Δεν διστάζει να πει τα πράγματα με το όνομά τους και να μιλήσει έντονα εκεί και όπου εντοπίζει παραβιάσεις των δικαιωμάτων όλων των παιδιών που ζουν στη χώρα μας. Τολμά και προχωρά σε εισηγήσεις και συστάσεις που πολλές φορές «ξεβολεύουν» από την πεπατημένη αρμόδιες υπηρεσίες. Αντιλαμβάνεται ξεκάθαρα πως ο ρόλος της είναι να προστατεύει τα δικαιώματα των παιδιών, εμμένοντας στη σπουδαιότητα της ολιστικής παιδοκεντρικής προσέγγισης. Αυτό επιτάσσει το χαρτοφυλάκιο της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού  και έτσι αντιλαμβάνεται τον ρόλο της η κ. Δέσπω Μιχαηλίδου – Λιβανίου.

Στο παρελθόν, ούσα μέλος του Δικαστικού Σώματος, κλήθηκε πολλάκις να προστατεύσει τα δικαιώματα των παιδιών μέσα από υποθέσεις που παρουσιάστηκαν ενώπιόν της, γεγονός που ενίσχυσε το «οπλοστάσιο» εμπειριών της για να επιτελεί σήμερα τα καθήκοντά της. Η κ. Μιχαηλίδου, στη συνέντευξη της στον «Φ», αναφέρεται στα περιστατικά κακοποίησης παιδιών, σημειώνοντας ότι ένα παιδί κάθε 27 ώρες κακοποιείται σεξουαλικά στη χώρα μας, αναλύοντας στοιχεία, δεδομένα και πρακτικές αντιμετώπισης του φαινομένου.  

-Σύμφωνα με έρευνες, περίπου ένα στα πέντε παιδιά είναι θύμα κακοποίησης. Ποιου χειρισμού τυγχάνουν οι καταγγελίες που δέχεστε για κακοποίηση ή βία κατά των παιδιών;

-Το Γραφείο μου λαμβάνει καταγγελίες για περιστατικά βίας από τα ίδια τα παιδιά ή/και ενήλικες που πέφτει στην αντίληψή τους το περιστατικό.  Το 2020 είχα λάβει 59 καταγγελίες για περιστατικά βίας, τα οποία προώθησα προς την αρμόδια Αρχή. Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, ότι το 2020 έγιναν 324 αναφορές για παιδιά θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και αυτά είναι μόνο τα παιδιά που τόλμησαν να μιλήσουν. Δηλαδή, το 2020 γινόταν αναφορά για 1 παιδί κάθε 27 ώρες περίπου που  κακοποιήθηκε σεξουαλικά στην Κύπρο. Και έχω υπόψη μου ότι ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί σημαντικά για το 2021.    

Σε σχετική Αξιολόγηση Αντικτύπου που διεξήγαγα για τον αντίκτυπο των μέτρων της πανδημίας στα δικαιώματα του παιδιού, διαπιστώθηκε ότι οι φυσικοί περιορισμοί που τέθηκαν στα παιδιά μέσα στον «χώρο» της οικογένειας (α) αύξησαν τα επίπεδα ενδοοικογενειακής βίας και σεξουαλικής κακοποίησης που βιώνουν τα παιδιά, (β) αύξησαν τον αριθμό των παιδιών που βίωσαν ενδοοικογενειακή βία και σεξουαλική κακοποίηση εντός της οικογενειακής μονάδας και (γ) αύξησαν τα αισθήματα ανικανότητας και απελπισίας στις δύο προαναφερθείσες ομάδες παιδιών αφαιρώντας τα δίκτυα ασφαλείας που συνήθως παρέχονται. 

