόλο που η δράση τους είναι περιορισμένη σε σύγκριση με άλλες χώρες, εντούτοις αφορά στη διακίνηση και εμπορία ναρκωτικών, τον εκφοβισμό και πώληση προστασίας και το ξέπλυμα χρήματος. Ο κ. Παπαθεοδώρου αναφέρει ότι η αγορά ναρκωτικών είναι από τις πιο δυναμικές αγορές εγκλήματος, ενώ τονίζει ότι η πανδημία προκάλεσε μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο φαινόμενο των ναρκωτικών που δεν μπορούν ακόμα να εκτιμηθούν. Αναφέρεται στη διαφθορά εντός της Αστυνομίας και τον μικρό αριθμό υποθέσεων που εξετάστηκαν. Παραδέχεται ότι υπήρχαν κενά στις διαδικασίες, ύστερα από τις εξαφανίσεις γυναικών πίσω από τις οποίες βρισκόταν ο κατά συρροή δολοφόνος. 

– Πρόσφατα διαπράχθηκε μια δολοφονία στη Λάρνακα που αποδίδεται στο οργανωμένο έγκλημα. Ποια είναι η κατάσταση σήμερα με το οργανωμένο έγκλημα;

– Όσον αφορά στην τελευταία υπόθεση φόνου στη Λάρνακα, οι ανακρίσεις επεκτείνονται και στις δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος. Το οργανωμένο έγκλημα, ωστόσο, στην Κύπρο, σε σύγκριση με ευρωπαϊκά και διεθνή δεδομένα βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα. Οι εγκληματικές ομάδες που δραστηριοποιούνται σε διάφορες κατηγορίες του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος, είναι περιορισμένες και κατά κύριο λόγο επικεντρώνουν τις δράσεις τους σε αδικήματα που αφορούν στη διακίνηση και εμπορία ναρκωτικών, αδικήματα κατά της περιουσίας, εκφοβισμό και πώληση προστασίας, ξέπλυμα παράνομου χρήματος και λιγότερο σε αδικήματα κατά περιουσίας και εμπορίας προσώπων.

Προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με τη σχετική ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία και παρά το χαμηλό επίπεδο του οργανωμένου εγκλήματος στην Κύπρο, η Αστυνομία αναλαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα, προληπτικά και κατασταλτικά, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Στον επιχειρησιακό τομέα διεξάγονται τακτικοί και στοχευμένοι έλεγχοι και επιχειρήσεις, προκειμένου να παρακολουθήσουμε και μετέπειτα να διερευνήσουμε περιστατικά, στα οποία εμπλέκονται ομάδες οργανωμένου εγκλήματος. 

Ανάμεσα σ’ άλλα, έχουν δημιουργηθεί στο Αρχηγείο Αστυνομίας, εξειδικευμένες υποδιευθύνσεις, όπως η υποδιεύθυνση Διερεύνησης Οικονομικού Εγκλήματος, η υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και η Υπηρεσία Διαχείρισης Ανάλυσης Πληροφοριών που στελεχώνονται από εξειδικευμένο προσωπικό, όπως εγκληματολόγους, λογιστές και έμπειρους ανακριτές. Περαιτέρω, υπάρχει έλεγχος των κινήσεων των μελών των οργανωμένων εγκληματικών ομάδων και γίνονται σε τακτική βάση, έρευνες και ανακρίσεις σε σχέση με τις δραστηριότητες τους.

Παράλληλα, επεκτείνουμε περαιτέρω τη συνεργασία μας με κράτη μέλη της ΕΕ, γειτονικές χώρες, τρίτες χώρες και άλλους διεθνείς οργανισμούς (Interpol, Europol, FBI), στην προσπάθεια αντιμετώπισης του σοβαρού διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος. Σε εθνικό επίπεδο, η κυπριακή Αστυνομία συνεργάζεται στενά με άλλες Αρχές επιβολής του νόμου (Τελωνείο και ΜΟΚΑΣ). Επιπλέον, συνεργασία υπάρχει και με άλλους κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς.

