Με την ευχάριστη είδηση ότι επιτέλους, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, διορίστηκε στις αρχές του τρέχοντος μηνός από το υπουργικό Συμβούλιο το 12μελές νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Συντονιστικού Φορέα για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών, αλλά και με τη διαπίστωση ότι δεν έγιναν το τελευταίο διάστημα ουσιαστικά βήματα εφαρμογής της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, σημαδεύτηκε η χθεσινή συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η συζήτηση αφορούσε την πορεία εφαρμογής της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, με κοινή εισήγηση των βουλευτών/τριών Ειρήνης Χαραλαμπίδου, Γιώργου Κουκουμά, Άριστου Δαμιανού, Ρίτας Σούπερμαν και Αλεξάνδρας Ατταλίδου. Σύμφωνα με την πρόεδρο της Επιτροπής Ειρήνη Χαραλαμπίδου, «δεν έχει ακόμα χαρτογραφηθεί στην Κύπρο το πρόβλημα της έμφυλης βίας, δεν υπάρχει θυματοκεντρική προσέγγιση από τους φορείς που καλούνται να εφαρμόσουν τη Σύμβαση, δεν γίνεται αξιολόγηση των πρωτοκόλλων και υπάρχουν σχετικές αδυναμίες στην Αστυνομία και στο υπουργείο Υγείας».
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Παγκόσμια πανδημία η έμφυλη βία
Από κυβερνητικής πλευράς η υπουργός Δικαιοσύνης Στέφη Δράκου διαβεβαίωσε ότι «έχουμε ήδη προχωρήσει σε αρκετά διαβήματα για υλοποίηση της Σύμβασης και παραμένει τελικός στόχος μας η πλήρης εφαρμογή και υλοποίηση της». Ο δε υπουργός Παιδείας Πρόδρομος Προδρόμου τόνισε μεταξύ άλλων «τη σημασία της διαπαιδαγώγησης των παιδιών από πρώιμη ηλικία στο θέμα της ισότητας των φύλων σύμφωνα με τα ήθη της εποχής μας».
Τον διορισμό του Συντονιστικού Φορέα ανακοίνωσε ο Άριστος Τσιάρτας, λειτουργός του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως που υπηρετεί τα τελευταία χρόνια με απόσπαση στο υπουργείο Δικαιοσύνης ως επικεφαλής του Τομέα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Είπε ότι δύο από τα μέλη τοποθετήθηκαν ad hoc σύμφωνα με τον νόμο και είναι η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων Ιωσηφίνα Αντωνίου και η πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για τη Βία στην Οικογένεια Σουσάνα Παύλου, ενώ διορίστηκαν ως πρόεδρος του Φορέα ο Άριστος Τσιάρτας και μέλη η Άννα Ματθαίου (Νομική Υπηρεσία), Νίκη Ανδρέου (υπουργείο Δικαιοσύνης), Μαρία Τζιόγκουρου (υπουργείο Υγείας), Χρυστάλλα Κόρτα (υπουργείο Παιδείας), Τάνια Χαραλαμπίδου (υπουργείο Εσωτερικών), Εύη Νικολάου (Αστυνομία), Αγγέλα Ιωακείμ (Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας), Παναγιώτης Μέσσιος (Σύνδεσμος Κοινωνικών Λειτουργών Κύπρου) και Άντρη Ανδρονίκου (Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της βίας στην Οικογένεια – ΣΠΑΒΟ). Ο διορισμός είναι για περίοδο 3 ετών με ισχύ από 3 Μαρτίου 2022. Σύμφωνα με τον κ. Τσιάρτα, «ο Συντονιστικός Φορέας έχει την αρμοδιότητα να παρακολουθεί την εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης στην Κυπριακή Δημοκρατία ως κράτος μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης στα επίπεδα της πρόληψης, της καταστολής και της προστασίας των θυμάτων».
Οι δύο εξαιρέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας
Στη διάρκεια της συνεδρίας συζητήθηκαν ιδιαίτερα δύο εξαιρέσεις στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης που έθεσε η Κυπριακή Δημοκρατία με ισχύ μέχρι το 2023. Η μία αφορά αλλοδαπές γυναίκες παντρεμένες με Κύπριους, που όταν ζητήσουν διαζύγιο λόγω έμφυλης βίας, θα βρεθούν μπροστά σε ένα τραγικό δίλημμα, όπως είπε η κυρία Χαραλαμπίδου, να απελαθούν για λήξη της άδειας παραμονής τους, αν καταγγείλουν τον σύζυγό τους. Η δεύτερη εξαίρεση αφορά τις αποζημιώσεις που το κράτος είναι υποχρεωμένο να καταβάλλει σε γυναίκες θύματα έμφυλης βίας, ενώ μια τρίτη πτυχή που συζητήθηκε είναι η ανάγκη διασφάλισης νομικής αρωγής στα θύματα έμφυλης βίας.