Γενική διαπίστωσή μου είναι ότι η παιδική κακοποίηση στην Κύπρο αντιμετωπίζεται, πρωτίστως, ως θέμα προστασίας του παιδιού με την ευθύνη για την πρόληψη και τον χειρισμό τέτοιων περιπτώσεων να βαραίνει, κατά κύριο λόγο, τις Υ.Κ.Ε. και την Αστυνομία. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι Υπηρεσίες Υγείας να περιορίζονται στα αυστηρά πλαίσια των δικών τους παρεμβάσεων, όσον αφορά την ανταπόκρισή τους μετά την καταγγελία της κακοποίησης. Ωστόσο, η πρόληψη και αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης είναι, ανάμεσα σε άλλα, και θέμα υγείας σωματικής και ψυχικής. Ως εκ τούτου, οι Υπηρεσίες Υγείας έχουν, εξίσου, ευθύνη και ρόλο με τις Υ.Κ.Ε. και την Αστυνομία, τόσο στην πρόληψη του φαινομένου όσο και στη διόρθωση των στρεβλώσεων του συστήματος, σε ό,τι αφορά τον χειρισμό περιπτώσεων παιδικής κακοποίησης, μετά την καταγγελία.

Η δημιουργία του Σπιτιού του Παιδιού έχει βελτιώσει κατά πολύ τις διαδικασίες χειρισμού περιπτώσεων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, ενώ η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για το θέμα έχει καταφέρει να μεταλλάξει τις επικρατούσες αντιλήψεις τόσο για την αναφορά της κακοποίησης, όσο και για τη στήριξη των παιδιών-θυμάτων. Ως Επίτροπος έχω εντοπίσει διάφορα σημεία που χρήζουν βελτίωσης ώστε να υπάρχει ακόμη πιο αποτελεσματικός χειρισμός των περιπτώσεων, όπως η ανάγκη για επιμόρφωση των ιατροδικαστών ή/και λειτουργών άλλων ειδικοτήτων που μπορούν να διενεργούν την εξέταση, δικαστικών λειτουργών και των λειτουργών της Νομικής Υπηρεσίας. Παράλληλα, έχω ζητήσει όπως ενημερωθώ για στατιστικά δεδομένα περιπτώσεων που δεν εκδικάζονται, είτε λόγω απουσίας μαρτυρίας του παιδιού-θύματος, είτε λόγω απόσυρσης της αρχικής καταγγελίας.  

-Ποια είναι η χειρότερη μορφή κακοποίησης παιδιών στην Κύπρο;

-Η κακοποίηση δεν μπορεί να διαχωριστεί σε καλύτερη/χειρότερη μορφή.  Μπορεί να αξιολογηθεί ο βαθμός κακοποίησης και ο αντίκτυπος αυτής σε κάθε παιδί. Συνεπώς, δεν μπορώ να τοποθετηθώ κατά πόσο η σεξουαλική κακοποίηση είναι χειρότερη από την ενδοοικογενειακή βία ή οποιαδήποτε άλλη πλημμελή μεταχείριση του παιδιού. Αυτό που θα επισημάνω είναι ότι η κακοποίηση είναι ένα ιδιαίτερα σύνθετο κοινωνικό πρόβλημα που διαταράζει την ψυχοσύνθεση του παιδιού και σημαδεύει καθοριστικά την υπόλοιπή του ζωή. 

Υπάρχουν διαφορές δε, στον χειρισμό των περιστατικών κακοποίησης παιδιών από τις αρμόδιες Αρχές. Ενώ, όπως προανέφερα, υπάρχει μια έντονη ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και έχουν τεθεί διαδικασίες και μηχανισμοί για τον αποτελεσματικό χειρισμό της, δεν ισχύει το ίδιο για άλλες μορφές βίας ή/και κακοποίησης. Πιο σοβαρές ελλείψεις στον χειρισμό, αλλά και παρωχημένες αντιλήψεις που εμποδίζουν την αναφορά περιστατικών, εντοπίζονται σε σχέση με την ενδοοικογενειακή βία -τις οποίες έχω επισημάνει προς την αρμόδια Αρχή- όπως η έλλειψη διυπηρεσιακής συνεργασίας και συντονισμού, η απουσία προγραμμάτων εκπαίδευσης γονέων σε θετικές γονικές δεξιότητες ώστε να μην ασκούνται βίαιες πρακτικές διαπαιδαγώγησης των παιδιών, αλλά και η μη συγκατάθεση του ενός γονέα για διασύνδεση του παιδιού με υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας. Ιδιαίτερα προβληματικό αποτελεί το γεγονός ότι εξακολουθεί να μην γίνεται ορατή από τους επαγγελματίες που συνδιαχειρίζονται καταγγελίες βίας, η άσκηση ψυχολογικής βίας και κατά συνέπεια να μην ενεργοποιούνται οι ενδεδειγμένες διαδικασίες προστασίας των παιδιών-θυμάτων και η παροχή κατάλληλης στήριξής τους.  