– Το πρόβλημα με τα ναρκωτικά στη χώρα μας φαίνεται να είναι τεράστιο αν κρίνουμε και από τις ποσότητες που εντοπίζονται τα τελευταία 2-3 χρόνια. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό και τι χρειάζεται για να βελτιωθεί η κατάσταση;

– Κατ’ αρχάς θα πρέπει να σημειωθεί ότι το φαινόμενο των ναρκωτικών αποτελεί μιαν από τις σημαντικότερες απειλές για την κοινωνία μας ευρύτερα. Το φαινόμενο χαρακτηρίζεται ως πολυδιάστατο και σύνθετο, αφού αλλάζει συνεχώς χαρακτήρα ως προς τη διαχείριση και εκδήλωση του από πλευράς των εγκληματιών. Επίσης, η αγορά ναρκωτικών είναι από τις πιο δυναμικές αγορές εγκλήματος. Το ανθρώπινο και το κοινωνικό κόστος για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, είναι τεράστιο. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια στον τόπο μας κατάσχονται από την Αστυνομία Κύπρου μεγάλες ποσότητες και αυτό είναι και το αποτέλεσμα της δράσης μας, αφού η αποτελεσματική αντιμετώπιση του από την Αστυνομία είναι μέσα στους στρατηγικούς μας στόχους. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρόλη την εικόνα που παρουσιάζεται σε εθνικό επίπεδο, η Κύπρος παραμένει σε χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η επισήμανση αυτή αναφέρεται ως μέτρο σύγκρισης και όχι για εφησυχασμό.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το 2020 και συνεχίζεται και το 2021, η πανδημία Covid-19 προκάλεσε μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο φαινόμενο των ναρκωτικών που δεν μπορούν ακόμα να εκτιμηθούν. Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο παρατηρείται μείωση των υποθέσεων ενεχόμενων προσώπων συγκριτικά με τα έτη 2019 και 2020.

Εντούτοις όμως, αναλύοντας τα στοιχεία, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά, αναφέρουμε ότι το 2020 κατασχέθηκε ένας μεγάλος αριθμός κιλών κάνναβης και συνελήφθησαν άτομα που εμπλέκονταν στη διακίνηση/εισαγωγή ναρκωτικών, τα οποία ήταν μέλη εγκληματικών ομάδων και αποτελούσαν διαχρονικούς στόχους της Αστυνομίας.    Η προσπάθεια της Αστυνομίας Κύπρου επικεντρώνεται στην αύξηση των συλλήψεων των εμπόρων διακίνησης ναρκωτικών και στην κατάσχεση μεγάλων ποσοτήτων, ώστε να αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά το πρόβλημα αυτό. Αυτό προϋποθέτει συνέργειες και συνεργασίες με άλλες αρμόδιες εθνικές και διεθνείς υπηρεσίες. 

– Πολλά λέγονται και πιο πολλά ακούγονται για τη διαφθορά στην Αστυνομία και έχουν συσταθεί Επιτροπές που ασχολούνται με αυτό το ζήτημα. Τελικά, σε ποιο βαθμό υπάρχει αυτή η διαφθορά στο Σώμα; 

– Η διαφθορά αποτελεί ένα διαχρονικό φαινόμενο, το οποίο συναντάται σε όλες τις χώρες του κόσμου, τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στον δημόσιο τομέα και σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής και επαγγελματικής ζωής. Οι αστυνομικοί οργανισμοί, δυστυχώς, δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση. Δεν χωρεί αμφιβολία ότι η ακεραιότητα, το ήθος, η αμεροληψία και η εντιμότητα, πρέπει να αποτελούν φάρο για κάθε αστυνομικό κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, τα οποία αναμένεται να ασκεί εντελώς ανεπηρέαστα, χωρίς πειρασμούς και κυρίως χωρίς να αναμένει να αποκτήσει οποιοδήποτε όφελος ή εύνοια. Όσον αφορά στην Αστυνομία Κύπρου, από το 2018 και με βάση τον Ν.3(Ι)/2018 έχει συσταθεί και λειτουργεί η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας, με κύρια αποστολή την πρόληψη, διερεύνηση, εξιχνίαση και δίωξη αδικημάτων διαφθοράς, στα οποία εμπλέκονται μέλη της Αστυνομίας. 

Από την ημέρα λειτουργίας της συγκεκριμένης Υπηρεσίας, καταχωρήθηκαν ενώπιον Δικαστηρίου 13 υποθέσεις για ποινική δίωξη, τόσο εναντίον μελών της Αστυνομίας, όσο και εναντίον πολιτών, για διάφορα αδικήματα που αφορούν πράξεις διαφθοράς. Μια από αυτές τις υποθέσεις εκδικάσθηκε και το εμπλεκόμενο μέλος της Αστυνομίας καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 6 μηνών με τριετή αναστολή. Οι υπόλοιπες υποθέσεις βρίσκονται υπό εκδίκαση.

