Επιμέλεια: Γιώργος Τζίβας*
Ένας μακρύς και γεμάτος στροφές δρόμος οδηγεί στο υψηλότερο βουνό της ηπειρωτικής Πορτογαλίας. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες κορυφές στην Ευρώπη, εδώ μπορείτε να φτάσετε με το αυτοκίνητο. Η κορυφή του όρους Torre (σημαίνει πύργος) βρίσκεται στα 1.993 μέτρα. Οι περισσότεροι Πορτογάλοι αλλά και επισκέπτες από άλλες χώρες που φτάνουν εκεί, αποκαλούν το βουνό «Serra da Estrela», δηλαδή «το βουνό των άστρων».
Σε αυτόν τον προορισμό, σίγουρα πρέπει να φτάσετε με το αυτοκίνητό σας. Την ημέρα, η οδήγηση προσφέρει εκπληκτικά τοπία. Aπό τους κόκκινους λόφους της Ισπανίας στα ανατολικά έως τον Ατλαντικό Ωκεανό στα δυτικά. Αλλά φροντίστε να μην κουράσετε πολύ τα μάτια σας ή τη φωτογραφική σας μηχανή. Γιατί τοπραγματικό υπερθέαμαξεκινά με τη δύση του ηλίου.
Το Torre δεν είναι μόνο ένας δημοφιλής προορισμός για όσους αγαπούν τα χρυσαφένιαηλιοβασιλέματα. Πλέον, είναι περισσότερο δημοφιλής σε όσους θέλουν να έρθουν εδώ τις νυχτερινές ώρες και να παρατηρήσουν τα αστέρια. Στον ουρανό, σχηματίζεται μία λαμπερή «νωπογραφία» με χιλιάδες μικροσκοπικές λάμψεις διασκορπισμένες με ακατάστατο τρόπο.
Πριν από μια δεκαετία, η χώρα που βρίσκεται στο δυτικό άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης απέκτησε τη φήμη ενός από τα καλύτερα μέρη στον πλανήτη για ταξιδιώτες που θέλουν να δουν τον νυχτερινό ουρανό.
Σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά η δημιουργία του«Καταφυγίου Σκοτεινού Ουρανού της Alqueva», (Dark Sky Alqueva)το οποίο βρίσκεται στην περιοχή της Alentejo στο νότιο και κεντρικό κομμάτι της χώρας. Το 2011, το καταφύγιο έκτασης 3.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων πιστοποιήθηκε ως «ο πρώτος στον κόσμο προορισμός για τουρισμό παρατήρησης των άστρων»(Starlight Tourism Destination)από το Starlight Foundation, έναν διεθνή οργανισμό που υποστηρίζεται από την Unesco και προωθεί τον τουρισμό που σχετίζεται με την επιστήμη.
Ουσιαστικά, αυτό το status επιβεβαιώνει τις ιδανικές συνθήκες που υπάρχουν στην περιοχή για όσους θέλουν να παρατηρήσουν τον ουρανό. Το Alentejo έχειελάχιστη φωτορύπανσηκαι κατά μέσο όρο286 νύχτες τον χρόνο χωρίς σύννεφα.Εδώ υπάρχουν -μάλλον- οι πιο σκοτεινοί ουρανοί της Πορτογαλίας και σιγά σιγά δημιουργήθηκαν εξειδικευμένες τουριστικές υποδομές ακριβώς για όσους θέλουν περάσουν τις διακοπές τους κοιτώντας τα άστρα.
ΤοDark Sky Alquevaείναι επίσης η αρχή ενός εκπληκτικού road trip το οποίο καταλήγει στην κορυφή του Torre, μέσα σε μία από τις περιοχές της Ευρώπης με τη χαμηλότερη φωτορύπανση.