Τα κράτη οφείλουν να υιοθετούν επαρκή μέτρα και πολιτικές, τα οποία να περιλαμβάνουν τη στήριξη σε γονείς στην άσκηση του γονικού τους ρόλου, έτσι ώστε διάφοροι παράγοντες κινδύνου, όπως είναι η φτώχεια, η ανισότητα, οι κακές συνθήκες διαβίωσης και η ανεργία, να αναχαιτίζονται με τη μέγιστη δυνατή βοήθεια. Πέραν όμως από την πρόληψη, το κράτος οφείλει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, μέσα από τις διάφορες Υπηρεσίες του, στην παροχή ικανοποιητικής προστασίας στα παιδιά που κακοποιούνται, είτε αυτά βιώνουν σωματική βία που τους ασκείται άμεσα, είτε για ψυχολογική βία είτε ενδοοικογενειακή βία στην οποία το παιδί γίνεται μάρτυρας, εμπειρία που αξιολογείται ως εξίσου τραυματική. 

Ως εκ τούτου, θα πρέπει οι επαγγελματίες, που έρχονται σε επαφή με παιδιά, να ενημερώνονται, να καταρτίζονται και να έχουν διαρκή στήριξη, ώστε να είναι σε θέση να αντιληφθούν εγκαίρως τα σημάδια ή τις οποιεσδήποτε ενδείξεις πιθανής κακοποίησης παιδιού. Η δε υιοθέτηση κουλτούρας μηδενικής ανοχής στη βία από το κοινωνικό σύνολο θα συμβάλει στη δημιουργία μιας κοινωνίας στην οποία καμία μορφή βίας δεν θα γίνεται αποδεκτή.   

-Σύμφωνα με τη σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού, κάθε παιδί έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης. Πώς διασφαλίζεται το δικαίωμα αυτό στην Κύπρο;

-Η Αρχή της Συμμετοχής, μια από τις τέσσερις βασικές Αρχές της Σύμβασης, διασφαλίζει το δικαίωμα των παιδιών στην ελεύθερη έκφραση και συμμετοχή και επιβάλλει την ουσιαστική εμπλοκή των παιδιών που δεν πρέπει να παραμένει συμβολική ή διακοσμητική, αλλά να διεξάγεται με τρόπο που να παρέχει χώρο και χρόνο στα παιδιά για ανάληψη πρωτοβουλιών, για τη δημιουργία της ιδέας, τον σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων για υλοποίησή της, αλλά και την εφαρμογή αυτών των αποφάσεων σε κάθε στάδιο δράσης από τα ίδια τα παιδιά. Η άσκηση του δικαιώματος αυτού μπορεί να περιοριστεί μόνο, όταν θίγεται η υπόληψη άλλων ατόμων ή προσβάλλονται δικαιώματά τους ή για τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας τάξης, υγείας και ηθών, όπως άλλωστε το Σύνταγμα και το Άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ορίζουν. 