Από την ΠΟΓΟ η Ελένη Ευαγόρου ανέφερε ότι «διορίστηκε ο Συντονιστικός Φορέας ενόψει της καθόδου στην Κύπρο της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης «GREVIO». Το νομοσχέδιο —πρόσθεσε— ψηφίστηκε στη Βουλή τον Απρίλιο 2021, οπότε όπως αντιλαμβάνομαι από τη συζήτηση, τους τελευταίους 11 μήνες δεν έγινε κανένα βήμα όσον αφορά τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης». Σε ό,τι αφορά τις δομές, είπε ότι «το Σπίτι της Γυναίκας ασχολείται μόνο με περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, ενώ όλες οι άλλες περιπτώσεις παραπέμπονται στα ΤΑΕ (Τμήματα Ανίχνευσης Εγκλημάτων της Αστυνομίας). Όμως, εμείς γνωρίζουμε ότι υπάρχουν γυναίκες που τηλεφωνούν ή πηγαίνουν εκεί για να καταγγείλουν βία σε βάρος τους και να ζητήσουν βοήθεια και συχνά —ακόμα και σήμερα!— τους γίνεται παραίνεση να μην καταγγείλουν και αστυνομικοί τους λένε να επιστρέψουν στο σπίτι τους.
Στη βάση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, όταν πρόκειται για περίπτωση έμφυλης βίας, η Αστυνομία θα πρέπει να καταγγέλλει αυτεπάγγελτα, ακόμα και αν το ίδιο το θύμα δεν προχωρήσει σε καταγγελία. Υπάρχουν περιπτώσεις που γυναίκες υπέστησαν έμφυλη βία σε δημόσιους χώρους και δεν έγινε τίποτε από την Αστυνομία. Όσον αφορά τις δομές το κράτος έχει μετακυλήσει όλες τις ευθύνες του σε μη κυβερνητικές οργανώσεις – με όλο τον σεβασμό προς τον ΣΠΑΒΟ, είναι μια ΜΚΟ με προϋπολογισμό 300 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο, ο απόλυτος φορέας όσον αφορά την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας και το κράτος… σφυρίζει αδιάφορα. Εμείς απευθυνόμαστε στο κράτος και το κράτος μας παραπέμπει στον ΣΠΑΒΟ που λέει ότι δεν έχει αρκετό χώρο για να περιθάλψει όλα τα θύματα. Επίσης, πρέπει να υπάρχουν ενδιάμεσες δομές. Τι γίνονται οι γυναίκες μετά τις 15 μέρες και μετά τον έναν μήνα που μένουν στο καταφύγιο του ΣΠΑΒΟ; Μήπως επιστρέφουν στο σπίτι και σε περιβάλλοντα εύκολα προσβάσιμα στους θύτες; Και τι γίνεται με τα θύματα trafficking και σεξουαλικής κακοποίησης που πρέπει να στέκονται στις ουρές στα δημόσια νοσοκομεία και στις Πρώτες Βοήθειες; Και ποια είναι η ειδίκευση του προσωπικού στα δημόσια νοσοκομεία για την ιατρική και την ιατροδικαστική εξέταση των θυμάτων;».
Από τη Γυναικεία Κίνηση Οικολόγων η Αλεξία Σακαδάκη επεσήμανε ότι «υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με την τήρηση των πρωτοκόλλων από αστυνομικούς που υπηρετούν σε αστυνομικούς σταθμούς και που δεν έχουν περάσει από την ειδική εκπαίδευση που πέρασαν τα ειδικά κλιμάκια της Αστυνομίας. Π.χ. —πρόσθεσε— τηλεφώνησα για να καταγγείλω συγκεκριμένο περιστατικό και μου είπαν από τον σταθμό «κυρία μου να της πείτε να πάρει τηλέφωνο η ίδια». Είναι πολύ σημαντικό όταν μια γυναίκα παίρνει το θάρρος και κάνει το βήμα να σηκώσει το τηλέφωνο και να καταγγείλει, να υπάρχει άμεση ανταπόκριση από την Αστυνομία, γιατί ακόμα και ελάχιστος δισταγμός να υπάρχει από το άτομο που απαντά στο τηλεφώνημα, τότε πολύ εύκολα το θύμα θα τραβήξει πίσω». Η κυρία Σακαδάκη έθεσε και θέμα αλλαγής του ονόματος του Σπιτιού της Γυναίκας, γιατί, όπως είπε, «πολλά θύματα μπερδεύονται, αφού δυστυχώς το όνομα παραπέμπει σε καταφύγιο ενώ δεν είναι καταφύγιο».