Θεωρώ ότι και μόνο η ύπαρξη της εν λόγω Υπηρεσίας λειτουργεί αποτρεπτικά στην εμπλοκή μελών σε ζητήματα διαφθοράς. 

Επιπλέον, τα κριτήρια μεταθέσεων και εναλλαξιμότητας που έχουν θεσπιστεί, ενισχύουν τη διαφάνεια και την αντικειμενικότητα και λειτουργούν προληπτικά και κατασταλτικά κατά της διαφθοράς εντός του αστυνομικού μας οργανισμού. Επίσης, τα κριτήρια πρόσληψης περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ψυχομετρικές εξετάσεις, μια πτυχή των οποίων είναι και το πόσο ευάλωτο είναι το υποψήφιο μέλος στη διαφθορά. 

Είμαστε ένας οργανισμός, ο μεγαλύτερος της Κύπρου, με 5.000 εν ενεργεία μέλη. Οι αριθμοί των υποθέσεων διαφθοράς εντός του Αστυνομικού Σώματος παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα (13 υποθέσεις από το 2018). Τονίζω ότι τα μέλη μας στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι έντιμα και ευσυνείδητα. Εργάζονται άοκνα, με πλήρη αφοσίωση στο καθήκον τους, το οποίο θεωρώ λειτούργημα· με κίνδυνο, πολλές φορές, της ίδιας της ζωής τους, για να επιτελέσουν, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, την αποστολή τους προς όφελος της κοινωνίας.

-Ποιες είναι οι προτεραιότητες της ηγεσίας της Αστυνομίας; 

– Οι στόχοι και οι προτεραιότητες μας διακρίνονται σε δύο άξονες, στα εξωτερικά και εσωτερικά ζητήματα. Σε σχέση με τα εξωτερικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με την επιχειρησιακή μας δράση, η στόχευση μας στηρίζεται στους τέσσερις πυλώνες του στρατηγικού σχεδιασμού και συγκεκριμένα: 

1) στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης, 

2) στην αντιμετώπιση του οργανωμένου και του σοβαρού εγκλήματος, 

3) στη βελτίωση του επιπέδου οδικής ασφάλειας, και 

4) στα θέματα της παράτυπης μετανάστευσης. 

Όπως έχει αναφερθεί πιο πάνω, αρχίσαμε την αναδιάρθρωση της Αστυνομίας εσωτερικά και θα συνεχίσουμε με δράσεις που θα συμβάλουν στην πρόληψη του εγκλήματος, στην άμεση διερεύνηση των υποθέσεων και στην ενίσχυση της αστυνόμευσης, ώστε ο πολίτης να νιώσει την Αστυνομία κοντά του. 

Παράλληλα, επιδιώκοντας να ενισχύσουμε περαιτέρω τις δυνατότητες της Αστυνομίας, έχει οριστεί επιτροπή, η οποία θα μελετήσει την τροποποίηση του περί Αστυνομίας Νόμου και των σχετικών Κανονισμών έτσι ώστε να επέλθουν διορθωτικές αλλαγές εκεί και όπου χρειάζεται. 

Σε ενίσχυση των πιο πάνω ως ηγεσία προχωρούμε στην πρόσληψη νέων μελών στην Αστυνομία για αποτελεσματικότερη επιχειρησιακή ικανότητα του Σώματος. Για τον σκοπό αυτό, σύντομα θα προχωρήσουμε με την προκήρυξη για πρόσληψη 104 ειδικών αστυφυλάκων, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται διαδικασία πρόσληψης αστυνομικών, οι οποίοι παρακάθισαν σε εξετάσεις και αναμένονται τα αποτελέσματα τους. Υπενθυμίζουμε ότι στις 5 Απριλίου έχουν προσληφθεί ακόμη 195 μέλη, 26 εκ των οποίων παραχωρήθηκαν στην Πυροσβεστική Υπηρεσία. Στόχος μας η ενδυνάμωση της Αστυνομίας με περισσότερο έμψυχο δυναμικό. Είμαστε βέβαιοι ότι η Πολιτεία, αντιλαμβανόμενη το πρόβλημα των κενών θέσεων στην Αστυνομία, θα προχωρήσει με το ξεπάγωμα και των υπόλοιπων 288 θέσεων που απομένουν.