Η ελευθερία της έκφρασης δεν υπόκειται στις επιλογές και τις επιθυμίες ισχυρών κοινωνικών ομάδων, τις οποίες επιχειρούν να επιβάλουν απορρίπτοντας ή αποκλείοντας παράλληλα διαφορετικές απόψεις. Συνιστά ένα από τα πιο ουσιώδη θεμέλια μιας δημοκρατικής κοινωνίας, μια από τις πρωταρχικές προϋποθέσεις για την πρόοδο της κοινωνίας και την ανάπτυξη της προσωπικότητας των επιμέρους ατόμων. Η συμμετοχή των παιδιών σε πολιτειακές δομές, δραστηριότητες, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικού χαρακτήρα γεγονότα, αλλά και την κοινωνία ευρύτερα είναι καθοριστικής σημασίας για την εφαρμογή του δικαιώματος του παιδιού στη συμμετοχή. Τούτο, επανατοποθετεί το παιδί ως υπεύθυνο πολίτη, σε αντιδιαστολή με την παραδοσιακή αντίληψη του παιδιού ως εν εξελίξει ενήλικα, παθητικό δέκτη, κενό δοχείο και υποκείμενο προστασίας χωρίς ικανότητα κριτικής σκέψης.

Στην Κύπρο, εκτιμώ πως η συμμετοχή του παιδιού σε δραστηριότητες/προγράμματα που αναπτύσσονται σε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό ή και πολιτιστικό επίπεδο, σε ένα μεγάλο βαθμό έχουν διαφορετική αντίληψη για το τι αποτελεί συμμετοχή του παιδιού και παρατηρώ ότι υπάρχει μια προσπάθεια να επηρεάσουν τις πεποιθήσεις των παιδιών ή/και να χαλιναγωγήσουν ώστε να επιτευχθούν σκοποί των ενηλίκων, ή ακόμη και να προδιαγράψουν μια ιδεολογική πορεία στη συνείδηση των παιδιών.  

Πιστεύω ότι μόνος τρόπος αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων επιτυγχάνεται με την καλλιέργεια μιας κουλτούρας και παιδείας όπως αυτή ορίζεται στη Σύμβαση, ώστε να επέλθουν έστω μακροπρόθεσμα, σημαντικές αλλαγές στις κοινωνικές στάσεις, αλλά και σε αυτές που επικρατούν σε θεσμικό επίπεδο. Μακροπρόθεσμα, αυτό θα βοηθήσει να δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη ενός παραγωγικού δημόσιου διαλόγου για κάθε πτυχή της ζωής του τόπου από τα παιδιά και να αναδειχθούν νέες παιδοκεντρικές μέθοδοι εμπλοκής τους σε αυτή, χωρίς την προσπάθεια χαλιναγώγησης, φίμωσης ή «στρατολόγησής» τους.

Συνεργασία και κοινές δράσεις για τα ασυνόδευτα παιδιά

– Ποια η άποψή σας σε ό,τι αφορά τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή ως προς το μεταναστευτικό αλλά και τους ασυνόδευτους ανήλικους; 

-Βεβαίως, το μεταναστευτικό είναι ένα τεράστιο ζήτημα για την Κυπριακή Δημοκρατία, λόγω της μεγάλης αύξησης των μεταναστευτικών ροών. Είναι όμως μια πραγματικότητα που βιώνουν όλες οι χώρες του νότου και δεν είμαστε σε θέση να την αγνοήσουμε. 

Το θέμα στην περίπτωσή μας αφορά ανήλικα πρόσωπα. Στο πλαίσιο των διεθνών υποχρεώσεων που έχουμε ως κράτος, έχουμε αυξημένες υποχρεώσεις έναντι των παιδιών που αναζητούν άσυλο στην Κύπρο. Νομίζω είμαστε όλοι μάρτυρες των συνθηκών που δημιουργήθηκαν στα Κέντρα Φιλοξενίας όπως το Πουρνάρα, αλλά και την κατάσταση που επικρατεί. Παρόλο που στην περίπτωση του συγκεκριμένου κέντρου έγινε προσπάθεια σημαντικών κινήσεων, εντούτοις δεν είναι καθοριστικές, εξαιτίας, ανάμεσα σε άλλους παράγοντες, και της συνεχούς αύξησης των ροών. 