Ο δημοσιογράφος του BBC που επισκέφτηκε την περιοχή βρέθηκε -μία σκοτεινή βραδιά όπως αναμενόταν- στο χωριό Cumeada. Εκεί ένα σχολείο έχει μετατραπεί στο Παρατηρητήριο Dark Sky Alqueva. Διοργανώνονται βραδιές παρατήρησης των άστρων και φωτογραφικές εκθέσεις με θέμα τον έναστρο ουρανό. Εξαιτίας της καθαρότητας του ουρανού, ο αρχάριος παρατηρητής θα δει και θα αναγνωρίσει με ευκολία τους αστερισμούς ακόμα και με γυμνό μάτι. Aλλά υπάρχουν και κιάλια και τηλεσκόπια για τον πιο απαιτητικό και ειδικό επισκέπτη.
Στο ρεπορτάζ του BBC, μίλησε ο Miguel Claro, ο οποίος είναι ξεναγός και επίσημος φωτογράφος του Deep Sky Alqueva. Όταν δεν ξεναγεί τους επισκέπτες σε ζητήματα «έναστρου ουρανού» περνάει τον χρόνο του φωτογραφίζοντας πάρα πολύ μακρινά πράγματα. Δηλαδή γαλαξίες, νεφελώματα και αστρικά νέφη.
Αστροφωτογραφίες
«Για να βγάλεις ωραίες φωτογραφίες χρειάζεσαι πολύ συγκεκριμένες συνθήκες. Για καλή μας τύχη, εδώ υπάρχει άριστος καιρός, ελάχιστες νεφώσεις, έλλειψη φωτορύπανσης και δεν υπάρχει ιδιαίτερη εναέρια κυκλοφορία κάτι που κάνει την περιοχή ιδανική για να φωτογραφίζεις τον ουρανό. Σε αντίθεση με τις παραλιακές περιοχές που είναι από παλιά πολύ αναπτυγμένες, αυτό το κομμάτι της πορτογαλικής ενδοχώρας παραμένει αραιοκατοικημένο και ανέγγιχτο. Αυτό σημαίνει πως εδώ είναι ευκολότερο να πετύχεις εστίες φωτός στο διάστημα χωρίς εμπόδια», εξηγεί ο Claro. Oι δημοσιογράφοι του BBC οδήγησαν στην εξοχή του Alentejo και εντυπωσιάστηκαν βλέποντας πόσο λίγα πράγματα είναι επηρεασμένα από τις μοντέρνες εξελίξεις. «Μεγάλες εκτάσεις καλλιεργούνται με τον ίδιο τρόπο που αυτό γινόταν και πριν αιώνες, μικρά κοπάδια βοσκούν κάτω από βελανιδιές και ελαιόδεντρα. Τα ασβεστωμένα χωριά λένε και αυτά τη δική τους ιστορία. «Τα ονόματα των δρόμων τους είναι αφιερωμένα στα μέρη που ανακάλυψαν οι Πορτογάλοι θαλασσοπόροι στον Νέο Κόσμο. Οι παμπάλαιες εκκλησίες τους είναι γεμάτες τοιχογραφίες που απεικονίζουν ναυτικά ταξίδια και περιπέτεια», γράφει το BBC. Στον ουρανό κρέμεται ο έναστρος «θόλος» της περιοχής. Είναι από μόνος του κάτι το ελκυστικό αλλά η Apollonia Rodrigues, η ιδρύτρια του Dark Sky Alqueva, προσπαθεί να αναβαθμίσει το τουριστικό προϊόν της περιοχής εξασφαλίζοντας επιπλέον παροχές.
Σκοτεινοί ουρανοί
Ουσιαστικά, αυτό το status επιβεβαιώνει τις ιδανικές συνθήκες που υπάρχουν στην περιοχή για όσους θέλουν να παρατηρήσουν τον ουρανό. Το Alentejo έχειελάχιστη φωτορύπανση και κατά μέσο όρο286 νύχτες τον χρόνο χωρίς σύννεφα.Εδώ υπάρχουν -μάλλον- οι πιο σκοτεινοί ουρανοί της Πορτογαλίας και σιγά σιγά δημιουργήθηκαν εξειδικευμένες τουριστικές υποδομές ακριβώς για όσους θέλουν περάσουν τις διακοπές τους κοιτώντας τα άστρα.
***Διευθυντής του Γραφείου Επικοινωνίας του Πλανητάριου Κύπρου
Με στοιχεία από ρεπορτάζ του BBC και του Travel Team