Σε προχωρημένο στάδιο οι έρευνες για Al Jazeera

– Πού βρίσκονται οι έρευνες για τις υποθέσεις με τις παράνομες πολιτογραφήσεις όπως και για τις αποκαλύψεις του AL Jazeera;

– Στο ΤΑΕ Αρχηγείου έχουν συσταθεί τρεις ξεχωριστές ανακριτικές ομάδες, οι οποίες διερευνούν τις υποθέσεις των πολιτογραφήσεων. Δύο εξ αυτών εργάζονται στη βάση του πορίσματος της τριμελούς ερευνητικής επιτροπής, ενώ η τρίτη στηρίζεται στα δημοσιεύματα και αποκαλύψεις του AL Jazeera. 

Οι εξετάσεις βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο και θα συνεχιστούν με εντατικούς ρυθμούς προς όλες τις κατευθύνσεις, πάντοτε με την καθοδήγηση και συνεργασία της Νομικής Υπηρεσίας.

Οι διαδικασίες για εντοπισμό ελλειπόντων προσώπων έχρηζαν βελτίωσης

– Αστυνομικοί θα διωχθούν για την υπόθεση του 15χρονου Στυλιανού και για τους χειρισμούς για την υπόθεση με τον κατά συρροή δολοφόνο. Τι πιστεύετε ότι πήγε λάθος σ’ αυτές τις δύο πολύ σοβαρές υποθέσεις που άφησαν εκτεθειμένη την Αστυνομία;

– Αρχικά σε σχέση με την υπόθεση του 15χρονου Στυλιανού να αναφέρουμε ότι μέχρι σήμερα δεν είχαμε καμία επίσημη ενημέρωση από τη Νομική Υπηρεσία, ως προς τον αριθμό των μελών της Αστυνομίας για τα οποία θα διαταχθεί ποινική δίωξη.

Λαμβάνοντας, όμως, υπόψη την αύξηση των υποθέσεων βίας στην οικογένεια καθώς επίσης και τη διαπίστωση ότι τέτοιες υποθέσεις δεν τύγχαναν ενιαίου και ομοιόμορφου χειρισμού από τους Αστυνομικούς Σταθμούς και τα Τμήματα Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων, προχωρήσαμε, σταδιακά, στη σύσταση πέντε επαρχιακών Κλιμακίων Βίας στην Οικογένεια τα οποία λειτουργούν υπό τη διοίκηση των Αστυνομικών Διευθύνσεων (Τμημάτων Ανιχνεύσεων Εγκλημάτων) και την εποπτεία της Υποδιεύθυνσης Διαχείρισης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων. 

Σε ό,τι αφορά στην υπόθεση Μεταξά, όπως ήδη γνωρίζετε ο δράστης έχει καταδικαστεί σε ισόβια φυλάκιση. Και για αυτήν την περίπτωση αναμένουμε τις αποφάσεις της Νομικής Υπηρεσίας ως προς τον χειρισμό των εμπλεκόμενων μελών της Αστυνομίας. Έχει διαφανεί, επίσης, ότι οι διαδικασίες που ακολουθούσε η Αστυνομία για τη διαχείριση των υποθέσεων των ελλειπόντων προσώπων έχρηζαν περαιτέρω επικαιροποίησης και βελτίωσης, γεγονός που μας απασχόλησε.

Μέσα από αυτήν την προσπάθεια δίνεται έμφαση και στην παρακολούθηση του έγκαιρου –και με επιμονή– εντοπισμού των ελλειπόντων προσώπων.