Παρατηρούμε παιδιά να βιώνουν καταστάσεις και να ζουν σε συνθήκες που δεν αξίζουν σε κανέναν άνθρωπο, πόσο μάλλον σε ένα παιδί, λόγω του υπερπληθυσμού, της άτυπης μορφής κράτησης, των συνθηκών διαβίωσης και υγιεινής που επικρατούν στον χώρο αλλά και τη σίτισή τους. Τα ίδια τα παιδιά διαμαρτυρήθηκαν πρόσφατα, εξου και η ανακοίνωσή μου για το περιστατικό που συνέβη όταν ασυνόδευτα παιδιά έφυγαν από το Πουρνάρα και κατασκήνωσαν έξω από τις Στέγες φιλοξενίας ασυνόδευτων παιδιών του Hope for Children. Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να πω ότι τονίσαμε τα προβλήματα που θα έπρεπε να έχουν ήδη αντιμετωπιστεί. 

-Όπως;

-Πρώτα-πρώτα, να υπάρχει επαρκής αριθμός κηδεμόνων, ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης και να ολοκληρώνονται γρήγορα και έγκαιρα οι πρωταρχικές διαδικασίες που απαιτούνται, έτσι ώστε τα παιδιά να μην παραμένουν επί μακρόν, έγκλειστα σε συνθήκες κράτησης. Φανταστείτε παιδιά σε αυτές τις ηλικίες, χωρίς δραστηριότητες, χωρίς καμία εκπαίδευση ή απασχόληση, να ζουν εγκλωβισμένα σε έναν χώρο με υπερπληθυσμό, ασυνόδευτα, συνθήκη που τα καθιστά ευάλωτα. Τι συναισθήματα βιώνουν; 

Θα πρέπει να υπάρχουν σχετικά προγράμματα που αφορούν τα παιδιά με μεταναστευτικό ιστορικό και ιδίως τα ασυνόδευτα παιδιά. Να γίνει άντληση κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να εξεύρουμε τις κατάλληλες δομές φιλοξενίας σε σύντομο χρονικό διάστημα. 

Τονίζω και πάλι τη διϋπηρεσιακή συνεργασία που θα πρέπει να υπάρχει μεταξύ του Υπουργείου Εσωτερικών, της Υπηρεσίας Ασύλου και στη συνέχεια των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, αλλά και ορισμένων ΜΚΟ που λειτουργούν χώρους φιλοξενίας ασυνόδευτων παιδιών, ώστε να προωθηθούν οι ενέργειες που θα διασφαλίζουν το συμφέρον των παιδιών. Πρόσθετα, το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να αναπτύξει προγράμματα για την ενσωμάτωση των παιδιών στην κυπριακή κοινωνία.

-Tι έχετε να πείτε γι’ αυτή τη συνεργασία;

-Λυπούμαι να παρατηρήσω ότι το κάθε υπουργείο και η κάθε υπηρεσία ασχολείται μόνο με το κομμάτι που την αφορά. Θα πρέπει να βλέπουμε τη συνολική εικόνα των αναγκών των παιδιών. Όλοι όσοι έχουν να κάνουν με τα παιδιά, χωρίς να αναμένουν τις παρεμβάσεις, είτε της Επιτρόπου Διοικήσεως είτε τις δικές μου, είτε ακόμη και δημοσιογραφικά ρεπορτάζ, θα πρέπει να κινητοποιηθούν. 

Θα πρέπει να πω ότι με την υφυπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας έχω άριστη συνεργασία και τακτική επικοινωνία εκεί και όπου χρειάζεται και φαίνεται να αντιλαμβάνεται τα προβλήματα. Παραδείγματος χάριν οι παρατηρήσεις μας που έγιναν στο πλαίσιο του ασυμβίβαστου, κατ’ εμάς, που αφορούσε την ιδιότητα του κηδεμόνα, την ιδιότητα του εκπροσώπου αλλά και του προσώπου που ενεργοποιεί τη διαδικασία εκτίμησης της ηλικίας, έγιναν αποδεκτές και γίνεται προσπάθεια ρύθμισης. Θεωρώ ότι υπάρχει αντίληψη των ζητημάτων που θα πρέπει να επιλυθούν σε ό,τι αφορά τα παιδιά.