Πάμε για σύγχρονες μορφές αστυνόμευσης

–  Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η αναδιοργάνωση στην Αστυνομία και τι πρέπει ν’ αλλάξει ώστε να καταστεί πιο λειτουργική και αποδοτική;

– Η Αστυνομία Κύπρου είναι ένας οργανισμός που δημιουργήθηκε το 1960 με την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κατά καιρούς καταβλήθηκαν προσπάθειες για την αναβάθμιση του Αστυνομικού Σώματος, άλλα τώρα στοχεύουμε στην ολιστική αναδιοργάνωση του, προκειμένου να συμβαδίζει με τα σύγχρονα μοντέλα αστυνόμευσης άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Το πρόγραμμα αναδιοργάνωσης είναι ολιστικό και αποτελείται από τρεις βασικούς πυλώνες, οι οποίοι είναι αλληλένδετοι και έχουν ως γενικό στόχο να καθορίσουν το πλάνο υλοποίησης ενεργειών/αλλαγών, προκειμένου να καταστεί η Αστυνομία Κύπρου πιο λειτουργική και αποτελεσματική. Πιο συγκεκριμένα οι πυλώνες του προγράμματος αναδιοργάνωσης είναι:

  • Ο καθορισμός ενός σύγχρονου μοντέλου αστυνόμευσης και επιχειρησιακής λειτουργίας.
  • Ο καθορισμός ενός σύγχρονου πλαισίου διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού,
  • Ο καθορισμός ενός σύγχρονου πλαισίου διαχείρισης, μάθησης και ανάπτυξης.

Η αναδιοργάνωση της Αστυνομίας έχει ξεκινήσει ήδη με τον πρώτο πυλώνα και έχουν καθοριστεί οι παράμετροι που θα εδράζεται το νέο μοντέλο αστυνόμευσης, το οποίο αναμένεται να περιλαμβάνει σύγχρονες μορφές αστυνόμευσης, όπως είναι για παράδειγμα η πληροφοριακή αστυνόμευση, η προβληματοστρεφής αστυνόμευση, καθώς και η έξυπνη αστυνόμευση.

– Ποιοι θα την ετοιμάσουν και ποιες θετικές επιπτώσεις θα έχει για τον πολίτη αυτή η αναδιοργάνωση;

– Για τη διεκπεραίωση του έργου της αναδιοργάνωσης έχουμε την ουσιαστική συνδρομή εμπειρογνωμόνων τόσο σε θέματα αστυνόμευσης όσο και σε θέματα αλλαγής και διαχείρισης έργων αναδιοργάνωσης. Προκειμένου να γίνουν οποιεσδήποτε αλλαγές απαιτείται η δική μας συμβολή σε όλα τα επίπεδα, καθώς επίσης και η συμβολή του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης  και της πολιτικής ηγεσίας, αφού για να γίνει πλήρης υλοποίηση θα απαιτηθούν τόσο επιπλέον πόροι, όσο και αλλαγές σε διάφορες νομοθεσίες. Είναι αντιληπτό ότι μια ολιστική προσέγγιση στην αναδιοργάνωση προϋποθέτει αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Μέσα από την αναδιοργάνωση επιδιώκουμε αρτιότερη επαγγελματική προσέγγιση που θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη και την επικοινωνία με το κοινό, αναφορικά με τις προσφερόμενες υπηρεσίες της Αστυνομίας. Στοχεύουμε επίσης  στη μείωση του εγκλήματος, καθώς και στην άμεση και αποτελεσματική ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα η ασφάλεια των πολιτών, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που μας απασχολούν σοβαρά θέματα, όπως οι νέες μορφές του εγκλήματος, οι κοινωνικό-οικονομικές αλλαγές και το μεταναστευτικό.

– Πότε υπολογίζεται ότι θα είναι έτοιμο το Σώμα να μπει στη νέα εποχή;

– Με βάση την εμπειρία  άλλων Αστυνομιών στην Ευρώπη, η αναδιοργάνωση είναι αδιαμφισβήτητα μια μακρά διαδικασία με προκλήσεις που απαιτούν ένα σαφές όραμα και ένα λεπτομερές πλάνο υλοποίησης.

Για την Αστυνομία Κύπρου, η νέα εποχή έχει ήδη αρχίσει να επιτυγχάνεται, σταδιακά, εφαρμόζοντας μεθόδους που ακολουθούνται από άλλες αστυνομίες διεθνώς  στη βάση της τεχνολογικής και επιστημονικής εξέλιξης. Είμαι περήφανος που η Κυπριακή Αστυνομία έχει αναγνωρίσει και έχει αγκαλιάσει την ανάγκη για αλλαγή και ηγείται αυτής της προσπάθειας για βελτίωση των υπηρεσιών της προς τους πολίτες.

*Αύριο:

O Αρχηγός της Αστυνομίας μιλά στον «Φ»  για τη διαχείριση της πανδημίας, τον «Αίαντα» κ.ά.