Σε ό,τι αφορά το Υπουργείο Εσωτερικών, έχει τη δική του πολιτική. Κρίνει, σύμφωνα πάντα με τη δική του άποψη, ότι πράττει το κατά δύναμη, χωρίς να παραβιάζει οποιαδήποτε δικαιώματα και προχωρεί σε γρήγορες λύσεις. Το θετικό που διαπιστώνω είναι η επίσπευση της εξέτασης των αιτήσεων των ασυνόδευτων παιδιών, αλλά και πάλι εντοπίζω κενό στη συνεργασία μεταξύ του ΥΠΕΣ και του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, γεγονός που θα επιφέρει και πάλιν προβλήματα σε βάρος των παιδιών. Δεν είναι ζήτημα μετάθεσης των ευθυνών από τον έναν στον άλλο, αλλά το πώς προστατεύουμε τα ίδια τα ασυνόδευτα παιδιά και τα δικαιώματά τους. Σε ποιους χώρους τα τοποθετούμε, ποια προστασία και φροντίδα παρέχεται, ποια προγράμματα ενσωμάτωσης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας υπάρχουν.

Ξέρετε, είναι εύκολο να στοχοποιούμε τους μετανάστες και ιδιαίτερα τα παιδιά. Όταν τα δικά μας παιδιά σπάζουν τη μισή πόλη επειδή η τάδε ομάδα πήρε το πρωτάθλημα, ή η άλλη ομάδα έχασε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, πώς αντιδρούμε; Θέλουμε να τα εξορίσουμε; 

Να μην ξεχνάμε τις άσχημες συνθήκες των χώρων καταγωγής από όπου προέρχονται τα παιδιά που φτάνουν στη χώρα μας και να αναλογιζόμαστε τις δύσκολες και επικίνδυνες καταστάσεις που έζησαν μέχρι να φτάσουν ασυνόδευτα στη χώρα μας. Να αναλογιστούμε ότι παρέμειναν έγκλειστα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, χωρίς ιδιαίτερη προστασία και φροντίδα, σε απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης, όταν μιλάμε για επιθετικά συναισθήματα και μάλιστα όταν προέρχονται από διαφορετικές εθνότητες και μας φαίνεται περίεργο. 

Στην εκπαίδευση αφορούν τα περισσότερα παράπονα

-Τα παιδιά έχουν μηχανισμούς επικοινωνίας μαζί σας; Σας στέλλουν παράπονα κι αν ναι ποια είναι τα πιο συνηθισμένα παράπονα;

-Το Γραφείο μου έχει δημιουργήσει διάφορους μηχανισμούς, ώστε να έχω μια άμεση επικοινωνία με τα παιδιά: Τηλεφωνική γραμμή για παιδιά. Υποβολή παραπόνου μέσω της ιστοσελίδας του Γραφείου μου, email, τηλεομοιότυπου, τηλεφώνου ή κατ’ ιδίαν επίσκεψη στους χώρους του Γραφείου μου. Συχνή επαφή και διαβούλευση με τα μέλη της Ομάδας Εφήβων Συμβούλων, η οποία αποτελείται από 30 παιδιά ηλικίας 13-17 ετών, τα οποία εκπροσωπούν, κατά το δυνατό, ισορροπημένα την κυπριακή κοινωνία, από απόψεως γεωγραφικής κάλυψης, φύλου, ηλικίας, εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών πεποιθήσεων, πολιτισμικών καταβολών και κοινωνικών ομάδων, περιλαμβανομένων παιδιών με αναπηρίες. Ο ρόλος των μελών της ΟΕΣ είναι να διαβουλεύονται μαζί μου και άλλους αξιωματούχους του κράτους για διάφορα θέματα που αφορούν τα παιδιά. Όταν και εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν, επισκέπτομαι σχολικές μονάδες ή φιλοξενώ σε προγράμματα παιδιά στο Γραφείο μου, ακούω τις απόψεις τους και αφουγκράζομαι τις ανησυχίες τους, τους προβληματισμούς τους και τις μεταφέρω στα κέντρα λήψης αποφάσεων.  

Όσον αφορά τον αριθμό των παραπόνων που το Γραφείο μου λαμβάνει από τα ίδια τα παιδιά και όχι από ενήλικες (γονείς, επαγγελματίες, ΜΚΟ κ.λπ.), οφείλω να ομολογήσω ότι αυτός δεν είναι μεγάλος. Αυτό ίσως να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, ένας εκ των οποίων είναι το γεγονός ότι τα παιδιά στην Κύπρο δεν είναι ενδυναμωμένα για να προβαίνουν τα ίδια να υποβάλλουν το παράπονό τους. Τα περισσότερα παράπονα που λαμβάνω από τα ίδια τα παιδιά αφορούν συνήθως τον χώρο της εκπαίδευσης.  

Υπάρχουν Αρχές που δεν ανταποκρίνονται σε συστάσεις

-Ο θεσμός της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού είναι συμβουλευτικού χαρακτήρα. Πώς αντιμετωπίζονται οι εισηγήσεις σας από τις διάφορες υπηρεσίες του κράτους με δεδομένο ότι αυτές δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα;

-Θα πρέπει να τονίσω ότι ο ιδρυτικός νόμος που ρυθμίζει τις αρμοδιότητες του Γραφείου Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, αναφέρεται ξεκάθαρα στις παρεμβάσεις αλλά και στο έργο που θα πρέπει να επιτελεί σε ό,τι αφορά την ενημέρωση, τη διαφώτιση αλλά και τις επαφές με αξιωματούχους, αρμόδιες υπηρεσίες αλλά και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Οι παρεμβάσεις ή και συστάσεις μας γίνονται είτε για την εισαγωγή ενός νέου νομοθετήματος που αφορά τα παιδιά, είτε για την τροποποίηση νομοθεσιών προς το συμφέρον των παιδιών, είτε για τον χειρισμό παραπόνων που λαμβάνουμε. Στόχος μας είναι να λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα ή ένα παράπονο να τυγχάνει περαιτέρω έρευνας, προκειμένου να αποκατασταθεί ένα ζήτημα παραβίασης δικαιώματος ή μιας άδικης μεταχείρισης κατά την κρίση μας. 

Άλλοτε οι εισηγήσεις μας εισακούονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες και λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα και άλλοτε όχι. Δεν είναι λίγες οι φορές όπου υπάρχουν υπηρεσίες που καθυστερούν ιδιαιτέρως να απαντήσουν, δημιουργώντας πολλές φορές πρακτικά ζητήματα που αφορούν παιδιά και χρήζουν άμεσης επίλυσης

Το Σύνταγμα είναι ξεκάθαρο ως προς το χρονικό διάστημα που οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες είναι υποχρεωμένες να απαντήσουν. Το να μας αγνοούν μέχρι και δύο χρόνια και να μην ανταποκρίνονται σε ζητήματα που αφορούν συστάσεις και εισηγήσεις μας δεν περιποιεί τιμή σε καμία Αρχή και σε κανέναν αξιωματούχο. Εκ του νόμου πηγάζει η υποχρέωση αυτή και μάλιστα προνοείται η λήψη μέτρων σε περίπτωση μη ανταπόκρισής τους. Βεβαίως, δεν προτίθεμαι να χρησιμοποιήσω το μέτρο αυτό, διότι δεν είμαι εδώ να αντιπαρατίθεμαι με τις κρατικές υπηρεσίες. Θεωρώ ότι είμαι εδώ για να προστατεύσω τα δικαιώματα των παιδιών χωρίς να είμαι upper alles συγκεντρώνοντας υπερεξουσίες. Η εκτελεστική εξουσία στο τέλος της μέρας έχει άλλου είδους πολιτικές. Είμαι εδώ για να παρεμβαίνω, να εισηγούμαι και να λαμβάνονται σοβαρά οι απόψεις του Γραφείου μας.